Paul Hunham is een strenge hoogleraar klassieke talen aan de Barton Academy, een kostschool waar hij zelf ooit ook studeerde. Zijn studenten en collega’s hebben stuk voor stuk een hekel aan hem vanwege zijn uiterst strenge beoordelingen en starre houding. Voorop loopt Woodrup, de directeur van Barton, die Hunham hekelt omdat hij de zoon van een belangrijke sponsor van de school in zijn klas openlijk liet falen. Als straf wordt Hunham gedwongen om toezicht te houden op de studenten die tijdens de kerstvakantie op de campus achterblijven. Onder hun is Angus Tully, wiens moeder hun reis annuleert om samen met haar nieuwe liefde op huwelijksreis te gaan, en Mary Lamb, de cafetariabeheerder op het complex die vrouw om het verlies van haar zoon. Na zes dagen arriveert de rijke vader van één van de studenten per helicopter om de studenten mee te nemen op een skivakantie. Behalve Angus, wiens moeder onbereikbaar is waardoor hij geen toestemming krijgt en alleen achterblijft met Hunham en Mary.

Laten we eens beginnen om een deur in te trappen betreft de bioscoopplanning. Gezien The Holdovers is gesitueerd tijdens de kerstvakantie en de film veel kerstelementen bevat, is het vreemd dat de film pas in het nieuwe jaar officieel in première gaat. Natuurlijk, er waren wat dat betreft gelukkig sinds 21 december al de nodige voorpremières van de film te zien, maar men had dit zonder meer beter kunnen uitdenken. Tot zover eigenlijk de kritiek, want The Holdover is opnieuw een uitstekende film van Alexander Payne. Wat dat betreft keert hij na het toch wat teleurstellende Downsizing weer terug naar het niveau van eerdere films als About Schmidt, The Descendants en Nebraska. Zoals eigenlijk altijd is hierbij de uitstekende cinematografie een van meest in het oog springende zaken. Zo ook hier, waarbij bovendien alles weliswaar digitaal werd gefilmd met de veelgebruikte ARRI Alexa Mini, maar er in de post-productie de nodige effecten denk aan  aan de film werden toegevoegd om het celluloidfilm jaren zeventig gevoel te versterken.

Voor de film doet Payne beroep een kleine cast, die vooral op elkaar zijn aangewezen voor het nodige vuurwerk. Zo werkt Payne opnieuw samen met Paul Giamatti, die eerder een glansrol speelde in zijn Sideways. Giamatti is ijzersterk als de norse Paul Hunman, iets die je gerust een fossiel mag noemen die vastgeroest is in zijn eigen starheid. Het is prachtig om te zien hoe hij uiterst subtiel opleeft, zonder dat men hierbij doorslaat in een karikaturale kerstsetting. Het siert de uitstekend acteur die Giamatti is. Hij krijgt daarbij overigens sterk tegenspel van de veelzijdige Da’Vine Joy Randolph als de dame van de cafetaria die ook achterblijft. Mede door de jaren 70 setting heeft zij een mooie achtergrond meegekregen rond haar overleden zoon, wat zorgt voor een zeer aangename uitdieping van haar personage. En dan is er nog Dominic Sessa, de verrassing van de film die werd ontdekt door casting director Susan Shopmaker toen zij een auditie hield op Deerfield Academy, de school die door moet gaan voor Barton Academy in de film. En waar Payne twijfelde om een onervaren kracht te casten in zo’n essentiële rol, was het uiteindelijk Giamatti die hem wist te overtuigen. Gelukkig maar!

Verder kunnen we gerust stellen dat ondanks de wat vreemde planning The Holdovers een ijzersterke film is om het filmjaar 2024 in Nederland mee af te trappen. Leunend op uitmuntend acteerwerk van drie castleden die elkaar tot grote hoogten brengen, levert Payne een film af die zich kan meten met zijn beste werken. De film is absoluut geen cheesy kerstfilm geworden, maar een realistisch en scherpe karakterstudie die de benodigde kerstclichés met liefde omarmt zonder erin door te slaan. Daarnaast wordt het jaren zeventig tijdsbeeld uiterst sterk, en met oog voor detail gevangen, waarbij het personage van Hunman op ijzersterke wijze enerzijds de dromen van toen weergeeft, maar anderzijds ook niet blind zijn voor de scherpe prijs van het idealisme. Hunmans’ eenzame karakter lijkt gedoemd, maar nog altijd is er dat sprankje hoop. Het is een boodschap die niet alleen verwant is aan de hoop die kerst biedt, maar die eigenlijk universeel mag worden uitgedragen door het gehele jaar. En laten we daarmee ook vooral scriptschrijver David Hemingson niet vergeten te noemen, die na zijn werk aan talloze televisieseries hiermee zijn speelfilmdebuut aflevert. Sensationeel en raak!

The Holdovers is een ijzersterke film over het worstelen met het verleden en vergane dromen tijdens de kerstperiode. Nadat zijn vorige film Downsizing eigenlijk weinig meer wist te bieden dan een intrigerend uitgangspunt, levert Payne met The Holdovers weer een fantastische film af. Hij krijgt hierbij hulp van het geweldige team dat hij om zich heen heeft verzameld, met een bijzondere melding voor het camerawerk en de fijne soundtrack. Toch zijn het meest zichtbaar de drie acteurs die hier op elkaar aangewezen zijn. Giamatti laat nog maar weer eens zien wat een klasbak het eigenlijk is, met een rol die hem werkelijk op het lijf geschreven lijkt. Wat dat betreft is Randolph verrassender, omdat ze hier haar veelzijdig nog maar eens toont. Toch gaat de meeste lof uit naar de debuterende Dominic Sessa, die zich met speels gemak staande houdt tegenover vooral Giamatti. En dat is al een prestatie op zich als die zich van zijn beste kant laat zien. Laten we hopen dat dit het startpunt is van een glansrijke carrière. Van een ‘overblijfsel’ zal in elk geval nooit sprake zijn.