Magnum Opus | Nuovo Cinema Paradiso
De filmtitel zal niet bij iedereen een belletje doen rinkelen. Hetzelfde geldt eigenlijk voor de cast en regisseur niet. De bekendste naam op het affiche is dan ook ongetwijfeld die van Ennio Morricone, de componist van dienst. Toch staat de film bekend als oerklassieker, een film die symbool staat voor vervlogen tijden. De film werd in eerste instantie in eigen land uitgebracht in een versie van 155 minuten, maar bleek geen groot succes. Echter, ingekort tot 123 minuten was het direct een succes. De film pakte de Grand Prix du Jury op het Cannes Film Festival en werd 26 maart 1990 bekroond werd met de Oscar voor Best Foreign Language Film. Het verhaal van een film die een prachtige ode aan de film is.
De eerste minuten van een film. We zien hoe een oude vrouw de telefoon pakt om iemand te bellen. Als de beroemde italiaanse regisseur Salvatore Di Vita laat in de avond thuiskomt, hoort hij van zijn vriendin dat zijn moeder heeft gebeld. Half in slaap vertelt ze hem dat ene Alfredo is overleden. Niet wetende wie het is vraagt ze hem hiernaar waarna de film zijn kijker meeneemt in een lange flashback naar de jeugd van Salvatore. We zien hoe Salvatore zijn liefde voor film ontwikkelt aan de hand van deze Alfredo, een oude vriend die de filmprojector van filmtheater Cinema Paradiso bedient. We hoe Alfredo steeds meer uitgroeit tot een vaderfiguur voor Salvatore die alles voor hem over heeft, zelfs als dit ten koste gaat van hemzelf. We zien hoe thema’s in elkaar overlopen als bijvoorbeeld de problemen van het opgroeien naar volwassenheid, en nostalgie naar de kindertijd. De film wisselt hierin sentimentaliteit af met komedie, en nostalgie met pragmatisme.
In 2002 kwam er een Director’s Cut van de versie uit, die maar liefst 173 minuten duurt. Langer dus zelfs dan de oorspronkelijke release. De belangrijkste toevoeging zit hier in de uitwerking van het karakter van Elena, die we nu ook terugzien in het ‘heden’. Na de begrafenis van Alfredo ziet de volwassen Salvatore een meisje dat een gezicht is met het meisje waar hij destijds verliefd op was. Hij besluit het meisje te volgen tot haar huis, waar blijkt dat zij de dochter is van Elena. Het sentiment druipt eraf wellicht, maar het werkt de verhaallijn wel veel beter af dan in de internationale bioscoopversie van de film. Ook geeft deze versie antwoorden op vragen waar kijkers van die kortere versie misschien mee rondliepen, het zijn dezelfde vragen waar ook Salvatore namelijk heel zijn leven mee heeft geworsteld. Vragen die hij nu kan stellen. Het zorgt ervoor dat deze Director’s Cut eigenlijk dient als een ultieme kijkbeurt met wat we tegenwoordig terugvinden op home entertainment releases onder de verwijderde scènes.
De film werd gefilmd in Bagheria, een stad op het eiland Sicilië waar regisseur Giuseppe Tornatore werd geboren. Toch werden de scènes met het centrale plein 30 kilometer verderop gefilmd op het Piazza Umberto I plein in Palazzo Adriano, waar ook het filmtheater uit de titel werd gebouwd met een prachtig uitzicht op de barokke fontein. De liefde van Tornatore voor zijn geboortestad straalt van de film af. Hij keerde er jaren later niet voor niets terug voor de film Baarìa, de Siciliaanse naam van de stad. Natuurlijk, de filmwereld zit vol met films die hun liefde tonen voor vervlogen tijden. Het is voor veel filmmakers hun manier om eer te bewijzen aan hun idolen, aan mensen die hen inspireerde. Wat dat betreft laat Nuovo Cinema Paradiso zich misschien nog wel het best vergelijken met 8½, de legendarische film van de net zo legendarische Federico Fellini. Natuurlijk is deze film beduidend minder surrealistisch, maar in beide films zien we hoe een regisseur herinneringen op haalt aan belangrijke gebeurtenissen in zijn leven. De emotie is op een zelfde wijze tastbaar.
Die emotie wordt overigens mede gedragen door de prachtige score van componist Ennio Morricone. Natuurlijk is hij bekend van zijn werk aan films van regisseurs als Sergio Leone en, recenter, Quentin Tarantino, maar Nuovo Cinema Paradiso behoort zonder twijfel tot zijn beste werk. Vooral het liefdesthema is van ongekende schoonheid en zal menigeen niet onberoerd laten, zeker niet met de prachtige beelden van de film in het achterhoofd. Regisseur Tornatore heeft de film naar eigen zeggen bedoeld als een in memoriam voor de klassieke bioscoop. Het druipt er bijna vanaf, want Nuovo Cinema Paradiso neemt zijn kijker mee naar een magische plek, een plek waar cinema nog gloreert in een vorm die vandaag de dag nog enkel voortleeft in de herinnering. Waar mensen tegenwoordig hun films kijken in zalen van grote bioscoopketens die allemaal op elkaar lijken, of erger thuis hangend op de bank, of nog erger onderweg op hun notebook of telefoon, zien we hier prachtig de magie van filmkijken van weleer verbeeld. Waar vroeger een bezoekje aan de bioscoop een belevenis was die gelijk stond aan haute cousine, is het tegenwoordig weinig meer dan een fastfood maaltijd.
Nuovo Cinema Paradiso is eigenlijk een film die vooral gekeken en beleefd dient te worden. Een film over film door de jaren heen, een film waaraan je verder geen woorden vuil hoeft te maken. “Waarom dan een artikel van pakweg 1.000 woorden?” hoor ik u denken. Omdat het helaas een film is die te weinig mensen vandaag de dag kennen. Bij Filmdomein spreken wij zelden in de ik-vorm, maar dit keer maak ik een uitzondering. Dit jaar viert de film namelijk zijn dertig jarig jubileum en u zou niet mij, maar vooral uzelf als filmliefhebber een groot plezier doen om deze film eens te bekijken. Ik wens u alvast heel veel plezier bij deze film vol liefde, melancholie, nostalgie, hoop en natuurlijk… film.
In de rubriek Magnum Opus verschenen eerder artikelen over: Once Upon a Time in America | The Silence of the Lambs
5 juli, 2018
Auteursinformatie: Axel Karsdorp
Facebook
Twitter
WhatiWatchMeepraten over dit artikel
2 reacties op “Magnum Opus | Nuovo Cinema Paradiso”
Geef een reactie
Je moet inloggen om een reactie te kunnen plaatsen.
[…] In de rubriek Magnum Opus verschenen eerder artikelen over: Once Upon a Time in America | The Silence of the Lambs | Nuovo Cinema Paradiso […]
[…] Opus verschenen eerder artikelen over: Once Upon a Time in America | The Silence of the Lambs | Nuovo Cinema Paradiso | […]