Gattaca 4K
In de niet zo verre toekomst zijn we in staat om kinderen te creëren door hun DNA dusdanig aan te passen dat ze vrijgewaard worden van ziektes en andere aandoeningen die een succesvol leven in de weg kunnen staan. Vincent is echter één van de laatste kinderen die op de normale wijze is verwerkt en is dus verre van perfect. Ondanks dat hij een prima leven kan leiden, blijkt hartfalen zijn toekomst onzeker te maken. Vooral in vergelijking met zijn broertje Anton die wel via wetenschappelijke wegen ter wereld is gekomen. Vincent ziet zijn droom om de ruimte in te gaan dan ook niet verwezenlijkt worden omdat zijn DNA hem verraad over wie hij werkelijk is. Toch krijgt hij alsnog een kans als hij Jerome ontmoet; een rijkeluiskind met het perfecte DNA, maar gebonden aan een rolstoel na een noodlottig ongeluk. Vincent besluit om de identiteit van Jerome over te nemen om zo alsnog astronaut te kunnen worden. Hun plan lijkt zijn vruchten af te werpen, maar dan wordt de boel volledig op zijn kop gezet als een missieleider vermoord wordt en er een wimper op de plaats delict gevonden wordt die toebehoort aan Vincent. Ze besluiten om hun plan door te zetten, maar kunnen ze de leugen lang genoeg in stand houden tot het moment dat Vincent voor het eerst de ruimte in zal gaan?
Het houdt de morele wetenschappers anno 2021 nog steeds bezig: kunnen we het perfecte mens creëren door met DNA te rommelen om zo bepaalde ziektes te kunnen voorkomen? Kunnen we het DNA van kinderen dusdanig beïnvloeden dat hen, en daarmee dus ook het menselijk ras, een mooie toekomst te wachten staat? Of is het juist bijzonder gevaarlijk om voor God te spelen en hebben we juist ziektes nodig om het leven op aarde in evenwicht te kunnen houden? Het zijn vraagstukken die maar lastig te beantwoorden zijn door de morele keuzes die daardoor gemaakt moeten worden. Het zal er ongetwijfeld voor hebben gezorgd dat het toekomstbeeld dat in klassieker Gattaca wordt geschetst nog geen werkelijkheid is geworden. Want is de wereld wel perfect met alleen maar perfecte mensen die niet ziek worden, geen beperkingen hebben en precies dat doen waar voor ze geboren lijken te zijn? Of levert dat juist uiteindelijk meer problemen dan oplossingen op?
Gattaca van regisseur Andrew Niccol, alweer een dikke 24 jaar oud, stelt zichzelf die vraag doormiddel van een ogenschijnlijk simpel kat-en-muisspel. Spil van het verhaal in Gattaca is de moord op een missieleider, maar eigenlijk is het Niccol er vooral om te doen om de wereld te laten zien hoe ver, of juist te ver, we kunnen gaan met het geknoei met DNA. Door de ogen van hoofdpersonage Vincent, gespeeld door de toen nog 27-jarige Ethan Hawke, laat Niccol zien hoe het systeem voor de gek te houden is als we teveel vertrouwen op de techniek in plaats van ons eigen inlevingsvermogen. De rol van Alan Arkin als ouderwetse detective is niet voor niks aan de film toegevoegd om te laten zien dat niet alles met doorontwikkelde techniek er bepaald beter op wordt. Te veel vertrouwen op de techniek kan ons tenslotte blind maken voor bepaalde zaken. Wie leest er tenslotte tegenwoordig nog een routekaart om zijn weg te vinden als er ook een navigatiesysteem is? Maar weten we dan eigenlijk wel waar we dan precies rijden? Kunnen we überhaupt nog wel de weg vinden zonder die systemen? Evolueren we ons zelf niet langzaam tot domme wezens? Gattaca houdt ons duidelijk een spiegel vol symbolische verwijzingen voor die dik 24 jaar na dato nog even actueel zijn.
Niccol weet zijn levensvragen op prachtige wijze in de film te verwerken, maar toch sneeuwt het verhaal door alle verwijzingen en vraagstukken behoorlijk onder. Voor wie namelijk niet geïnteresseerd is om na te denken over het beïnvloeden van leven, staat een behoorlijke saaie zit te wachten. De film bouwt gestaag de spanning op, maar komt nergens echt tot een nagelbijtende climax. Daarvoor blijft het op dat gebied allemaal net even te vlak en op sommige momenten vooral veel te vaag. Of onlogisch, maar ook daarin schuilt weer een prangend vraagstuk zo nu en dan over het teveel vertrouwen van de moderne techniek. Gattaca is meer een filosofische film die de kijker laat inzien tot wat het geknoei met DNA allemaal kan leiden, maar het whodunnit-jasje waarin het gegoten is blijkt te mager om meer te zijn dan een film vol levenslessen over onze eigen toekomst. Daardoor is Gattaca ongetwijfeld niet voor iedereen weggelegd, getuige ook de zeer magere opbrengst van de film bij haar release en het feit dat de film hier in Nederland zelfs nooit de bioscoop wist te halen. Maar voor wie openstaat voor de discussie over de toekomst van de mensheid en diens techniek is Gattaca, vooral in een opgepoetst 4K-jasje, ongetwijfeld een heerlijk diepzinnige film om na de aftiteling nog uren over door te kunnen praten.
Extra’s: De enige extra die op de 4K-uitgave van Gattaca is te vinden, is de trailer. Een gemiste kans, want een terugblik op de film door regisseur Andrew Niccol over andere leden van de cast was natuurlijk een zeer aangename toevoeging geweest.
Gattaca 4K is een thriller vol met levensvragen over onze drang naar wetenschappelijke vooruitgang, maar zal ongetwijfeld niet bij iedere kijker in de smaak vallen. Regisseur Andrew Niccol zette in 1997 een hoop vraagtekens bij onze hoop om de perfecte mens te creëren en houdt de boel vooral erg symbolisch. Daar is aan die ene kant bijzonder weinig mis mee, mede te danken aan het fraaie cinematografische werk van Slawomir Idziak, maar kan ook niet voorkomen dat het de film ontbreekt aan de nodige spanning. Gattaca lijkt vooral gemaakt te zijn om de wetenschappelijke wereld een spiegel voor te houden, dus voor wie niet genoeg open staat voor symbolische levensvragen staat een behoorlijke saaie zit te wachten. Gattaca kijk je dan ook niet voor het plotje over een moord en het overnemen van iemand identiteit, maar om stil te staan bij de snelheid waarmee de techniek zich ontwikkelt en hoe gevaarlijk het is om voor God te spelen.
Met dank aan Sony Pictures Home Entertainment en Way To Blue voor het recensie-exemplaar.
Beoordeling
- Film
- Eindcijfer
Geef een reactie
Je moet inloggen om een reactie te kunnen plaatsen.