Zestien jaar na het overlijden van Maximus, leeft Lucius Verus samen met zijn vrouw Arishat in Numidië onder de naam Hanno. Als het Romeinse leger, onder leiding van generaal Marcus Acacius, de stad binnenvalt wordt Arishat gedood tijdens de gevechten en wordt Lucius tot slaaf gemaakt. Hij wordt gedwongen om het op te nemen tegen bavianen in een lokale arena, als test voor handelaren die slaven willen kopen om hen te gebruiken als gladiatoren. Veel slaven worden gedood, maar Lucius verslaat de bavianen, wint de steun van de menigte en wordt gekocht door Macrinus. In de tijd die volgt wordt Lucius getraind om gladiator te worden in het Colosseum in Rome, waarbij Marcinus al snel zijn vaardigheden en woede opmerkt. Hij belooft hem zijn wraak op Acacius als hij zijn gladiator blijft. Gedreven door wraak zal Lucius in zijn eigen verleden moeten duiken om de kracht en het eergevoel te vinden om Rome in oude glorie te herstellen.

Al in juni 2001 begon de ontwikkeling voor een vervolg van Gladiator. In een vrij vroeg stadium werd gesproken over een film met een prequel-verhaallijn rond de afkomst van Lucius, maar ook een sequel-verhaallijn over de wederopstanding van Maximus. Russell Crowe was betrokken en er werd uitgebreid onderzoek gedaan naar oude Romeinse overtuigingen betreffende het hiernamaals. Logisch, want het grootste probleem zat er natuurlijk in dat Crowes’ personage overleed aan het einde van de eerste film. Dat bleek eens te meer toen Nick Cave de opdracht kreeg om een nieuwe versie van het script te schrijven. Het resulteerde in een bizar verhaal over Maximus die als onsterfelijke krijger wordt opgewekt en naar aarde wordt gestuurd om het christendom te beëindigen door Jezus en zijn discipelen te doden. Tijdens zijn missie vecht Maximus in de kruistochten, de Tweede Wereldoorlog en de Vietnamoorlog, met een slotpassage waarin hij werkt in het Pentagon. Krankzinnig, maar stiekem toch jammer dat we dit nooit hebben mogen aanschouwen.

Met de jaren die verstreken passeerden er nog wat versies van scripts, maar het publiek leek er ook niet langer op zitten te wachten. Toch kwam het project ineens in een stroomversnelling terecht nadat Ridley Scott zijn Napoleon had voltooid. Het eerste idee met Lucius als overlevende uit de originele film werd weer van stal gehaald en eigenlijk stond alles verrassend snel in de steigers. Toch hielden alle liefhebbers hun hart vast. Het belangrijkste onderdeel van de casting was dat van een volwassen Lucius. Diverse acteurs werden overwogen, maar toen Scott stuitte op Paul Mescal in de miniserie Normale People wist hij dat hij de juiste persoon had gevonden. Anders dan in zijn eerdere dramatische rollen laat Mescal zich hier goed zien als rijzende ster in Hollywood, al schiet hij wel tekort naar Russell Crowe, als we die vergelijking toch maar even maken. De cast wordt verder aangevuld met een excellerende Denzel Washington, die zich overduidelijk zeer comfortabel voelt in zijn speelse rol als handelaar. Daarnaast zien we de terugkeer van een flink opgespoten Connie Nielsen als Lucilla en Derek Jacobi als senator Gracchus.

Het is dan ook verrassend dat juist ook Joseph Quinn en Fred Hechinger indruk maken als keizers Geta en Caracalla, waarbij de laatste een haast krankzinnige speelt, terwijl de eerste zijn broer probeert te controleren. Als we dan kijken naar de film zelf valt direct op dat alles een lust voor het oog is. Scott heeft er dan ook verstandig aan gedaan om Arthur Max en Janty Yates, respectievelijk de productie- en de kostuumontwerper, terug te vragen en ook John Mathieson keert terug als cameraman. Toch is er een bepalend verschil qua sfeer. Hans Zimmer besloot namelijk niet terug te keren voor het vervolg, omdat hij niet in herhaling wilde vallen. De score van Harry Gregson-Williams is zeker niet slecht, maar wordt flink overschaduwd door het werk van Zimmer. Iets wat in een van de flashback-scènes nog maar eens benadrukt wordt. Verhaaltechnisch is het redelijk onderhoudend, maar anderzijds moeilijk voor te stellen dat ze hiermee zijn gekomen nadat er jarenlang meermaals aan het verhaal is geschaafd. Het is eigenlijk weinig meer dan een herhalingsoefening geworden, waarbij -zoals het een sequel betaamd- op diverse vlakken gepoogd wordt het origineel te overtreffen. Zo werd Scotts wens van een neushoorngevecht, een idee dat in de originele film werd geschrapt om budgetredenen, nu wel toegevoegd. Dat dit ten koste gaat van historische juistheden wordt dan maar voorlief genomen. Zo vond de strijd bij Numidië wel plaats, maar in een ander tijdframe plaats dan we hier zien. Ook vallen de overduidelijk digitaal gecreëerde haarloze bavianen echt iets teveel buiten de toon, al brachten de Romeinen naar wat schijnt diverse soort exotische dieren mee naar het Colosseum. Maar alles gaat echt een stap te ver als er opeens haaien rondzwemmen in de arena.

Gladiator II staat zonder meer in de schaduw van zijn voorganger, maar als stoer actiespektakel zorgt de film voor flink wat vermaak. In Mescal heeft Scott de rijzende ster gevonden die hij nodig had, al verliest deze het eigenlijk op haast ieder vlak van Crowe. Het is een vergelijking die bedoeld of onbedoeld toch gemaakt wordt en eigenlijk delft dit vervolg op ieder vlak het onderspit. Niet dat dat een schande is overigens, het origineel werd tenslotte al direct bij de release uitgeroepen tot een klassieker. Dit late vervolg is gewoonweg een goedgemaakt vervolg die verder te maken heeft met alle typische regels en verwachtingen rond een sequel. Toch is het jammer dat het verhaal niet wat meer is geworden dan een herhalingsoefening, dat versiert is met meer van zo ongeveer alles en dan doelen we vooral op bloederig spektakel. Wel is het fijn dat zelfs in dit visuele geweldig toch weer een klasbak als Denzel Washington boven komt drijven. En zelfs het keizerpaar van Joseph Quinn en Fred Hechinger maakt indruk, al hadden ze wellicht nog wel wat meer schermtijd en diepte verdiend. Onderaan de streep zal de liefhebber best genieten van deze voortzetting van de klassieker en toch vooral blij zijn dat die film geen schade wordt toegebracht.