Engeland tijdens het Edwardiaans tijdperk. Helen Schlegel, een onconventionele jonge vrouw die behoort tot de verlichte burgerij, en Paul Wilcox, een telg uit een bemiddelde en conservatieve kapitalistische familie, beseffen na een tijdje dat ze niet bij elkaar passen en besluiten hun relatie te beëindigen. Maanden later betrekt de familie Wilcox een huis in Londen, in de buurt van de Schlegels. Ruth, de moeder van Paul, maakt daar kennis met Margaret, de oudere zus van Helen. De twee geëmancipeerde vrouwen ontwikkelen een warme en tedere vriendschap. Wanneer de zieke Ruth verneemt dat de huurovereenkomst van het huis van de zusters Schlegel verstrijkt, beslist ze dat het landhuis ‘Howards End’ na te laten aan Margaret. Henry Wilcox, de echtgenoot van Ruth, en zijn kinderen reageren verbijsterd.

Howards End is een van de vele films die aansluit in een groeiende rij films die een 4K-restauratie heeft gekregen. Veelal gebeurt dit ter ere van een speciale gelegenheid en dat is hier niet anders; 2017 markeert de 25^ste verjaardag van Howards End. Voor deze versie nam men het originele cameranegatief en de magnetische soundtrack als basis. Beide lagen ter bewaring in het George Eastman Museum te New York, een museum dat is gewijd aan fotografie en film. De goede staat van het materiaal zorgde voor een duidelijke luxe positie voor de restaurateurs. Toch is de keuze voor deze film opvallend, aangezien de film reeds in 2009 een plek kreeg in de onder verzamelaars zeer bekende en hoogstaande Criterion collectie. Opvallend is dat de film hier wordt gepresenteerd in ander beeldformaat dan de film oorspronkelijk had, maar met goedkeuring en betrokkenheid van de regisseur en cameraman van dienst voor deze versie valt er natuurlijk te discussiëren over correctheid.

De film baseert zich op de gelijknamige roman van E.M. Forster, dat in 1910 voor het eerst werd gepubliceerd. Toch is het vooral te danken aan het fenomenale script van Ruth Prawer Jhabvala dat de roman op zo’n prachtige wijze naar het scherm is gebracht. Howards End is de eerste van twee samenwerkingen tussen Merchant Ivory Productions en Anthony Hopkins en Emma Thompson, waarbij het inhoudelijk wat sterkere Remains of the Day de andere is. Beide films duren ruimschoots twee uur, maar beide zijn ijzersterk waarbij vooral ook het acteerwerk opvalt. Dit geldt zeker voor Anthony Hopkins, al helpt het hem zeker dat hij hier erg sterk tegenspel krijgt. Zo is daar de altijd prachtige Vanessa Redgrave, de tegenwoordig veelal typetjes spelende maar toen vrij normale Helena Bonham Carter en een steengoede Emma Thompson. Het is niet voor niets dat laatstgenoemde een van de drie Oscars mocht ophalen, waar de film er overigens voor maar liefst negen genomineerd werd. Ook de afdeling art-direction mocht een gouden beeldje ophalen. Zeer terecht, want het kostuumdrama ziet er prachtig uit en lijkt soms zo uit jaren eerder te stammen, iets wat met deze 4K-restauratie extra goed naar voren komt.

Want wat schittert deze film hier! 25 jaar na release lijkt de film enkel nog maar aan kracht te hebben gewonnen, iets dat vooral te danken is aan de magie die is ontstaan door het samenbrengen van alle op zichzelf staande reeds sterke factoren. Zo was Hopkins zelden beter, hooguit een jaar eerder in Silence of the Lambs en later opnieuw onder Ivory in Remains of the Day. Hetzelfde geldt overigens voor Emma Thompson en ook regisseur James Ivory levert hier een van zijn beste werken. Maar ook de prachtige score van Richard Robbins, die het werk van Percy Grainger prachtig verwerkte, klinkt prachtig na de oppoetsbeurt. Het maakt van Howards End niet alleen een dijk van een kostuumdrama, maar ook een prachtige film an sich. Een tijdloos meesterwerk zoals ze vandaag de dag nog maar zelden gemaakt worden. Dit is dan ook niet alleen een prachtige uitgave voor de liefhebbers van de film, ook zal het mensen die op deze wijze kennismaken met de film nieuwsgierig maken naar die andere sterke film van Merchant Ivory Productions. Het is te hopen dat het eerder genoemde Remains of the Day en ook het wat onbekendere Maurice eenzelfde behandeling en release krijgen.

Extra’s: Ondank dat we enerzijds niet mogen klagen over het bonusmateriaal, is het anderzijds spijtig dat we hier enkel de nieuw geschoten interviews treffen en de interessante inzichten in het productieproces van destijds ontbreken. Deze zijn wel te vinden op de internationale dubbeldisc, evenals een interessant boekje wat hier ook mist.
· Audiocommentaar: Ingesproken door filmcritici Wade Major en Lael Lowenstein is dit commentaar niet alleen zeer informatief, maar ook erg fijn om te beluisteren.
· Trailer (02:31) De trailer voor de 25th anniversary edition van deze film.
· Interview met James Ivory en Laurence Kardish (26:43) Een feature die wat traag op gang komt, met veel aandacht voor andere releases van Merchant Ivory Productions. Eenmaal los blijkt het gesprek zeer informatief, over zowel de adaptie en het productieproces.
· Q&A met James Ivory en Michael Koresky (27:17) Gefilmd tijdens een screening horen we hier leuke anekdotes en opnieuw veel informatie van het productieproces.
· Interview met James Ivory en Vanessa Redgrave (08:08) Een erg informeel gesprek, opgenomen tijdens het Cannes Film Festival in 2016.

Howards End is wat onderschat, maar staat ook vijfentwintig jaar na de eerste release nog steeds als een huis! De film heeft soms wat weg van een soap en verliest het dan ook van het inhoudelijk iets sterkere Remains of the Day, toch is de sfeer onmiskenbaar. Tevens oogt de film in niets als een jaren 90 product, een tijd waarin CGI gebruik steeds meer zijn intrede deed evenals de opgepompte bombastische actiefilms. Deze gerestaureerde versie is dan ook niet alleen voor de liefhebbers van de film, maar sluit ook mooi aan op de mensen die wat meer openstaan voor alternatieve films. Howards End zal hun zeker niet teleurstellen en ongetwijfeld benieuwd maken naar andere werken van Ivory, die ondanks zijn 89 jaar nog steeds films maakt. Op dit moment werkt hij aan Richard II, een Shakespeare-verfilming. Of hij opnieuw dit niveau tentoon kan spreiden is natuurlijk nog maar de vraag, maar deze man verdient alle respect en erkenning.

Met dank aan Lumière en The Publicity Company voor het recensie-exemplaar.