De jonge geoloog Alfred Issendorf gaat in het moerasachtige natuurgebied in het noorden van Noorwegen op zoek naar ingeslagen meteorieten. Hij hoopt dat tastbaar bewijs zijn naam in de wetenschap zal vestigen en bovendien probeert hij op deze manier het werk van zijn vader te voltooien die zelf om het leven kwam tijdens een onderzoeksproject. Maar wat in eerste instantie een makkelijke tocht lijkt, verandert al snel in een loodzware reis die het uiterste van Alfred vraagt als hij langzaam begint te balanceren op het randje van waanzin en zichzelf dreigt te verliezen in de wereld van moeder natuur.

Het boek Nooit Meer Slapen van schrijver Willem Frederik Hermans staat hoog aangeschreven in de Nederlandse literatuur, maar tot een verfilming was het nog nooit gekomen. De film werd als onverfilmbaar neergezet, al lag dat meer aan de koppigheid van Hermans die het nooit eens werd met een script voor de film dan aan het verhaal dat onmogelijk tot een film te smeden zou zijn. Hermans overleed in 1995, maar het duurde uiteindelijk nog twintig jaar eerdat een filmmaker het gouden script neerpende die de nabestaanden van Hermans kon bekoren. De gelukkige was regisseur Boudewijn Koole die al veel indruk wist te maken met Kauwboy en daarmee de klus voor de verfilming van Nooit Meer Slapen wist binnen te halen.

Voor wie het boek heeft gelezen, en dat zijn er een heleboel, is het wellicht goed voor te stellen wat het nou precies lastig maakt om de trektocht van de jonge Alfred in Noorwegen in een filmvorm te gieten. Het boek wordt namelijk verteld vanuit de ogen van Alfred en dus werden we het gehele boek lang deelgenoot van zijn gedachten. Voor een verfilming werkt die constructie uiteraard niet en dus is er een inventieve manier nodig om hetzelfde gevoel als het boek op de kijker over te brengen. Gelukkig heeft Koole een manier gevonden die sterk in het voordeel van de film werkt: We kijken met veel close-up shots mee over de schouders van Alfred en beginnen samen met hem aan een barre tocht die het uiterste van de jonge geoloog vraagt. Daarbij wordt er weinig gebruik gemaakt van dialoog, al mompelt Alfred zo nu en dan wat, maar zijn het vooral de beelden die tot de verbeelding spreken en met de gedachten van de kijker zullen spelen.

Het is knap hoe Koole de gehele film boeiend weet te houden met zo weinig dialoog, maar zijn manier van filmen werkt zo ontzettend goed dat je als kijker je ogen geen moment van het witte doek zal afwenden. Hij wordt daarbij uiteraard ook enorm geholpen door het talent van Reinout Scholten van Aschat die ten volste wordt benut. Hij weet vanaf de eerste minuut te overtuigen als de stijve Hollander die in het noorden van Noorwegen zijn gelijk wil halen, maar zichzelf vrijwel constant in gevecht ziet met moeder natuur. Bovendien kiest Koole er ook voor om op sommige momenten de muziek ver naar de achtergrond te schuiven en de beelden te ondersteunen met versterkte omgevingsgeluiden waarmee sommige scenes nog intenser worden. Als we bijvoorbeeld Alfred een rauwe vis zien wegwerken dan zien we dat enkel in een close-up die begeleid wordt door het gesmak en geslik dat hiermee gepaard gaat. Het maakt de film een bijzondere titel van eigen bodem die internationaal zomaar eens hoge ogen zou kunnen gooien.

Beyond Sleep is zonder twijfel één van de beste boekverfilmingen van de laatste jaren. Regisseur Boudewijn Koole kiest niet voor een simpele aanpak, maar brengt met prachtige beelden en ondersteunde muziek en geluiden het klassieke boek van Willem Frederik Hermans tot leven. Hij kan daarbij bovendien rekenen op het prachtige spel van Reinout Scholten van Aschat die de kijker zonder moeite meeneemt op zijn barre tocht door de bikkelharde natuur. Beyond Sleep is een prachtige film die het verdient om gezien te worden en internationaal zonder twijfel hoge ogen gaat gooien.