Jan is al ruim 35 jaar getrouwd met zijn vrouw Gedda, die hem zo dusdanig ‘goed’ onderhoudt dat hij het er zwaar benauwd van krijgt. Zij bepaalt namelijk alles in hun huwelijk en zorgt net iets teveel voor Jan, zodat het lijkt alsof ze aan een vorm van begeleid wonen doen. Gedda kent Jan als geen ander en is hem met iedere handeling die hij wil verrichten al een stap voor. Zo goedbedoeld als het ook mag zijn, weet Jan dat dit in het karakter zit van zijn vrouw en dit waarschijnlijk nooit meer zal veranderen. Zijn schoonvader is pas overleden en hij zat in exact hetzelfde schuitje. Jan is een man die richting het einde van de middelbare leeftijd aan hikt en wil niet net zo eindigen als zijn schoonvader. Hij besluit te spelen dat hij aan de ziekte van Alzheimer lijdt om zo van Gedda af te komen.

De Beentjes van Sint-Hildegard is de eerste Nederlandse bioscoopfilm die volledig in het Twents dialect gesproken is. De nieuwste film van Markeloër Johan Nijenhuis, die begin zero’s bekend werd met populaire ‘zomersoapflms’ als Costa en Volle Maan, is oprecht leuk maar vaak ook herkenbaar realistisch. In samenwerking met de alom bekende Almelose cabaretier Herman Finkers maakten ze vijftien jaar geleden al de Twents gesproken serie “Van Jonge Leu en Oale Groond”, die razend populair was in de regio. Finkers werd door Nijenhuis voor de hoofdrol van Jan gevraagd, maar wilde wel graag het filmscenario op zijn manier wat bijschaven. Zijn inzien was de film te saai, lang en vooral niet Twents genoeg. De film is overigens lichtjes gebaseerd op de relatief onbekende Tsjechische film “Teorie Tygra uit 2016. Voor de vrouwelijke hoofdrol van Gedda kwamen Nijenhuis en Finkers uit bij actrice Johanna ter Steege (Spoorloos), die zelf ook uit Twente komt.

Nijenhuis was vastberaden om een Twentse film landelijk te laten scoren, en is daar met vlag en wimpel in geslaagd. De film ging in februari in première, dus vlak voor het begin van de corona uitbraak, maar draait op moment van schrijven nog steeds en heeft ondanks de crisis al de grens van 700.000 bezoekers gepasseerd. De populariteit van de film is ongekend, wat zich zelfs geuit heeft in het aanbieden van dagtripjes langs alle Twente filmlocaties die in de film te zien zijn. Nijenhuis wilde graag een volledig Twentse cast, want als je volgens hem je jeugd niet in Twente hebt doorgebracht, kun je het dialect en vocabulaire nooit meer volledig aanleren. Onder meer Leonie ter Braak, Daphne Bunskoek en Erik Dijkstra zijn te zien in de film. Er is natuurlijk gekozen voor Nederlandse ondertitels, om ook de rest van de Nederland aan te spreken.

Dat de Beentjes van Sint-Hildegard door het hele land zo goed bekeken en ook ontvangen wordt, komt grotendeels op het conto van het slim geschreven script en de overtuigende rollen van Finkers en ter Steege. Voor wie een komische film verwacht met typische Finkers humor, komt bedrogen uit. Maar de hand van Finkers is in alles merkbaar, van zijn nuchtere en nonchalante houding zoals hij die ook op het podium heeft, als de subtiele woordspelingen die de revue passeren. Het script is in principe vrij eenvoudig; een man die na een lang huwelijk wil ontsnappen aan de strakke regie van zijn vrouw, zonder daarbij een relationele confrontatie te moeten ondergaan. Waarbij ieder eigen initiatief van mannelijke zijde onherroepelijk in de kiem wordt gesmoord. Je kunt je afvragen hoe alledaags dit anno 2020 nog voorkomt in Nederland, maar dit mag de pret niet drukken. De maatschappelijk toon is voor de meeste kijkers achterhaalt, maar ergens zal er in bepaalde mate een soort van herkenbaarheid te bespeuren zijn.

Extra’s: Naast de film is er geen bonusmateriaal opgenomen op de Blu-ray release.

De Beentjes van Sint-Hildegard is een luchtige dramafilm die een kritische blik werpt op een lang en ogenschijnlijk gelukkig huwelijk. “Onder de plak zitten”, is een ouderwets gezegde die volledig betrekking heeft op het karakter Jan, fantastisch gespeeld door cabaretier Herman Finkers. Zijn vrouw Gedda, Johanna ter Steege, is ontzettend dominant en beheerst (onbewust) eigenlijk zijn hele manier van leven. Regisseur Johan Nijenhuis legt een vergrootglas op de dagelijkse gang van zaken in relaties en toont hoe de verhoudingen in een bepaalde relatie, van invloed zijn op de individuele vrijheid. Jan kiest voor een nogal onverwachte oplossing, dat wellicht vergezocht is maar voor het verhaal van de film wel de juiste vaart met zich mee brengt. Het onversneden Twents dat wordt gesproken is een feest van herkenning voor de échte Tukker, maar het valt te bezien of de context van alle woordspelingen en uitdrukkingen voor de niet-Tukkers overkomen als het ondertiteld wordt. Desondanks is De Beentjes van Sint-Hildegard één van de leukste ‘Nederlandse’ films van de laatste jaren en voorlopig het hoogtepunt uit het wisselende oeuvre van Johan Nijenhuis.

Met dank aan September Film voor het recensie-exemplaar.