Toen Ian Fleming in 1953 met Casino Royale zijn eerste James Bond-roman uitbracht kon hij nooit vermoeden dat dit het begin zou zijn rond een mediafranchise rondom de gelijknamige fictieve geheimagent van de Secret Intelligence Service. Na zijn overlijden in 1964 werden niet alleen de Bondromans voortgezet, ook werden de verhalen bewerkt tot hoorspelen, strips en videospellen. Het allerbelangrijkste zijn natuurlijk de films, die tezamen uitgroeiden tot een van de succesvolste filmreeksen aller tijden. Afgelopen 2 april was de eigenlijke releasedatum van No Time To Die, alweer de 25ste film in de reeks. Het is een jubileum dat uitgesteld diende te worden als gevolg van de uitbraak van het coronavirus (COVID-19). De nieuwe beoogde releasedatum in Nederland is nu 12 november 2020 en dat geeft ons mooi de kans om nog eens terug te blikken naar de eerdere avonturen van onze geliefde geheimagent. We vervolgen de reeks met de comeback van Bond, na een afwezigheid van zes jaar.

Pre-productie

Volgend op de release van Licence to Kill, werd begonnen met de productie van Bond 17. Er volgde diverse aankondigingen en alles leek gereed om de productie te starten in 1990, met een beoogde releasedatum van eind 1991. Een juridisch geschil gooide roet in het eten en alles liep totaal anders. Meer hierover in Bond 17, ons extra artikel in de reeks. Uiteindelijk nam Timothy Dalton ontslag en werd in juni 1994 Pierce Brosnan aangekondigd als nieuwe James Bond. Het script dat Michael France had ingeleverd werd bewerkt door Jeffrey Caine, die veel ideeën van France behield. Wel was de wereld waarin Bond zich zou bewegen behoorlijk veranderd; GoldenEye was de eerste Bondfilm sinds het vallen van de Berlijnse Muur, het vallen van de Sovjet-Unie en het einde van de Koude Oorlog. Door alle veranderingen gingen er zelfs steeds meer stemmen op die beweerden dat Bond een icoon was uit het verleden. De producenten overwogen hierop de reeks van een frisse wind te voorzien door de nieuwe film te situeren in het verleden, een vrouwelijke 007 te introduceren of zelfs een donkere Bond. Uiteindelijk werd besloten om terug te gaan naar de basis.

Casting

Met Brosnan werd een Bond gekozen die men eerder al op het oog had. De deal was eerder al bijna rond toen Roger Moore zijn smoking aan de wilgen hing. Het feest ging in 1986 echter niet door, nadat de makers van het de nagenoeg stilliggende televisieserie Remington Steele besloten om Brosnan aan zijn contract te houden; ze plakten er snel nog een veredeld seizoen aan vast waarbij ze mee probeerden te liften op de buzz van Brosnans’ bijna Bond zijn. Wel werden ook andere opties overwegen, waaronder Mel Gibson, Hugh Grant, Liam Neeson en de favoriet van de studio Paul McGann. Naast Brosnan werd Judi Dench gecast als M, waarmee zij de eerste actrice werd om deze rol te spelen. Het is een besluit dat volgens de verhalen werd geïnspireerd door de aanstelling van Stella Rimington als hoofd van MI5 in 1992. De casting van wie in een vroege versie Augustus Trevelyan heette had wat meer voeten in de aarde. Zo zocht men in eerste instantie naar een wat ouder persoon, een soort mentor figuur voor Bond. Anthony Hopkins en Alan Rickman werden overwogen. Uiteindelijk werd Sean Bean gecast en de rol aangepast naar een gelijke van Bond.

De opnames

De opnames van deze langverwachte Bondfilm begonnen uiteindelijk op 16 januari 1995. Ze konden geen beroep doen op de traditioneel veelvuldig gebruikte Pinewood Studios, omdat deze gereserveerd was voor de opnames van First Knight. In plaats daarvan landde de productie op Leavesden Aerodrome in Hertfordshire, een oude Rolls-Royce fabriek die voor de gelegenheid werd omgebouwd tot een nieuwe studio; Leavesden Studios. Zoals zovaak ging het team weer heel de wereld over. Zo werd de bungeejump uit de opening gefilmd op de Verzasca-dam, aan het meer van Vogorno in Zwitserland. De sprong van een hoogte van 220 meter, die overigens werd uitgevoerd door stuntman Wayne Michaels, betekende gelijk een record. De casinoscènes en de demonstratie met de Tiger-helikopter werden opgenomen in Monte Carlo, waarbij de Franse marina niet alleen hun FS La Fayette aanbood, maar ook de op dat moment splinternieuwe Europter Tiger. De scènes met de gepantserde trein werden gefilmd op de Nene Valley Railway nabij Peterborough, waar eerder al opnames plaats vonden voor Octopussy. Voor de climax op de satellietschotel werd er gefilmd op het Arecibo Observatorium in Puerto Rico.

Het verhaal

In 1986 infiltreert Bond samen met zijn collega Alec Trevelyan een chemische wapenfabriek in Archangelsk, in het Noorden van Rusland. Trevelyan wordt gepakt en voor de ogen van Bond geliqueerd door kolonel Ourumov. Bond slaagt erin de missie te volbrengen en de fabriek te vernietigen alvorens hij ontsnapt. Negen jaar laten is de Koude Oorlog voorbij. Bond maakt kennis met Xenia Onatopp, een lid van de Janusgroep en moet niet veel later toekijken hoe zij voor zijn ogen er vandoor gaat met een prototype van de Eurocopter Tiger. Xenia en de tot generaal bevorderde Ourumov vliegen ermee naar een geheime satellietbasis. Daar vermoorden ze de staf en stelen ze GoldenEye; een ruimtewapen waarmee twee satellieten die een elektromagnetische puls afvuren, geactiveerd kunnen worden. Vervolgens vernietigen ze de basis door een van de satellieten te activeren en weten te ontsnappen in de Tiger-helikopter. Bond moet samen de met Natalya Simonova, de enige overlevende van de aanslag op de satellietbasis, de waarheid achter Janus zien te ontdekken en Goldeneye zien uit te schakelen.

Leuke feitjes

· De val van het communisme staat centraal in de aantiteling, ontworpen door Daniel Kleinman. Kleinman nam hierbij de plaats in van de in 1991 overleden Maurice Binder.
· GoldenEye was de eerste uit een driefilmige deal met BMW, waardoor de makers gebruik mochten maken van BMWs’ nieuwste roadster de BMW Z3. Opvallend is dat geen van de welbesproken gadgets van de bolide in de film gebruikt.
· De succesvolle Zweedse groep Ace of Base werd benaderd voor de titelsong, maar de band werd van het project gehaald door hun label Arista Records omdat ze bang waren voor de negatieve impact op hun carrière als de film zou floppen. Het nummer werd uiteindelijk herschreven en uitgebracht als The Juvenile.
· Schrijver John Gardner bracht na de release van de film een gelijknamig boek uit, dat gebaseerd was op de film.
· GoldenEye betekende de terugkeer van de Aston Martin DB5, iets dat gelijk op enthousiasme van veel fans kon rekenen. De klassieke bolide werd eerder gebruikt in Goldfinger en Thunderball.
· John Barry werd door Barbara Brocolli benaderd om de soundtrack te componeren, maar hij legde dit aanbod naast zich neer. De klus ging vervolgens naar Éric Serra, die vooral bekend is van zijn samenwerkingen met regisseur Luc Besson. Hij werd vervolgens veelvuldig bekritiseerd, waarna hij niet meer terugkeerde.
· In 1997 verscheen een gelijknamige first-person-shooter game voor de Nintendo 64. Deze nam de film als uitgangspunt en kon net als de film rekenen op veel lof.

Een succesvolle comeback

GoldenEye ging op 13 november 1995 in prèmiere bij Radio City Music Hall in New York, waarna de landelijke première in de Verenigde Staten vier dagen later plaatsvond. In het Verenigd Koninkrijk volgde vervolgens de traditiegetrouwe première in het Odeon Leicester Square in Londen, wederom in aanwezigheid van Prins Charles. De film ging voortvarend van start met een opbrengst van 26 miljoen dollar in het openingsweekend en eindigde aan het eind van 1995 als vierde in de lijst met films die het meeste geld opbracht. Het maakte GoldenEye tot de meest succesvolle Bondfilm sinds Moonraker. Pierce Brosnan werd daarnaast alom geprezen als acteur met het complete pakket voor deze vernieuwde Bond. Niet zo vreemd dat er vrijwel direct plannen werden gemaakt om het succes een vervolg te geven. Een wellicht wat formulematig vervolg, maar wel een film die zich aan de box-office redelijk goed staande wist te houden tegen het geweld van James Camerons’ Titanic. Je leest er alles over in het volgende artikel in deze rubriek.

In de rubriek De weg naar No Time To Die verschenen eerder artikelen over:
#01 Dr. No | #02 From Russia with Love | #03 Goldfinger | #04 Thunderball | #05 You Only Live Twice | #06 On Her Majesty’s Secret Service | #07 Diamonds Are Forever | #08 Live and Let Die | #09 The Man with the Golden Gun | #10 The Spy Who Loved Me | #11 Moonraker | #12 For Your Eyes Only | #13 Octopussy | #14 A View to a Kill | #15 The Living Daylights | #16 Licence to Kill

Bonusartikelen:
Bond 17