Toen Ian Fleming in 1953 met Casino Royale zijn eerste James Bond-roman uitbracht kon hij nooit vermoeden dat dit het begin zou zijn rond een mediafranchise rondom de gelijknamige fictieve geheimagent van de Secret Intelligence Service. Na zijn overlijden in 1964 werden niet alleen de Bondromans voortgezet, ook werden de verhalen bewerkt tot hoorspelen, strips en videospellen. Het allerbelangrijkste zijn natuurlijk de films, die tezamen uitgroeiden tot een van de succesvolste filmreeksen aller tijden. Afgelopen 2 april was de eigenlijke releasedatum van No Time To Die, alweer de 25ste film in de reeks. Het is een jubileum dat uitgesteld diende te worden als gevolg van de uitbraak van het coronavirus (COVID-19). De nieuwe beoogde releasedatum in Nederland is nu 12 november 2020 en dat geeft ons mooi de kans om nog eens terug te blikken naar de eerdere avonturen van onze geliefde geheimagent. We vervolgen de reeks met On Her Majesty’s Secret Service, de enige James Bond-film met George Lazenby als Bond.

Uitstel betekent geen afstel

On Her Majesty’s Secret Service (OHMSS) is gebaseerd op de gelijknamige roman van Ian Fleming uit 1963. Het was niet alleen alweer de tiende roman rond de Britse geheimagent, maar tevens ook de eerste nadat de filmreeks werd afgetrapt met Dr. No. De roman zou eigenlijk al eerder verfilmd worden, maar steeds bleek de timing niet juist. Eerst zou de film Goldfinger opvolgen, maar toen de jurische strijd rond Thunderball eindelijk beslecht was kreeg deze voorrang. En toen men na Thunderball de film alsnog wilde oppakken kende Zwitserland een warme winter, waardoor er onvoldoende sneeuw lag voor de opnames. Het resulteerde erin dat de opnames opnieuw werden uitgesteld en dat You Only Live Twice voorrang kreeg. Nadat You Only Live Twice in 1967 werd uitgebracht, pakten de producenten opnieuw OHMSS erbij. Voor de regie werd Peter R. Hunt gevraagd, die eerder als editor had gewerkt aan de voorgaande Bondfilms en die met zijn vlotte stijl genoeg indruk had gemaakt op Saltzman en Broccoli om zijn regiedebuut te verdienen.

De zoektocht naar een nieuwe James Bond

Al aan het begin van de opnames van You Only Live Twice had Sean Connery te kennen gegeven zijn contract niet te willen verlengen. Producenten Saltzman en Broccoli verkenden hierop andere opties. Zo was er het idee om het verhaal van The Man with the Golden Gun te verplaatsen naar Cambodja en Roger Moore te vragen als nieuwe Bond. Politieke onrust in het land zette echter een streep door het land als opnamelocatie en Moore tekende voor een nieuw seizoen van The Saint. Uiteindelijk kwam men tot een lijst van vijf acteurs die als koplopers werden gezien voor de rol; de Engelsmannen John Richardson en Anthony Rogers, de Australiërs Robert Campbell en George Lazenby en de Nederlander Hans De Vries. Van De Vries is overigens weinig tot geen informatie te vinden en net als de andere afvallers verdween ook hij in de obsuriteit. Uiteindelijk viel de keuze op Lazenby, een autoverkoper en fotomodel, nadat Broccoli en Hunt hem zagen in een advertentie van Fry’s Chocolate Cream. Of hij daadwerkelijk kon acteren was nog maar de vraag, maar hij maakte een goede indruk met zijn fysiek.

Het schrijfproces

Voor het script werd Richard Maibaum gevraagd, die aan alle eerdere Bondfilms had gewerkt met uitzondering van You Only Live Twice. Saltzman en Broccoli besloten daarbij om af te stappen van de geavanceerdere gadgets en de focus weer terug te brengen naar het plot. Hunt op zijn beurt vroeg Simon Raven voor aanvullend dialoog tussen Tracy en Blofeld in Piz Gloria. Voor het schrijfproces besloten de producenten om zo dicht mogelijk bij het bronmateriaal te blijven. Dit leverde echter wel wat continuïteitsfouten op, omdat de boeken niet chronologisch werden verfilmd. Belangrijkste stoorzender was het feit dat Blofeld Bond niet herkent, ondanks dat ze oog in oog staan in You Only Live Twice. Niet dat de makers dit over het hoofd zagen overigens, want in de eerste versie van het script ondergaat Bond plastische chirurgie om zijn identiteit te verhullen. Gekozen werd echter om dit te schrappen en de wijziging te negeren. Overigens niet helemaal, want om het publiek niet te laten vergeten dat ze nog steeds met hetzelfde personage te maken hadden werden er de nodige verwijzingen naar eerdere films toegevoegd, alsmede grapjes.

Casting

Naast de onervaren Lazenby wilden de producenten graag een gevestigde naam als Bondgirl. Ze lieten hun oog vallen op Brigitte Bardot, maar nadat zij tekende voor een rol in de western Shalako, waarin zij naast Sean Connery zou gaan spelen, ging de deal niet door. De pijlen werden vervolgens gericht op Diana Rigg, die eerder schitterde als Emma Peel in de populaire televisieserie The Avengers (De Wrekers). Ze trad hiermee in de voetsporen van Goldfingers’ Honor Blackman, die ook in die serie speelde voor ze in een Bondfilm acteerde. Op voorspraak van Broccoli werd Telly Savalas gecast als Ernst Stavro Blofeld. Hoewel de Amerikaan later vooral bekend werd van de televisieserie Kojak, was hij op dat moment vooral bekend van filmrollen in The Dirty Dozen en Birdman of Alcatraz, waarvoor hij zelfs een Oscar- en Golden Globe nominatie ontving. Hunts’ buurman kreeg de rol van Sir Hillary Bray aangeboden. Gabriel Ferzetti werd gecast als Draco, nadat de producenten hem zagen in A ciascuno il suo. Wel werd zijn stem nagesynchroniseerd door David de Keyser door zijn zware accent, iets wat destijds vrij regelmatig gebeurde in de Bondfilms.

De opnames

De opnames van de film begonnen op 21 oktober 1968 in Bern, één van de deelstaten van Zwitserland, met de opnames van Bond die Blofeld’s Angels of Death ontmoet. De opnames werden gemaakt in Piz Gloria; een draaiende restaurant op 2.970 meter hoogte in de Zwitserse Berner Alpen bij Mürren. Mooi detail was dat het restaurant op het moment van de opnames nog niet eens in gebruik was genomen en de filmmaatschappij als wederdienst voor het gebruik van de locatie later onder meer de inrichting en een helicopterplatform financieerde. In Lauterbrunnen en Saas-Fee werden diverse achtervolgingsscènes opgenomen, al zorgde een beperkte sneeuwval wel voor een flinke vertraging in het opnameschema. In maart 1969 verhuist de productie naar Pinewood Studios voor de binnenopnames, alvorens men een maand later richting Portugal vertrok. Op Guincho Beach in Cascais werd de pre-credit strandscène gefilmd, terwijl Lissabon werd gebruikt als achtergrond voor de romantische hereniging van Tracy en Bond.

Terwijl de first unit druk bezig was in Piz Gloria, maakte John Glen zijn debuut als second unit regisseur. Daarnaast trad hij ook op als editor, waarbij hij de veelgeprezen stijl van regisseur Hunt kopieerde. Aan zijn hand werd, met behulp van de Zwitserse Olympische atleten, spectaculair materiaal gefilmd op de bobleebaan. Zelf de ongelukken waren dusdanig indrukwekkend op beeld, dat de scène meermaals werd herschreven om deze in de film op te kunnen nemen. Ook de skiscènes werden gefilmd met behulp van professionele skiërs. Hieronder Willy Bogner Jr., die niet alleen als stuntdouble diende voor Lazenby, maar ook opnames maakte door al filmend achteruit te skieën. Nog meer fraais kwam uit de hoge hoed van cameraman Johnny Jordan, die een speciaal tuig ontwikkelde waarmee hij vanuit iedere hoek vanonder een helicopter kon filmen. Samen met het Zwitserse leger werden daarnaast gecoördineerde lawinescènes gefilmd, wat zorgde voor een spektakel als nooit tevoren in een Bondfilm.

Het verhaal

Nadat Bond een vrouw heeft behoedt voor zelfmoord aan de Portugese kust, ontmoet hij haar later opnieuw in het casino. Opnieuw redt hij haar uit de brand, dit keer door haar te hulp te schieten als zij haar inzet niet kan betalen. De vrouw, gravin Terese di Vincenzo, nodigt hem uit in haar hotelkamer om hem te bedanken. De volgende morgen blijkt Tracy het hotel reeds te hebben verlaten als Bond ontwaakt. Als hij vervolgens wordt ontvoerd, wordt hij bij Marc-Ange Draco gebracht; niet alleen het hoofd van het Europese misdaadsyndicaat “Unione Corse”, maar ook de vader van Tracy. Draco vertelt Bond over haar verleden en hoe hij graag wat stabiliteit in haar leven zou willen brengen. Hij biedt Bond een miljoen pond wanneer hij met Tracy trouwt. Ondanks dat Bond zijn aanbod niet aanneemt, zegt hij wel toe contact te houden met Tracy. Voorwaarde is wel dat Draco hem vertelt waar Ernst Stavro Blofeld is, het hoofd van misdaadsyndicaat SPECTRE. Bond is Blofeld al geruime tijd uit het oog verloren en Draco ziet het als de kans om zijn concurrent uit de weg te ruimen. De jacht op Blofeld wordt nog persoonlijker als Bond daadwerkelijk verliefd wordt op Tracy.

Leuke feitjes

· Als Lazenby was aangebleven als Bond, had Hunt hoogtwaarschijnlijk ook Diamonds Are Forever geregisseerd. Oorspronkelijk was dan ook de bedoeling dat Bond en Tracy na hun huwelijksceremonie wegreden, waarna Tracy’s moord dan zou dienen als pre-credit scène van Diamonds Are Forever. Het idee werd verworpen na het vertrek van Lazenby.
· Aan het eind van de pre-credit scène gaat Tracy er met Bonds’ auto vandoor en laat haar schoenen achter. Hierop zegt Lazenby “This Never Happened to the Other Fella”, een ludieke verwijzing naar zijn voorganger Sean Connery.
· Als James Bond vanuit zijn hotel wordt ontvoerd naar het kantoor van Draco, fluit de schoonmaker van de kantoorruimte een stukje uit de titelsong van de film Goldfinger.
· Behalve Rigg speelde er nog een andere actrice uit The Avengers mee, al betrof het de spin-off The New Avengers: Joanna Lumley. Ze had een klein rolletje als één van Blofeld’s Angels of Death.
· On Her Majesty’s Secret Service stond met 142 minuten lange tijd te boek als de langste film in de reeks. Pas in 2006 ging Casino Royale hier overheen, alvorens deze in 2015 weer werd overtroffen door Spectre met 148 minuten.
· Bij de première van de film in het Odeon Leicester Square in Londen verscheen Lazenby met een baard. Het pastte uiteraard niet bij het beeld van Bond, maar Lazenby had toch al besloten niet nog een Bondfilm te maken.
· On Her Majesty’s Secret Service was de eerste Bondfilm gefilmd in stereo. Om optimaal te genieten van deze destijds nieuwe technologie werd een nieuw speakersysteem geïnstalleerd in de Odeon.

Een kort leven in de spotlights

Door het geleidelijk in beeld brengen van Lazenby, die pas na een paar minuten volledig in beeld komt als hij zich voorstelt met de bekende woorden “My name is Bond… James Bond”, hoopten de makers dat Lazenby geaccepteerd zou worden door het publiek. Helaas bleek de film geen groot succes. Er werd weliswaar 82 miljoen dollar opgehaald, maar dit was een flinke hap minder dan voorganger You Only Live Twice met ruim 111 miljoen dollar. Toch waren de producenten juist erg tevreden met Lazenby. Er werd hem zelfs een contract voor zeven nieuwe Bondfilms aanboden. Lazenby en zijn manager waren echter van mening dat een smoking dragende geheimagent een gedoemde toekomst tegemoet ging in het hippietijdperk. Nog meer Bondfilms zouden Lazenbys’ carrière alleen maar ophouden en dus stapte hij zelf op. Zoals iedereen weet zou het tegenovergestelde waar worden: de Bondfilms groeiden verder uit tot een zeer succesvolle filmreeks terwijl Lazenby’s carrière mislukte. Het zorgde er wel voor dat de producenten al na één film weer op zoek moesten naar een nieuwe James Bond. Deze werd gevonden in John Gavin, maar David Picker, de grote meneer bij distributeur United Artists, was het niet met deze keuze eens. Hij had zo zijn eigen gedachten over James Bond en dus moest men met een grote zak geld op de knieën bij een oude bekende. Je leest er alles over in het volgende artikel in deze rubriek.

In de rubriek De weg naar No Time To Die verschenen eerder artikelen over:
#01 Dr. No | #02 From Russia with Love | #03 Goldfinger | #04 Thunderball | #05 You Only Live Twice