Aan het eind van een schooldag vertrekken de studenten richting huis. De twaalfjarige Aleksey besluit echter een omweg te nemen via een pad langs een rivier in een bosrijke omgeving aan de rand van de stad. Hij heeft dan ook allesbehalve haast om thuis te komen. Zijn ouders, Zhenya en Boris, zitten midden in een vechtscheiding en proberen tegelijkertijd een nieuw leven op te bouwen met hun nieuwe partners. Opgeslokt door hun eigen bestaan hebben zij geen oog voor Aleksey, totdat hij opeens verdwijnt nadat hij getuige was van een van de vele ruzies van zijn ouders waarbij harde woorden vielen. Waar zij zijn verdwijning in eerste instantie vooral als een last ziet waarschuwt zijn moeder toch de politie, maar zij nemen het weglopen weinig serieus en verwachten hem binnen een paar dagen weer thuis. Aleksey blijft echter spoorloos.

Loveless is de nieuwe film van Andrey Zvyagintsev, die in 2003 direct zijn naam vestigde door met zijn debuutfilm The Return (originele titel: Vozvrashchenie) de Gouden Leeuw te winnen op het Filmfestival van Venetië. Ook met zijn volgende films, The Banishment (originele titel: Izgnanie) en Elena, wist hij weer hoge ogen te gooien alvorens hij voor Leviathan genomineerd werd voor een Oscar in de categorie Beste Buitenlandse Film. Met Loveless herhaalde hij dit kunstje en we kunnen dan ook gerust stellen dat hij een constant hoge kwaliteit weet aan te houden met zijn films. Zijn trage, veelal poëtische filmstijl, die volgestopt zit met existentiële thema’s en symboliek en waarin familiebanden vaak een belangrijke rol spelen, echoot het werk van zijn legendarische landgenoot Andrej Tarkovski.

Laten we beginnen met de titel. De originele titel van de film is namelijk Nelyubov, wat letterlijk vertaald zoveel betekent als ‘afkeer’. Voor de internationale release is hier Loveless van gemaakt, maar in beide gevallen dekt dit de lading volledig. De afkeer die vooral zijn moeder toont jegens haar zoon is welhaast schokkend. Algemeen bekend is dat een jongere in de leeftijdscategorie van de zoon juist wat extra liefde en aandacht nodig heeft, ondanks dat het tegendeel vaak wordt uitgedragen. Maar of de scheiding nog niet genoeg is, laat zijn moeder zich met regelmaat ontvallen dat Aleksey eigenlijk helemaal niet gewenst was, zij liever abortus had laten plegen en ze haar lichaam heeft laten martelen bij zijn geboorte om zijn vader het plezier te doen van een kind. Een vader die ook nog maar weinig oog voor hem heeft nu hij zich heeft gestort op zijn jonge vriendin die ook alweer zwanger is.

Het moge duidelijk zijn dat er weinig liefde aanwezig is, wat resulteert in een pijnlijke hartverscheurende scène waarbij Aleksey ooggetuige is van de harde woorden van zijn ouders tijdens een ruzie. Dat hij een dag later blijkt weggelopen verbaast de kijker ongetwijfeld niet eens. Wat we vervolgens zien tekent het individualisme in het moderne Rusland. Het vervelende joch is weggelopen, wat aandacht vraagt van de ouders waar die deze tijd liever hadden besteed aan hun nieuwe partner. Het vakmanschap van Zvyagintsev zorgt er verrassend genoeg wel voor dat je als kijker wel een groeiende sympathie ontwikkelt voor de ouders. Niet alleen bemerk je toch wel degelijk gevoelens bij de ouders als blijkt dat Aleksey serieus weg is, ook is er een sterke scène met de moeder van Zhenya. Hieruit blijkt maar eens dat de appel niet ver van de boom is gevallen.

Het zijn gevoelens die vooral lijken te zijn gekweekt door omstandigheden in de opvoeding en het politieke klimaat. Dergelijke politieke referenties vallen sowieso op in de film, dit ondanks dat Zvyagintsev eerder liet optekenen maar weinig op te hebben met politiek. Zo wordt de situatie op de werkvloer beschreven, waar een Russisch-Orthodoxe sharia geldt, waarbij je als medewerker geacht wordt gedoopt te zijn en een gezin te hebben. Daarnaast is Loveless gesitueerd vanaf 2012, waarbij we regelmatig de politieke ontwikkelingen zien doorwerken richting de Krimcrisis. Politiek werkte ook door op het productieproces van de film. Zo zorgde zijn vorige film Leviathan, die draaide om corruptie in Rusland, ervoor dat hij dit keer geen financiële steun kreeg van de regering.

Extra’s: Naast een trailer van de film is er geen film gerelateerd bonusmateriaal op de dvd release te vinden. Wel zijn de trailers te bekijken van The Square, The Sense of an Ending en Howard’s End, andere releases van Lumière.

Loveless toont de pijnlijke liefdeloosheid in een wereld vol individualisme. De confrontatie die in eerste instantie plaats vindt tussen de ouders en later met hun eigen handelen toont ons de pijn van een vechtscheiding aan de hand van een kind van de rekening. De trage filmstijl van Zvyagintsev, die de film vormgeeft met winterse beelden van het moderne Rusland, past perfect bij het kille afstandelijke handelen van de ouders betreft de twaalfjarige Aleksey. Hun moderne nieuwe onderkomen biedt een sterk contrast, waardoor het individualisme er behoorlijk inhakt en het onbegrip van de kijker groeit. Dat de ouders toch langzaam maar zeker steeds meer sympathie weten te wekken is vooral te danken aan een sterk script en het vakmanschap van Zvyagintsev. Hij levert met Loveless opnieuw een pareltje af, die tevens gezinnen in een zelfde soort situatie flink met de neus op de feiten zal weten te drukken.

Met dank aan Lumière voor het recensie-exemplaar.