Woensdag 24 juli 2019, het is een paar minuten voor zeven uur in de avond als wereldkundig wordt gemaakt dat Rutger Hauer op vrijdag 19 juli is overleden na een kort ziekbed. De man die zijn carrière op het kleine scherm begon in Floris, vervolgens aan de hand van regisseur Paul Verhoeven schitterde in films als Turks Fruit en Soldaat van Oranje en vervolgens de rest van zijn carrière op werk kon rekenen buiten de landsgrenzen is niet meer. Voor de buitenwereld is het een onverwacht bericht, het is dan ook niet bekend waaraan Hauer is overleden. Hij is afgelopen woensdag in besloten kring begraven.

Al snel stromen de reacties binnen, vooral natuurlijk uit de filmwereld. Zo laat Paul Verhoeven in een reactie weten dat hij “zijn alter-ego is verloren” en haalt Monique van de Ven, met wie hij schitterde in Turks Fruit, hun vriendschap aan. Dat de reacties zich niet beperken tot het binnenland, maar dat ook grote internationale namen als Sir Ridley Scott, die hem regisseerde bij waarschijnlijk zijn grootste succesfilm Blade Runner, en Guillermo del Toro reageren zegt alles over de persoon die Hauer was; in zijn persoonlijke leven meer op zichzelf, maar vooral een zeer gewaardeerde collega. Iets dat nog maar eens onderstreept werd toen hij in 2012 werd benoemd tot Ridder in de Orde van de Nederlandse Leeuw voor zijn ‘uitzonderlijke acteerprestaties’.

Tijdens zijn werk op het toneel werd Hauer ontdekt door scenarist Gerard Soeteman. De serie Floris bleek zijn landelijke doorbraak en het begin een lange carrière. Toch kwam zijn echte doorbraak met Turks Fruit, iets wat ook in het buitenland opgemerkt werd. Hij kreeg een eerste bijrol naast Sidney Poitier en Michael Caine in The Wilby Conspiracy. Het zou een eerste speldenprik blijken en Hauer besloot zich op Nederlandse films te richten. Het had Keetje Tippel, Soldaat van Oranje en Spetters tot resultaat. Ondanks de controverse rond vooral de laatste film stond het talent van Hauer buiten kijf en Hollywood lonkte.

Hij maakte in 1981 uiteindelijk zijn Hollywood debuut in Nighthawks, naast Sylvester Stallone, die de film maakte na Rocky II. Jaren na dato, in 1993, prees Stallone het werk van Hauer aan de film. Hauer noemde de film een gemiste kans en het filmen een harde en bittere ervaring. Dit had vooral te maken met andere verwachtingen van de film, een Stallone die de superster uithing en een regisseur die vervangen door iemand die helemaal niet op kon boksen tegen de Italian Stallion. Onder druk van de studio werd er ook nog eens flink in de film geknipt, waardoor onder andere een shoutout in een discotheek en de sterfscène van het personage van Hauer sneuvelden op de montagetafel. Het maakt Nighthawks tot een van de meest onderschatte films uit het oeuvre van Hauer.

Een jaar later was het pas echt raak, althans me de kennis van nu. Hij schitterde in Blade Runner, een film die in eerste instantie matig werd ontvangen, maar al snel de cultstatus kreeg en sinds de Director’s Cut uit 1992 terecht erkent wordt als meesterwerk. In de jaren die volgde zat Hauer niet om werk verlegen. Hij maakt onder Richard Donner en naast Michelle Pfeiffer met Ladyhawke een van zijn persoonlijke favoriete films en werd herenigd met Paul Verhoeven voor diens eerste Engelstalige film; Flesh + Blood. De film bleek een grote flop en Hauer en Verhoeven lagen meer dan eens met elkaar overhoop op de set. Toeval of niet, het zou de laatste samenwerking tussen de twee markeren.

In de jaren die volgden werkte Hauer met verschillende grote namen en bouwde hij gestaag aan een zeker naam in Hollywood. Zo was hij huiveringwekkend als slechterik in The Hitcher, speelde hij zijn misschien wel meest gelaagde rol in La leggenda santo bevitore en verkende regisseur Philip Noyce zijn spirituele kant in Blind Fury. Prijstechnisch was zijn Golden Globe winst, als eerste Nederlander, voor zijn bijrol in Escape from Sobibor het hoogtepunt. In de jaren 90 raakte Hauer voor het grote publiek wat uit beeld, met rollen in b-film die amper het noemen waard waren. Hauer zou later zeggen dat die b-film van vandaag wellicht de cultfilm van morgen zou kunnen zijn en dat hij gewoonweg niet zo goed is in het beoordelen van scripts. Hij genoot duidelijk van de vrijheid die hij had in rolkeuze.

Pas in het nieuwe millennium maakte Hauer een opvallende comeback. Zo vroeg George Clooney hem persoonlijk voor zijn regiedebuut Confessions of a Dangerous Mind en schitterde hij in 2005 tweemaal in een blockbuster met Sin City en Batman Begins. Ook was hij te zien in cultfilm Hobo with a Shotgun, gebaseerd op een trailer van het Grindhouse project van Quentin Tarantino en Robert Rodriguez. Het zorgde ervoor dat Hauer meer dan in de jaren ervoor weer in de spotlights stond, iets wat zeker in Nederland een verdere vlucht nam toen hij besloot om zich weer te wagen aan Nederlandse producties. Zo was hij te zien in Bride Flight, naast Carice van Houten in Black Butterflies en speelde hij Freddie Heineken in De Heineken Ontvoering.

Hauer stond er tijdens zijn carrière niet om bekend veel op te hebben met de media en spotlights, iets dat richting het einde van zijn carrière veranderde. Zo zette zich in voor onder meer het Rode Kruis, het Aidsfonds en zijn eigen Rutger Hauer Starfish Association, een organisatie om kinderen en zwangere vrouwen met hiv en/of aids te helpen. Tevens steunde Hauer Sea Shepherd en maakte hij deel uit van de “Board of Advisors” van deze organisatie. Met werken stopte hij nooit, ondanks dat het niet altijd de beste films opleverde werkte hij geregeld met grote namen en kwam hij geregeld voorbij in een bijrol in een grote of wat mindere grote film of televisieserie. Zeker is dat het publiek hem niet snel zal vergeten.

En hoe kunnen we dit artikel mooier afsluiten dan met de legendarische quote van zijn personage Roy Batty uit diens sterfscène uit Blade Runner:
I’ve seen things you people wouldn’t believe. […] All those moments will be lost in time, like tears in rain. Time to die.

Persoonlijke noot: Geboren in 1982 was Hauer een acteur die vooral mijn moeder erg kon waarderen. Opgegroeid met Floris en vast gevallen voor zijn blauwe ogen. Het moeten de jaren 90 geweest zijn dat ik kennis maakte met Hauer in films als The Hitcher en vooral Blind Fury, die destijds veelvuldig op televisie te zien waren. Pas later ontdekte ik zijn fijnste werk, uiteraard in mijn favoriete Nederlandse film Soldaat van Oranje, maar ook in Blade Runner, een film die standaard genoteerd staat in de top 10 van de beste films die ik ooit zag. Ik genoot er juist zo van hem in kleine rollen te zien in films als Valerian, 24 Hours to Live en The Sisters Brothers. Het is vreemd en onverwacht dat Hauer ons ontvallen is en zegt genoeg dat ik mijn moeder als eerste appte toen ik het las.