In 1961 vliegt NASA testpiloot Neil Armstrong met het X-15 ruimtevliegtuig, wanneer het per ongeluk uit de atmosfeer stuitert. Hoewel hij erin slaagt om het vliegtuig in de Mojave woestijn te laten landen, drukken zijn collega’s hun bezorgdheid uit over het feit dat zijn recente reeks met ongelukken te wijten zijn aan afleiding. Zijn jonge dochter Karen ondergaat momenteel een behandeling voor een hersentumor. Wanhopig om haar te redden, houdt Armstrong een gedetailleerd logboek bij van haar symptomen en probeert mogelijke behandelingen te vinden, maar ze sterft kort daarna. Armstrong solliciteert voor Project Gemini en wordt toegelaten bij NASA Astronaut Group 2. Samen met zijn vrouw Janet en hun zoon Rick verhuizen ze naar Houston. Terwijl Armstrong en zijn team van astronauten beginnen met hun training, wordt het belang van het Gemini-programma immens groot aangezien de Sovjet-Unie ver voorloopt op de Verenigde Staten in de zogeheten “Space Race”, een competitie tussen twee rivalen van de Koude Oorlog over de dominantie van de ruimtevaart. 

Regisseur Damien Chazelle had overduidelijk een specifieke visie voor het uiterlijk van de film. De kijker wordt bewust in de cockpit van de voertuigen geplaatst om een gevoel te krijgen voor hoe het was voor Armstrong en zijn collega’s, die hun leven riskeerde in omhulsels van blik vastgespijkerd met boutjes. En dat alleen voor de primeur om als eerste op de maan te landen, voordat Rusland met deze eer strijkt. Chazelle slaagt er absoluut in om First Man tot een zeer intense en bijzondere ervaring te maken. Hier heb je het gevoel dat je jezelf vast moet pinnen aan je stoel. We kunnen bijna letterlijk voelen dat alles op het punt staat om uit elkaar te vallen, of elke schroef die tegen de romp drukt en de claustrofobie van het kleine venstertje om doorheen te kunnen kijken. Linus Sandgren (Oscarwinnaar voor de cinematografie uit La La Land) gebruikt een diversiteit aan camera’s om alles op toepasselijke wijze vast te leggen. Een 16mm handheld camera voor de vele close-ups, een 35mm voor NASA sequenties en snaarstrakke helderheid van 65mm voor de uitgestrekte stiltes van het maanlandschap.

Kijkers meenemen in de ervaring van Armstrong is een beste prestatie omdat we allemaal weten hoe zijn verhaal verloopt. We zouden helemaal geen gevaar of risico moeten voelen, maar vanwege de briljante cinematografie, montage en het mixen van het geluid, wordt de ervaring tastbaar en indringend. Elk detail, van de corrosie op een schroef tot de condens op de ramen voelt realistisch en geeft een bepaald gevoel van spanning. First Man gaat niet zozeer over het tonen van de algehele prestatie van de maanlanding, maar vooral over wat er op het spel werd gezet om die prestatie te bereiken. Chazelle heeft na zijn uitermate succesvolle samenwerking in Whiplash en La La Land opnieuw gekozen voor muzikale ondersteuning door componist Justin Hurwitz. Hij weet met de melancholische en klassieke score exact de juiste sfeer op het juiste moment te creëren. Ook de muzikale klanken van “Music Out of the Moon”, waar Armstrong een cassettetape van meebracht in de Apollo 11 raket, ontbreekt niet.

Waar de scenes in de ruimte enorm spannend en fascinerend zijn, loopt de verhaallijn van Armstrong en zijn gezin niet altijd even vlotjes. Dit komt vooral door het afstandelijke karakter van Armstrong waar je, op het begin van de film na, nooit echt een binding mee krijgt. Wederom is dit weer een rol die Ryan Gosling op het lijf geschreven lijkt, na zijn eerdere robotachtige rollen in Drive en Blade Runner 2049. Hij portretteert Armstrong als een beschadigd en innerlijk geëmotioneerd karakter, maar je beseft tegelijkertijd dat NASA hem nooit de missie van de eeuw zou laten leiden als hij té labiel zou zijn. Het maakt Armstrong niet altijd even levendig of zelfs sympathiek. Het scenario stuwt de dood als een soort altijd-op-de-loer liggende factor door de film, met zijn dochter en collega’s, maar vanuit Armstrongs’ oogpunt zie je zelden zijn emoties of rouw. Het komt fragmentarisch voorbij maar daarna gaan we direct weer door naar de orde van de dag… ruimtevaart.

First Man is zowel een film over één van de grootste missies van de mensheid, als dat het een biografie over Neil Armstrong is. Zolang het over de missie gaat is First Man onaantastbaar met de gedetailleerde visie en kwaliteit van Damien Chazelle. De film zet op technisch vlak definitief een nieuwe lat voor toekomstige films over de geschiedenis van ruimtevaart.  Waar het echter wel in tekort schiet zijn de scenes aan de grond, die het tempo behoorlijk uit de film halen en vanwege de soms ongemakkelijke stiltes tussen Armstrong en zijn familie nooit interessant noch emotioneel worden. Ryan Gosling is hiervoor wel de ideale acteur, die stoïcijns als hij kan zijn, helemaal tot zijn recht komt als de saaie en afstandelijke Neil Armstrong. First Man is op visueel en geluidstechnisch vlak een uitmuntende film over de eerste maanlanding, maar als biografie over het persoonlijke leven van Neil Armstrong komt het drama niet altijd even goed uit de verf.