Andrew Nieman is een zeer getalenteerd jazzdrummer die maar één doel voor ogen heeft: de allerbeste jazzdrummer worden op het conservatorium waar hij studeert. Al snel wordt Andrew ontdekt door Terence Fletcher, een docent met een extreem excentrieke manier van lesgeven. Als Fletcher de jonge Andrew toevoegt aan zijn jazzensemble, weet Andrew al snel de plaats van vaste drummer te veroveren. Maar Fletcher drijft Andrew tot het uiterste en al snel wordt de drang naar perfectie een ware obsessie en zal het leven van Andrew nooit meer hetzelfde zijn.

Regisseur Damien Chazelle kwam in 2013 met de korte film Whiplash, een 18 minuten durende opzet en voorloper voor deze film. Hij kreeg het geld destijds namelijk niet bij elkaar om zijn droomproject te realiseren. Iets wat wel lukte toen men de korte versie onder ogen had gekregen. We mogen wel stellen dat iedere filmliefhebber blij zal zijn dat hij deze kans heeft gekregen, want de film bleek een zeer groot succes. Zo ontving de film maar liefst vijf Oscarnominaties, waarvan er drie in de wacht werden gesleept. Een verrassing, want de concurrentie was zwaar en er zaten een aantal op voorhand gedoodverfde winnaars tussen. Zo won de film de Oscar in de categorieën Beste Film Editing en Beste Sound Mixing, maar de belangrijkste Oscar die de film won was die voor Beste Mannelijke Bijrol.

Deze Oscar ging naar J.K. Simmons, die een absoluut fenomenale rol neerzet als docent Terence Fletcher. Simmons is vooral bekend van zijn rol als J. Jonah Jameson in de Spider-Man trilogie van Sam Raimi, maar je zou hem ook kunnen herkennen van zijn bijrol in Juno uit 2007. Op het vlak van televisieseries was hij zeven seizoenen lang te zien in het succesvolle The Closer, waarin hij de rol van Will Pope vertolkte. Toch overtreft Simmons zichzelf in Whiplash op elk gebied. Hij speelt de rol van Terence Fletcher op zeer overtuigende wijze. De bizarre methoden die de zelfingenomen Fletcher hanteert doen je met veel verbazing en onbegrip kijken. Overigens niet alleen maar onbegrip, want de echte muziekliefhebber (en vooral jazzliefhebbers) zullen de methode dan wellicht niet goedkeuren, maar wel begrijpen. Fletcher wil perfectie en niets minder, maar hij sleept zijn leerlingen daar op dusdanige extreme manier in mee dat die op z’n minst vragen oproept.

Toch is de film allesbehalve een one man show van Simmons, want ook Miles Teller laat zien dat hij echt kan acteren. Teller zal vooral herkent worden van zijn werk in films als Divergent en het prachtige The Spectacular Now, waarbij zijn veelzijdigheid al duidelijk werd. Toch weet hij in Whiplash de lat voor zichzelf nog een stukje hoger te leggen. Zo is het bizar om te weten dat hij maar liefst 90 procent (!!!) van het slagwerk dat je in de film hoort voor eigen rekening heeft genomen. Hoewel Teller al sinds zijn vijftiende drumt, nam hij voor deze film drie dagen per week voor vier uur per dag drumlessen om zich voor te bereiden op de film. Dit heeft zo zijn uitwerking gehad, maar naast het drumwerk acteert Teller ook nog eens verschrikkelijk goed. Je ziet aan zijn hele lichaamstaal en de uitdrukkingen op zijn gezicht dat hij ultiem gedreven is. Drummen tot zijn handen erbij gaan bloeden en aanwezig zijn onder de meest extreme en bizarre omstandigheden. Alles heeft Nieman er voor over om aan Fletcher te tonen dat hij degene is die de plek op de drumkruk verdient.

Een ander punt waarop de film punten weet te scoren, is dat het de jazzmuziek weer in de spotlights zet. Natuurlijk likt de liefhebber hier zijn vingers bij af, maar de film is bijna lesmateriaal voor mensen die nog onbekend zijn met jazzmuziek. Verhalen over de grote Charlie Parker lopen als een leidraad door de film heen, maar het belangrijkste is natuurlijk de muziek zelf. Wat dat betreft valt of staat een film als deze bij de muziek. Maar het nummer Whiplash, dat voor de film geschreven en uitgevoerd is door Hank Levy, is een verschrikkelijk goed nummer dat zeker niet misstaat tussen al die jazzklassiekers. Zo horen we muziek in de film van al lang overleden jazzlegendes als Buddy Rich en Stan Getz. Het levert een zeer goede soundtrack op, die het waard is om naast de film aan te schaffen. De heerlijke jazzklanken, met daarin natuurlijk de prachtige drumpartijen, zijn een feest voor de trommelvliezen en dat maakt het dan ook dat Whiplash door al deze factoren een van de allerbeste films is die 2014 heeft voortgebracht.

Extra’s: De Blu-ray die in de winkels ligt bevat een perfecte beeld- en vooral geluidskwaliteit, maar gelukkig ontbreekt het de schijf ook in niets aan extra’s. Naast een zeer informatief audio-commentaar van J.K. Simmons en Damien Chazelle vinden we een vrij standaard toevoeging op de schijf in de vorm van de trailer. Maar dat is zeker niet alles, want er staat ook een uiterst interessante documentaire op de schijf genaamd Timekeepers, met een speelduur van bijna drie kwartier. Ook is de eerder in deze recensie genoemde korte film van 18 minuten uit 2013 toegevoegd, die je met of zonder audio commentaar kan afspelen. Fletcher at Home is een verwijderde scène van ongeveer anderhalve minuut, dat wederom voorzien is van audio-commentaar.

Whiplash is een meesterwerk die je als film- en muziekliefhebber gewoon gezien moet hebben. Zelfs als jazzmuziek niet je ding is zal je de film kunnen waarderen. Het geheel laat prachtig zien hoe mensen van jazz kunnen houden en welke extreme vormen van het uiten van die liefde daarbij kunnen komen kijken. Dat de disc naast een sublieme weergave van de film ook nog eens rijkelijk gevuld is met extra’s, maakt de Blu-ray van Whiplash een absolute aanrader om aan te schaffen. Deze film zal je zeker nog een paar keer willen bekijken en mag als een van de beste films van 2014 zeker niet in je collectie ontbreken.

Met dank aan Way to Blue voor het recensie-exemplaar.