Sinds 6 april is BRIDGE OF SPIES verkrijgbaar op dvd en Blu-ray. Een mooie gelegenheid om regisseur Steven Spielberg aan de tand te voelen over zijn Koude Oorlog thriller.

‘Ik ben er erg trots op’, aldus Steven Spielberg over zijn film, die de vierde samenwerking betekent met Tom Hanks na Saving Private Ryan, Catch Me If You Can en The Terminal. In de film volgen we advocaat James B. Donovan (een rol van Hanks) als hij door de CIA wordt gerekruteerd om de Russische spion Rudolf Abel (een rol van Mark Rylance) te verdedigen op het hoogtepunt van de Koude Oorlog. Het is een levensgevaarlijke missie die hem leidt naar Oost-Berlijn waar hij de onderhandeling voert voor een ruil tussen Abel en de Amerikaanse pilot Francis Gary Bowers. Met sterk acteerwerk, spannende confrontaties en een hoge kwaliteit van film maken is Bridge of Spies een voortzetting van de manier van het verfilmen van geschiedenis die past in het rijtje van Spielberg klassiekers als Schindler’s List en Lincoln, maar dan met de spanning van publieksfilms als Jaws en Jurassic Park. In dit diepte interview praat Spielberg over de geschiedenis, zijn persoonlijke band met de Koude Oorlog en een bezoek van één van de meest invloedrijke leiders van de wereld.

Een van de gaven die u beheerst als filmmaker is dat u de kijker keer op keer verhalen uit de geschiedenis presenteert op een manier die fris en actueel aanvoelt. Hoe doet u dat?
Ik zal dit antwoord wellicht ooit terug moeten nemen, maar ik denk dat geschiedenis betere verhalen in zich heeft dan fictie. Soms kom je dingen tegen die waargebeurd zijn, waarvan je direct weet ‘dit kan niemand bedacht hebben’. De geschiedenis biedt ons verhalen die soms verder gaan dan wat we willen geloven. Steeds als ik een biografie in handen krijg over een belangrijke gebeurtenis in de wereld voel ik de behoefte er een film van te maken. Ik weet altijd een verhaal eruit te pikken waar niemand het meer over heeft en waarbij ik denk ‘dit is hét verhaal’.

In hoeverre is dat van toepassing op Bridge of Spies? Het lijkt erop dat u het laatste onbekende verhaal uit de Koude Oorlog heeft verfilmd.
Iemand kwam naar mij toe en zei ‘wil je een film maken over Gary Powers die in zijn U2 werd neergeschoten boven de Sovjet-Unie?’. En dat alleen was misschien al genoeg voor een complete film, maar Tom (Hanks) en ik kwamen er later achter dat er nog zoveel meer speelde. Pas later realiseerden we dat, hoe ongelofelijk het verhaal misschien ook is, het allemaal echt gebeurd is.

Centraal in de film staat de relatie tussen de Amerikaanse advocaat James Donovan en de Russische spion Rudolf Abel. Is dit niet een cliché duo van tegenpolen zoals we dit al ontelbare keren eerder hebben gezien?
We gaan juist de stereotypen uit de weg omdat de alle gebeurtenissen zorgen dat de clichés gemeden worden. Het is zo’n ongewoonlijke band tussen de twee. Ik wilde dat hun band zo bijzonder zou worden dat het publiek zou staan te trappelen om de volgende scène te zien met Abel en Donovan.

Wat is uw persoonlijke band met het verhaal?
Ik was zelf nog een tiener in de tijd waarin de film zich afspeelt. Ik weet nog hoe bang ik was. Zo herinner ik mij de luchtalarmoefeningen en dat we dekking moesten zoeken en onder ons bureau doken met een boek over ons hoofd. Ik herinner mij de instructiefilmpjes over wat te doen bij een flits en wat een kernbom kan aanrichten bij een stad, laat staan een klein huis in de voorstad van Phoenix, Arizona. Ik was overal erg bewust van in die tijd.

Hoe zou u de weergave van het spioneren in de film willen beschrijven?
Het is zeker niet weergegeven met de glitter en glamour. Er wordt veel gepraat met daarnaast veel rust momenten. Er zit een moment in de film waarin de CIA een telefoonnummer aan Donovan geeft om te onthouden om direct daarna het briefje met het nummer te verbranden, waarop Donovan spottend zegt ‘dit komt uit een film, maar niet eentje waar ik in speel!’.

De film gaat over tijdloze waarden als integriteit, maar werpt deze ook licht op veel eigentijdse problemen?
In die tijd hield iedereen elkaar in de gaten. Tegenwoordig ligt alles onder een vergrootglas, zelfs als er niks bijzonders te zien valt. Hacken is een sport geworden. Soms gebeurt het dat een hacker op iets stuit waarmee hij wat geld kan verdienen of het land moet ontvluchten. Iedereen die handig is met elektronische apparaten kan in theorie een ander spioneren.

Was de U2 missie van Power’s een voorloper van wat we vandaag de dag zien gebeuren met drones?
Er wordt nogal wat gespioneerd tegenwoordig. We leven ook in een tijd die anders is dan de Koude Oorlog, maar wel een tijd waarin wereldmachten als Rusland, Amerika en China op gespannen voet met elkaar leven. Er hangt nogal wat spanning in de lucht deze dagen.

Toen u aan het filmen was op de Glienicker Brücke, de echte spionnenbrug, kreeg u bezoek van bondskanselier Merkel. Hoe verliep die ontmoeting.
Ik heb haar tweemaal ontmoet die dag. Ze vroeg erg toepasselijke vragen over dwingende zaken. Ze bezocht ons tijdens het filmen trouwens op de koudste nacht. Terwijl wij allemaal gekleed waren of we Everest een het filmen waren kwam mevrouw Merkel in haar voorjaarsoutfit langs. Ze leek er weinig last van te hebben.

De film eindigt met een typisch moment van de kenmerkende Spielberg spanning rond een telefoongesprek. Zijn dat de momenten waar u van houdt als filmmaker?
Weet je waar ik van houd? Het moment voordat de telefoon overgaat. Het is zo’n scène waarbij je een cliché als een klikkende klok zou horen om dan opeens de telefoon te horen overgaan. De acteurs zaten daar in stilte op elkaar te wachten tot de ander wat ging doen. Ik hou van die momenten waarbij je voelt dat er wat te gebeuren staat.

Als afsluiter zijn wij benieuwd over welk historisch figuur u nog een film zou willen maken?
Ik zou graag ooit nog eens een film willen maken over de Gebroeders Wright. Al sinds dat ik kind ben heeft dat mijn interesse. Ik zou een personage laten zeggen ‘The plane! The plane!’