Het is zeven jaar na de sluiting van Rehoboam, de mensheid heeft de oorlog verloren. Charlotte is erin geslaagd om de controle over de wereld over te nemen door wereldleiders te verwijderen en identiek lijkende hosts in hun plaats te installeren. Tegelijkertijd verspreidt ze een virus dat de mensen in de loop van een generatie infecteert, waarmee ze vatbaar worden voor haar bevelen of die van andere hosts. Het zorgt voor een complete omkeer in de machtsdynamiek tussen mens en gastheer. Ondertussen zet Bernard Lowe de missie voort die Dolores aan hem heeft nagelaten en probeert hij mensen te mobiliseren in een opstand tegen het regime van Charlotte. Met de mensheid op het randje van een ongekende uitsterving is het echter nog maar de vraag hoe zinvol zijn strijd is en of het mogelijk is om iets van het menselijke bewustzijn veilig te stellen in de nieuw ontstane wereld.

De Amerikaanse auteur Michael Crichton stond in 1973 met zijn roman aan de basis van de film Westworld. Het verhaal handelt over een futuristisch amusementspark waarbij de attracties een eigen leven beginnen te leiden. Deze verfilming geldt inmiddels als een cultfilm waarna in 1980 een eerste poging volgde om de film om te zetten naar een televisieserie. Dit kwam niet van de grond, maar ruim 30 jaar later lukte dit HBO wel. In samenwerking met producenten Jonathan Nolan, Lisa Joy en J.J. Abrams werd een serie ontwikkeld die Westworld uitbreidt met thema’s en ideeën over de mensheid die zowel poëtisch als intens angstaanjagend zijn. Het eerste seizoen bleek een regelrechte schot in de roos welke zowel verhaaltechnisch als visueel van ongekend hoog niveau bleek.

De lat voor een onvermijdelijk vervolg lag ongekend hoog, en ondanks dat menigeen vond dat de verwachtingen in het tweede en derde seizoen niet helemaal waar werden gemaakt, was er anderzijds nog voldoende potentie om de serie voort te zetten. Wat Westworld in eerste instantie vooral tot een succes maakt is de draai die wordt gegeven aan kunstmatige intelligentie. In plaats van één karakter dat rebelleert zien we hier een hele populatie die zich er langzaam van bewust worden dat hun wereld en realiteit is gecreëerd voor het persoonlijke plezier van betalende klanten. Het vorige seizoen borduurde verder op deze basis en gaf antwoord op de vraag die al sinds het begin van de serie werd gesteld; wat er zou gebeuren als de kunstmatige intelligentie het wint en zichzelf los laat in de echte wereld. Enige nadeel is dat het seizoen soms wat onsamenhangend was en samen met het complexe gehalte van de serie raakte de kijkers het spoor soms een beetje bijster. Opnieuw ruimte voor verbetering dus.

Naast het eerder genoemde creatieve team leunt het succes van Westworld bijna volledig op de ongelooflijk sterke cast. Waar het derde seizoen zich nog meer dan eerder afspeelde buiten het park, lijken we dit seizoen wat meer terug te keren naar de basis. Wel keert Aaron Paul terug als Caleb Nichols. Verder is het vooral weer een weerzien met oude bekenden, welke geliefd zijn onder de fans. Zo zien we Evan Rachel Wood, Jeffrey Wright, Tessa Thompson, Thandiwe Newton alsmede James Marsden en Luke Hemsworth terugkeren. Toch keren sommige terug in een andere vorm van je misschien zou verwachten. Het is een van de toffe wendingen die dit seizoen met zich meebrengt. Toch is de meest opvallende terugkeer er in de vorm van Ed Harris als de eeuwig zoekende ‘The Man in Black’. Ondanks zijn schijnbaar noodlottige einde aan het slot van het vorige seizoen (dat mag geen spoiler heten als je de serie volgt toch?) keert hij weer terug, dit keer als een host copy van William.

Dit seizoen is feitelijk opgedeeld in twee delen, waarbij het ene deel zich zeven jaar na het einde van seizoen drie afspeelt in 2060. Het andere deel heeft plaats nog eens 23 jaar later in 2083. Het seizoen wordt beschreven als verbeelding van een ‘duistere tocht over het lot van bewust leven op aarde’. Het moge duidelijk zijn dat het volledig klaar is met alle gezelligheid, maar feit is wel dat het constante vertrouwen op mysterie soms net zoveel intrigeert als frustreert. En ondanks dat er nog steeds genoeg potentie en rek in de serie zit, haakte het publiek af. Ook de beoordelingen liepen flink verder terug. En ondanks dat men al snel na het starten van de serie hintte dat het overkoepelende verhaal met vijf seizoenen afgerond zou worden, lijkt het erop dat het niet meer zover zal komen. In november van dit jaar kondigde HBO namelijk aan dat de serie zal worden geannuleerd. En dus zitten de kijkers die wel hebben volgehouden met flink steen in hun maag; een fenomenale serie met zoveel potentie die nooit een slot zal kennen. En dat is hard, maar goed; Westworld is de eerste niet die dit overkomt en zal ook vast de laatste niet zijn.

Extra’s: Naast de acht afleveringen van dit seizoen, is ook wat bonusmateriaal toegevoegd aan deze 4K UHD-release.
· Creating Westworld’s Reality (41:44) Verdeeld over acht hoofdstukken krijgen we steeds een kleine making of voorgeschoteld van de betreffende aflevering.
· Westworld On the Road (16:47) Een blik op enkele van de prachtige locaties die we dit seizoen voorbij zien komen.
· Westworld: An Exploration of Humanity (14:42) Aan de hand van diverse cast- en crewleden wordt de metafysica van de show besproken.
· Westworld’s Temperance: A Set Tour (05:39) Een wat korte, maar geinige feature die ons meeneemt naar het speelveld van dit seizoen.

Westworld – seizoen 4 4K heeft allang de glans niet meer van weleer, maar weet toch keer op keer te verrassen met een tocht die zich begeeft tussen realiteit en illusie. Net als bij de eerdere seizoenen is de uitvoering van een niveau dat HBO meer dan waardig is, waarbij werkelijk alles van bewustzijn tot predestinatie wordt verkend. Zo wordt het verhaal alsmaar verder uitgebouwd en wordt je als kijker geconfronteerd met vragen over de realiteit, over onze (on)menselijkheid en de vrije wil. De makers verdiepen zich hier namelijk wederom op een ongekende wijze verder in kunstmatige intelligentie. Daarnaast is het fijn dat het verhaal dit seizoen weer een stuk sterker is dan het soms onsamenhangende derde seizoen. Toch lijkt het er voorlopig op dat het slot van de serie voor altijd een groot vraagteken blijft. De serie is geannuleerd, waarmee een vroegtijdig en jammerlijk einde komt aan wat in 2016 begon als een van de meest ambitieuze serie van HBO tot op heden. Liefhebbers zullen hoop houden dat iemand de serie overneemt van HBO om er zo toch een vijfde seizoen uit te persen. Wellicht is er nog kans op een film, om zo toch wat losse draadjes bij elkaar te binden. Helaas zijn het vooralsnog vooral onzekerheden, waarmee dit voormalige, uiterst kostbare paradepaardje eigenlijk uitgaat als een nachtkaars.

Met dank aan Day One MPM en Warner Bros. Home Entertainment Benelux voor het recensie-exemplaar.