“We choose to go to the Moon”, dat zijn de beroemde woorden die president John F. Kennedy op 25 mei 1961 sprak tijdens zijn beroemde speech voor het congres over het Apollo-ruimtevaartprogramma. Op 20 juli van dit jaar is het vijftig jaar geleden dat dit doel werd bereikt en Neil Armstrong als eerste mens voet op de maan zette. Apollo 11 biedt een volledig verslag van de NASA-missie die helden maakte van Neil Armstrong en Buzz Aldrin. De documentaire is samengesteld uit archiefbeelden, waaronder niet eerder vertoond 70mm materiaal, en meer dan 11.000 uur geluidsopnames. Deze werden digitaal gerestaureerd voor een spectaculaire herbeleving van deze gedenkwaardige dagen en uren in juli 1969.

De ruimtewedloop tussen de Verenigde Staten en de Sovjet-Unie kent een interessante historie die zijn oorsprong vindt in de Tweede Wereldoorlog. Onder leiding van Wernher von Braun legden de Duitsers namelijk het fundament van de rakettechnologie. Nadat de oorlog beëindigd was, waren de Amerikanen er vervolgens als de kippen bij om de Duitse wetenschappers met open armen te ontvangen waardoor zij een enorme voorsprong hadden op de Sovjets. Toch haalden de Russen deze achterstand snel in en waren zij het die op 4 oktober 1957 in hun Spoetnik voor het eerste rond de aarde cirkelden, gevolgd door Joeri Gagarin die de eerste mens in de ruimte werd. De Amerikanen werden overvleugeld en zo werd het peperdure Apollo-programma in wezen vooral opgezet om de Sovjet-Unie af te troeven om zo als eerste voet te zetten op de maan. Het Apollo-programma omvatte 11 bemande vluchten, aangeduid als Apollo 7 tot en met Apollo 17, waarbij in totaal 12 man op de maand liepen. Nog nooit is een mens zo ver weg geweest van de aarde.

De beelden waarmee de documentaire opent zijn direct indrukwekkend. Op grote rupsbanden wordt de Saturnus-V draagraket naar zijn plaats gerold. Wat volgt zijn fraaie overzichtsshots die met een vredige rust voorbij trekken. Het zijn beelden die niet alleen een indruk geven van de omvang van de missie, maar aan de zijlijn ook het mediacircus. Het roept direct de vraag op waarom er niet eerder wat gedaan is met dit prachtige beeldmateriaal. Verder wordt er in deze documentaire amper nog achterom gekeken, alleen als er even stilgestaan wordt bij wat de astronauten meebrengen zien we flitsen van ervaringen die hebben geleid tot deze verantwoordelijke taak. Mooi is dat ook de vrouwen en kinderen hier kort belicht worden, iets dat zorgt voor een zekere menselijkheid. Dat niet alles vanzelfsprekend is blijkt wel als er drie uur voor de lancering een lek wordt ontdekt. Terwijl de bemanning op bijna 100 meter hoogte arriveert bij de raket en alle voorbereidingen doorgaan, vindt pakweg 30 meter lager nog een reparatie plaats. Je gaat er als kijker helemaal in mee. Dat daar geen voice-over voor nodig, er wordt enkel gebruikt gemaakt van de communicatie tussen de Columbia en het Kennedy Space Center.

Als het moment van de lancering daar is, wordt je als kijker nog maar eens geconfronteerd met het geweld van de raketten dat daarbij komt kijken. Het is, wederom, indrukwekkend. Twaalf minuten na de lancering begeven de mannen zich in een baan om de aarde, waarna de afstand tot de maan in bijna drie dagen wordt overbrugt. Ondertussen wordt je als kijker aan de hand van simpele, maar doeltreffende, animaties op de hoogte gehouden van alle te doorlopen stadia qua aftrappen en wentelingen. Wat opvalt bij dit alles is dat de stress vooral afkomstig is van de bewoonde wereld. De astronauten en het grondpersoneel houden het tussendoor zo luchtig mogelijk. Als Armstrong hun informeert over het prachtige uitzicht dat hij heeft op aarde, reageert men vanaf aarde dat er bij hen maar weinig te zien valt. Vervolgens zien we hoe de Eagle (de maanlander) en de Columbia (de commando- en servicemodule) van elkaar gescheiden worden en Aldrin en Amstrong zich opmaken voor de landing op de maan.

Het is op dat moment dat de fraaie muziek van componist Matt Morton weer aanzwelt en de spanning wordt opgevoerd. Het is weer even net alsof het 1969 is. Collins, die op honderd kilometer hoogte zijn rondjes draaide, zou gedurende de hele expeditie tevergeefs proberen de maanlander op het oppervlak te ontwaren. Zijn eenzaamheid is totaal anders dan de eenzaamheid die Aldrin en Armstrong gaan ervaren. Zodra de druk het toestond openden zij het luik en Armstrong klom uit de machine. Het is op dat moment, op 21 juli 1969 om 3:56 uur dat Armstrong de legendarische woorden spreekt: “That’s one small step for man, one giant leap for mankind”. Een kwartier later krijgt hij gezelschap van Aldrin. Hun beeld was ongewoon helder vanwege het ontbreken van atmosferische troebelingen en Aldrin omschreef dat wat hij zag als een volmaakte verlatenheid.

Na een verblijf van ruim 21 uur op de maan stegen zij op om zich weer te verenigen met Collins. Vanuit de Columbia krijgen we zicht op de Eagle. Het levert opnieuw prachtige beelden op, hooguit vergelijkbaar met de beelden die Christopher Nolan ons voorschotelde met zijn Interstellar. Na een succesvolle koppeling konden zij met 21,5 kilo maanmateriaal terugkeren. Gek genoeg is er vervolgens wederom ruimte voor wat ontspanning en horen we hoe Mother Country van John Stewart speelt tijdens hun terugkeer naar aarde. Toch volgt er nog een groots moment van spanning. Bij terugkeer in de dampkring blijft het contact even uit. Gek genoeg is de spanning wederom opnieuw voelbaar. Uiteindelijk landde de Apollo 11 op 24 juli 1969 om 17:50 uur veilig in de Grote Oceaan landde. Een stap voor de mensheid en een nog immer indrukwekkende reis. Het is tevens het einde van deze geweldige documentaire, waarna er enkel onder de aftiteling nog ruimte is voor beelden van het onthaal van de helden.

Apollo 11 is niets minder dan indrukwekkend. Alle stadia van de legendarische ruimtereis worden op een simpele doch heldere wijze uitgelegd en verder spreken de beelden voor zich. Wat daarbij opvalt is dat het 70mm materiaal zo indrukwekkend van kwaliteit is, dat het soms bijna lijkt of archiefbeelden worden afgewisseld met vers opgenomen filmmateriaal. Toch kunnen we gerust concluderen dat Apollo 11 het echte werk is en de missie veel beter tot zijn recht laat komen dan we zagen in First Man, de film van Damien Chazelle van vorig jaar. Waar daar veel te veel aandacht was voor randzaken, draait deze documentaire volledig om de missie. Een introductie met eerder gemaakte stappen ontbreekt en er is ook weinig aandacht voor wat alles, ook terugkijkende, teweeg heeft gebracht. Het gaat puur om de missie en dit komt het eindresultaat ten goede en de spanning is vrijwel continu voelbaar. Het maakt de Apollo 11 tot een missie die je ook vijftig jaar na dato nog steeds aan de buis weet te kluisteren.