Hidden Gems | The New World – The Extended Cut

In een periode waarin het ene filmepos de ander opvolgde verscheen The New World rond de kerst van 2005 in de Amerikaanse bioscopen. Deze 150-minuten durende versie werd specifiek getoond aan critici, om mee te kunnen dingen voor de belangrijkste filmprijzen. Voor regisseur Terrence Malick was dit niet zijn gewenste bioscoopversie en hij besloot de film voor de wereldwijde première in te korten naar 135 minuten. Er werden overbodig geachte scenes geschrapt, additioneel beeldmateriaal toegevoegd en uitgebreide voice-overs van de film werden aangepast om de plot te verhelderen. Het mocht allemaal niet baten want zowel critici als het ‘gewone’ publiek liep niet bepaald warm voor de film. De box-office resultaten waren matig en verdiende het relatief lage budget van 30 miljoen dollar niet of nauwelijks terug. Drie jaar na de bioscooprelease verscheen de zogeheten “Extended Cut”, waarbij zowel het narratief meer samenhangend is alsmede de emotionele impact op alle vlakken wordt vergroot. 

The New World was dus absoluut niet het type film wat men verwacht had. Het filmepos genre kreeg vijf jaar eerder een nieuwe impuls met Gladiator, en zorgde voor een flinke opmars van grootschalige historische films. Gangs of New York, The Last Samurai, Troy of Alexander waren producties die in zowel cast, decors en vooral budget hun weerga niet kende. Een van de grootste oorzaken voor teleurstellende release van The New World is de compleet misplaatste marketing campagne van de film. De trailers beloofden een spannend historisch drama met epische veldslagen, en zelfs op de filmposters werd een shot uit een actiesequentie gebruikt. Het insinueerde dat het hier daadwerkelijk om een spectaculaire film ging, terwijl de actiescènes uiteindelijk zeer spaarzaam waren. De enige verwijzing naar de ware aard van de film zou men kunnen afleiden van de naam van de regisseur, Terrence Malick. Het is verre van een traditioneel Hollywood epos, maar pure arthouse cinema.

Terrence Malick begon zijn carrière in het begin van de jaren 70, waar hij werd beschouwd als onderdeel van de “New Hollywood” filmmakers golf. Deze golf, die ook wel “American New Wave” werd genoemd, was een niet opzettelijk gecreëerde beweging waarbij een nieuwe generatie jonge filmmakers bekendheid kregen in de VS vanwege de manier waarop zij hun films produceerden. Zij bepaalden grotendeels zelf de regie, productie en marketing, waarbij normaliter de studio dit voor het zeggen had. Ook worden veel van deze films stilistisch gekenmerkt doordat hun verhaal vaak sterk afwijkt van de klassieke normen. In deze niet formeel gedefinieerde periode van de late jaren 60 tot het begin van de jaren 80, bracht Malick twee films uit die zeker aan die criteria voldoen. Badlands (1973) ging over een moorddadig stel dat op de vlucht slaat in de Amerikaanse badlands en Days of Heaven (1978) toonde een liefdes-driehoek tussen twee arbeiders en een rijke boer, aan het begin van de twintigste eeuw.

Het heeft uiteindelijk twintig jaar geduurd voordat Malick zijn derde film uitbracht. The Thin Red Line was geen traditionele oorlogsfilm, zoals Saving Private Ryan uit hetzelfde jaar, maar veel meer een psychologisch drama met veel filosoferende dialogen en vraagstellingen over het nut en de angst van oorlog. Een film dat zich afspeelt tijdens de Slag om Guadalcanal in de Tweede Wereldoorlog kan niet zonder een aantal gruwelijke gevechten, maar Malick liet dit samenvloeien met prachtige beelden onder begeleiding van de melancholische soundtrack van Hans Zimmer. De film kreeg maar liefst zeven Oscar nominaties, waaronder “Beste Film”, wat de verwachtingen voor zijn eerstvolgende film alleen maar vergrootte. Nadat zijn beoogde project over Che Guevara strandde in 2004, werd hem de kans aangeboden om een film te maken over Jamestown Virginia, de eerste gevestigde Engelse kolonie in Noord-Amerika ergens aan het begin van de 17e eeuw. Deze setting dient echter voornamelijk als het decor want de film is in feite gewoon het origine verhaal van Pocahontas.

Centraal in The New World staan de Engelse soldaat en wereldreiziger Captain John Smith (Colin Farrell), Powhatan-prinses en afgezant Pocahontas (Q’Orianka Kilcher) en kolonist en tabaksboer John Rolfe (Christian Bale). De film opent in 1607 wanneer drie koloniale schepen aankomen aan de kust van een regio dat Virginia moet gaan worden. Het script werd door Malick samengesmolten uit bekende historische verhalen en geaccepteerde folklore. Hij introduceert een onorthodoxe incarnatie van Smith, die hem volgt door het hart van Indiaans territorium, zijn eerste ontmoetingen met Pocahontas en haar vader, en documenteert de periode waarin Smith met de inheemse stam leefde. Als het voor de Powhatan stam duidelijk wordt dat de Britten niet de intentie hebben om Jamestown te verlaten, breekt er een hevige strijd los. Nadat er een soort van vrede is ontstaan, keert Smith terug naar Engeland en wordt Pocahontas achtergelaten in Jamestown. Ze belandt in een depressie en treurt om Smith, maar vindt uiteindelijk troost bij de nieuw gearriveerde kolonist, de goedaardige John Rolfe.

De plot en verhaalstructuur van The New World is zeker niet het meest originele wat de film te bieden, want het is in feite niets meer dan het klassieke verhaal van Pocahontas, die in 1995 ook al door Disney als animatiefilm werd uitgebracht. Maar de wijze waarop Malick dit verhaal overbrengt is meer poëzie dan gewone filmmakerij. Malick en cinematograaf Emmanuel Lubezki (die drie jaar achtereenvolgend een Oscar won voor zijn bijdrage aan Gravity (2013), Birdman (2014) en The Revenant (2015)) maken van The New World een misschien wel ongeëvenaard mooi portret met adembenemende beelden van de schoonheid van de natuur. Natuur heeft vanzelfsprekend een grote esthetische waarde, maar een mooi landschap maakt nog niet per definitie een mooi geschoten opname. Hierin onderscheidt Malick zich als regisseur, aangezien ieder mooi plaatje functioneel is en derhalve onderdeel uitmaakt van het grotere geheel. De beeldpracht legt op poëtische wijze de haast ongrijpbare gevoelens en gedachten van de personages vast.

Malick toont zich een ware kunstenaar in het gebruik van beelden, waarbij nauwelijks ruimte is voor dialoog en deze vooral bijzaak lijken. Het gebruik van voice-overs speelde al een prominente rol in The Thin Red Line, en ook in The New World wordt er veelvuldig gebruikt van gemaakt. Het is niet zomaar een truc van Malick, hij laat zijn karakters hun gedachten en gevoelens uitspreken door middel van de voice-overs, gepaard met beelden van de prachtige omgevingen. De visuele ervaring van The New World wordt vooral bereikt door het trage tempo van de film en de lange stilistische shots. Malick vermijdt overbodige scenes en gaat speels om met de montage door continuïteitsmontage af te wisselen met zogeheten ‘jump cuts’, waarbij twee beelden in elkaar overvloeien met het effect van een sprong in de tijd. Een ander groot aandeel in de pracht van The New World is de muzikale score door James Horner (Titanic, Braveheart) en het gebruik van diverse klassieke stukken waaronder Wagner’s “Das Rheingold” en Mozart’s “Pianoconcert nr. 23”.

Sleutelrollen in de film zijn weggelegd voor Farrell en Bale, maar de ware kracht ligt bij Q’Orinka Kilcher, als de beeldschone Pocahontas. Ten tijde van de casting was Kilcher nog maar veertien jaar oud, zonder enige ervaring op acteergebied. Niet alleen was het daarom al een gewaagde gok van Malick, met haar onervarenheid was het tevens een ware uitdaging om in zo’n grote rol de love-interest te spelen van twee acteurs met status. Haar egale gezicht en fragiele uitstraling spelen een grote rol in de effectiviteit van haar rol, maar ze slaagt er vooral in om een gevoel van verwondering op het scherm te toveren, dat de liefde van haar personage geloofwaardig maakt. Farrell en Bale geven haar genoeg om mee te werken, waarbij de één suddert van rauwe verliefdheid en de ander geduldig wacht op haar genegenheid. De rest van de film is ook rijkelijk gevuld met uitstekende prestaties van de cast. Christopher Plummer als de hogere kapitein van Smith, August Schellenberg als Powhatan leider en vader van Pocahontas, Wes Studi als stamhoofd en onze eigen Yorick van Wageningen in een bescheiden rol als marineofficier.

The New World is niet het soort film dat je even kijkt, maar die je moet voelen en beleven. De visie en het tempo van Malick’s films zijn absoluut niet voor iedereen weggelegd, maar het resulteert wel in een prachtig stukje kunst waar cinefielen en liefhebbers van arthouse volop van zullen genieten. Ook onder die doelgroep zullen sommigen het resultaat van The New World als saai en traag kunnen bestempelen, of de regisseur beschuldigen van pretentieuze filmmakerij, maar eigenlijk kan niemand om zijn weelderige fotografie en prachtige composities heen. Voor de ultieme beleving van The New World is de Extended Cut van liefst 172 minuten de aanbevolen versie, maar ook de First Cut van 150 minuten en de bioscoopversie van 135 minuten zijn overweldigend. Verwacht echter geen traditioneel avontuurlijk Hollywood filmepos. Terrence Malick verteld het klassieke verhaal van Pocahontas op geheel eigen wijze, met sprankelende beelden van de natuur, veel voice-overs die de gedachten en emoties van de karakters uitspreken, experimentele omgang met licht en schaduw maar bovenal een waar meesterwerk op filmtechnisch en narratief vlak!

25 maart, 2018

Meepraten over dit artikel

Geef een reactie