Motown is een Amerikaanse platenmaatschappij die in 1959 werd opgericht door Berry Gordy in Detroit. De naam is een samentrekking van “Motor City”, de bijnaam voor Detroit, en het woord “town”. Door de jaren heen ontwikkelde het gevierde label zich tot veel meer dan alleen een platenmaatschappij: het werd een sound en ruim zestig jaar later is het label nog steeds een begrip. Diverse grote namen ontstonden uit de kweekvijver van Detroit: van The Miracles en The Supremes tot Stevie Wonder, Marvin Gaye en The Jackson 5. Hitsville brengt een intrigerend verhaal van een platenmaatschappij met een bewogen geschiedenis en een zeer rijk artiestenbestand. Een must voor iedereen die alles wil weten over de geboortegrond van de vele jazz-, soul- en gospellegendes en van de échte Motown-sound.

Wie aan Motown denkt, zal zich gelijk diverse artiesten en klassiek geworden hits denken. Onder de vele labels van Motown waren Motown Records en Tamla Records de bekendste. In Europa werden de platen veelal onder de naam Tamla-Motown uitgebracht. Zeker in de jaren zestig en zeventig was Motown meer dan een label. De muziek die er werd geproduceerd vormde de eerste basis voor de doorbraak van Afro-Amerikaanse populaire muziek naar een blank publiek. De muziek heeft een kenmerkend geluid. Dit kwam mede door de opzet die Berry Gordy koos, die de muziek benaderde op een manier van een assemblagelijn die hij had leren kennen tijdens zijn werkzaamheden bij de Ford Motor Company. Deze lijn vormt de blauwdruk van pakweg het eerste uur van deze documentaire, waarin Gordy heel systematisch alle lijnen uiteen zette.

Zo zien we hoe hij diverse songwriters met elkaar liet battlen, waarna een stemronde werd gehouden. Het zorgde ervoor dat men elkaar steeds wist uit te dagen en een ieder tot grote hoogte werd gestuwd. Volgende schakel was een vaste groep componisten en producers, die op die manier voor de vormgeving zorgde. Vervolgens werden vrijwel alle opnames ingespeeld door The Funk Brothers, de huisband die werd geïnstalleerd door Gordy. Eenmaal op gang gekomen bleek Motown een regelrechte hitmachine. Naast Gordy is er een grote rol weggelegd voor Smokey Robinson, waarbij het mooi is om te zien hoe de twee ook vandaag de dag nog met elkaar om gaan. Natuurlijk was ‘Smokey’ solo en als onderdeel van The Miracles zeer succesvol, maar ook hij maakte onderdeel uit van de hitmachine waarbij hij componeerde en produceerde voor tal van andere artiesten uit de stal van Motown.

Nadat alle pionnen uiteen zijn gezet is het tweede uur van de documentaire toch iets anders van toon. Zo is er, logischerwijs, vrij veel aandacht voor ongelijkheid. Niet om even mee te liften op de #BlackLivesMatter-beweging, maar gewoonweg omdat Motown zich ten midden van dit alles bevond. De oprichting en hoogtijdagen bevonden zich dan ook midden in een periode van aanzienlijke raciale spanningen in Amerika en te midden van de snelgroeiende burgerrechtenbeweging. Het laatste deel van de documentaire is vooral gewijd aan het uitvliegen van de grote namen. Niet zozeer dat ze gelijk Motown achter zich lieten, maar vooral dat ze zich probeerden los te weken van de ‘assemblagelijn’. Het zorgde ervoor dat artiesten zich nog verder konden ontplooien en de ruimte kregen om zich nog verder te ontwikkelen. Het doet niets af aan Motown en zegt eerder veel over sterren als Diana Ross en Stevie Wonder.

Hitsville: The Making of Motown is een pakkende documentaire over muziek die alle tijden overleeft. Dat gezegd hebbende maakt het dan ook eigenlijk niet uit dat deze documentaire al uit 2019 stamt en ons land dus eigenlijk pas vrij laat bereikt. Net als de muziek van Motown zelf kent ook deze documentaire een hoog feel good gehalte. Berry Gordy en Smokey Robinson weten hun verhaal te vertellen op een manier waarbij de kijker hun direct aan de lippen hangt. En daarin zit eigenlijk het enige punt van kritiek; de krappe twee uur is eigenlijk veel te kort om het verhaal goed en volledig te vertellen. De makers doen een zeer verdienstelijke poging en deze documentaire mag zeker gezien worden, maar wie deze documentaire ziet zal blindelings tekenen voor een acht- of tiendelige serie waarin alle facetten nog wat uitgebreider aan bod komen. Het tekent nog maar eens de tijdloosheid van de muziek die ook vandaag nog velen weet te inspireren.

Met dank aan Triple P Entertainment en M&N Film Distribution voor de screener-link.