In 1977 kwam de zenuwslopende thriller Sorcerer uit, van producent en regisseur William Friedkin. De film wordt algemeen gezien als remake van La salaire de la peur (Wages of Fear) van vermaard Frans regisseur Henri-Georges Clouzot, al ziet Friedkin de film liever als een nieuwe adaptie van de Franse roman van Georges Arnaud uit 1950 met dezelfde titel. De kosten van de film liepen behoorlijk op en toen de film niet in staat bleek op te kunnen boksen tegen het allesverslindende galactische geweld van Star Wars, werd de film bestempeld als flop. Toch wordt de film vandaag de dag gezien als over het hoofd gezien meesterwerk. Deze nieuwe verfilming La salaire de la peur staat vandaag centraal in onze rubriek Take 2. Een rubriek over remakes of films die op een andere wijze een tweede leven kregen.

Na zijn succes met The French Connection en The Exorcist begon Sorcerer als een relatief klein project met een budget van 2,5 miljoen dollar. Friedkin had het idee om de film als bijproject te maken naast het groots opgezette The Devil’s Triangle, een film over de Bermuda driehoek waarvoor hij Marlon Brando, Steve McQueen en Charlton Heston op het oog had. Die film kwam echter nooit van de grond, mede door de geplaagde productie van Sorcerer en dat de film vele overeenkomsten had met Close Encounters of the Third Kind. Zo liep het budget van Sorcerer namelijk op tot boven de 20 miljoen dollar en toen de film uit kwam in juni 1977, kon de film niet opboksen tegen het allesverslindende sciencefiction succes genaamd Star Wars. Een flop was geboren.

Toch ziet Friedkin Sorcerer als zijn beste film. Het is dan ook niet voor niets dat hij flink terneergeslagen was toen de film slechte kritieken kreeg en het ook financieel slecht deed. Achteraf gekeken lijkt het of hij de klap nooit meer te boven is gekomen, want ondanks diverse meer dan aardige films kwam hij nooit meer op het niveau die hij in de  jaren 70 vergaarde. Diverse kenners zien het floppen van Sorcerer en het immense succes van Star Wars als het einde van New Hollywood, een periode waarin een nieuwe generatie filmmakers besloten om films op een nieuwe en aparte manier te maken en te verkopen en het begin van de blockbuster was geboren.

Sorcerer kende een op zijn zachtst gezegd een geplaagde productie. Het eerste probleem dat kwam bovendrijven waren de rechten. Auteur Arnaud bleek echter zeer positief van zin, want hij was niet bepaald weg van Clouzot’s film. Toch wilde Friedkin wel de zegen van Clouzot, wat gelukkig geen probleem bleek. Anders was dat met de casting, waarbij Friedkin een sterrencast op het oog had met onder andere Steve McQueen en Marcello Mastroianni. McQueen was de eerste keus voor de rol die uiteindelijk bij Roy Schneider zou belanden. De twee ontmoette elkaar en McQueen toonde direct zijn interesse en ging zelfs zover dat hij zei dat dit het beste script was dat hij ooit had gelezen. Toch zag hij niets in het plan om tegelijk én het land te moeten verlaten én zijn vrouw te moeten missen. McQueen stelde voor om haar, actrice Ali MacGraw, een aandeel te geven als associate producer of een rol voor haar te schrijven. Dit wees Friedkin af. Ook Mastroianni moest ondanks zijn eerdere toezegging afhaken door persoonlijke omstandigheden na zijn scheiding van Catherine Deneuve.

Warren Oates, bekend van The Wild Bunch, was de volgende naam op de lijst, maar met een budget dat intussen de 10 miljoen dollar had overschreden wilden de studio liever een grotere naam om de film te dragen. Namen als Robert Mitchum, Clint Eastwood en Jack Nicholson kwamen voorbij, maar geen van allen was bereid om naar de Dominicaanse Republiek af te reizen. Uiteindelijk kwam de naam van Schneider boven drijven, met wie Friedkin eerder had gewerkt bij The French Connection. Ook de studio stemde in, want Schneider was helemaal hot door zijn hoofdrol in Jaws. Toch heeft Friedkin de keuze voor Schneider altijd betreurd. Dit niet omdat hij slecht acteerde, maar hij was niet de ster die Friedkin voor ogen had en waarschijnlijk door zjin succes bovendien lastig geworden om mee te werken. Sorcerer ontbrak het aan echte sterren, iets wat Friedkin onderstreepte door te stellen dat de cast bestond uit mensen die zijn vijfde, zesde of zelfs zevende keuze waren. Namen als Gene Hackman en Kris Kristofferson werden benaderd, maar de een vond de film te gewelddadig en de ander vond dat hij niet de persoon was een dergelijke productie te dragen.

Een ander probleem zat hem in het feit dat Sorcerer volledig op locatie is opgenomen. Wat inhoudt dat er in Parijs werd gefilmd voor de introductie van Victor Manzon, in Jerusalem voor Kassem, in New Jersey voor Jackie Scanlon en in Veracruz te Mexico voor Nilo. Dit met het oog op om vervolgens het belangrijkste gedeelte op te nemen in Ecuador. Het zal niemand verbazen dat dergelijke ambities direct voor problemen zorgde, vooral budgettair gezien. Universal Pictures sloot dan ook een deal met Paramount Pictures om de kosten te delen en Universal wist Friedkin over te halen om Ecuador te verruilen voor het financieel aantrekkelijkere Dominicaanse Republiek. Friedkin ging akkoord, al bleef hij zoeken naar nieuwe locaties. Dit leidde uiteindelijk naar New Mexico voor de hallucinerende climax van de film. Uiteindelijk gingen de opnames van start met een budget dat gegroeid was naar maar liefst 15 miljoen dollar.

‘If you wanna pick your nose in this truck, you better clear it with me first, otherwise I’m taking you and this nitro right into a ditch!’

Eind goed al goed zou je denken, maar ook de productie ging niet vanzelf. Zo liepen de opnames flink uit door het filmen in de jungle, waarbij het niet hielp dat heel de set werd weggevaagd door een orkaan. Bij het filmen van de brugscène ontdekte een undercover agent dat veel crewleden in het bezit waren van drugs, waarop zij het land uit werden gezet. Het duurde twee weken om hen te vervangen. Ook cameraman Dick Bush verliet halverwege de productie, dit omdat hij vond dat Friedkin te veeleisend was. Friedkin bleek sowieso niet de makkelijkste, zo lag hij regelmatig in de clinch met de studio die zich in zijn ogen teveel met de film wilde bemoeien. Uiteindelijk zorgde het ervoor dat de geldkraan werd dichtgedraaid en ook de actieve promotie voor de film niet werd doorgezet, iets wat zeker debet is geweest aan de box-office prestaties van de film. Buiten alle conflicten om vielen ook nog zeker vijftig crewleden ten prooi aan gangreen, voedselvergiftiging en malaria. Bij thuiskomst bleek dat laatste ook Friedkin te pakken te hebben en hij viel maar liefst 23 kilo af.

Waar Friedkin ervoor had gezorgd dat hij het laatste woord had over de bioscooprelease in de Verenigde Staten, was dit anders bij de internationale release en home entertainment. Het zorgde ervoor dat Universal en Paramount een klein half uur uit de film knipten en de film omdoopten tot Wages of Fear. Friedkin kon weinig anders dan hoofdschuddend toekijken hoe zijn film verminkt werd. Het is opvallend dat Sorcerer de laatste jaren op veel positievere kritieken kon rekenen dan tijdens de release, veel recensenten hebben zelfs hun mening flink herzien. Dit gaat zelfs zover dat Robert C. Cumbow (Movietone News) het schaamrood op de kaken kreeg toen hij zijn recensie teruglas. In april 2012 spande Friedkin een rechtzaak aan tegen Universal en Paramount over de rechten van de film, dit met oog op een nieuwe release op dvd en Blu-ray. Het resulteerde in een hoop getouwtrek en wijzen naar elkaar, maar uiteindelijk kreeg Friedkin een 35mm print uit het archief van Paramount, waarna Warner Bros. de restauratie financierde. Uiteindelijk ging de nieuwe digitale remaster van de film in première tijdens het Filmfestival van Venetië in 2013 en ligt sinds april 2014 een haarscherpe Blu-ray in de schappen.

La salaire de la peur kreeg een Take 2. Sorcerer is dan ook voor iedereen een remake, behalve in de ogen van William Friedkin zelf. De film kwam in 1977 op een keerpunt in de cinema uit. Het zorgde dat de dure film bestempeld werd als flop. Het was een klap die Friedkin niet in de koude kleren ging zitten. Hij keerde nooit meer terug op het niveau van de jaren 70, waarin hij met The French Connection, The Exorcist twee klassiekers wist af te leveren. Sorcerer wordt vandaag de dag gelukkig wel op waarde geschat en het stempel flop heeft plaats gemaakt voor die van vergeten klassieker. Een terechte wijziging voor dit indrukwekkende staaltjes cinema dat in niets onder doet voor de zwart/wit film van Henri-Georges Clouzot.

In de rubriek Take 2 verschenen eerder artikelen over: The Man Who Knew Too Much | The Departed | Ocean’s Eleven | Invasion of the Body Snatchers | Scarface | Insomnia