Capharnaüm

Informatie

RegieNadine Labaki
Jaartal2018
Releasedatum31-05-2019
Speelduur126 minuten
DistributeurCinéart Nederland
CastZain Al Rafeea, Yordanos Shiferaw, Treasure Bankole en Nadine Labaki

Zain is een 12-jarige Libanese jongen die op het punt staat om zijn ouders aan te klagen voor de “misdaad” hem op de wereld te hebben gezet. In een terugblik zien we hoe Zain opgroeit in de sloppenwijken van Beiroet en als oudste kind van het gezin zijn familie helpt en probeert te ondersteunen. Wanneer zijn zusje wordt uitgehuwelijkt aan de eigenaar van de lokale buurtsuper, besluit Zain op de vlucht te slaan voor zijn nalatige ouders en als “volwassene” proberen te overleven op straat. Hij ontmoet de Ethiopisch emigrante werkneemster Rahil, die hem voorziet van onderdak en voedsel. In ruil hiervoor zorgt Zain voor haar jonge dreumes Yonas als zij op haar werk is. Wanneer Rahil’s valse migratiedocumenten verlopen, en ze niet genoeg geld heeft om haar vervalser Aspro te betalen voor nieuwe documenten, wordt ze gearresteerd door de Libanese autoriteiten. Zain heeft geen keus en wordt genoodzaakt om de volledige zorg voor Yonas op zich nemen. Na een gewelddadige confrontatie wordt ook hij gevangen gezet, waarna hij uiteindelijk gerechtigheid zoekt in een rechtszaal.

“Capharnaüm”, de hectische en hartverscheurende nieuwe film van de Libanese regisseuse Nadine Labaki, ontleent zijn naam aan een oude stad die volgens Jezus is veroordeeld tot de hel. Het woord is sindsdien een synoniem voor chaos geworden, en het moderne Beiroet zoals het vastgelegd wordt door de camera van Labaki, is een krioelende visie van het inferno, een plaats zonder vrede, genade of orde. De drukke straten en geïmproviseerde woningen bevatten eindeloze wanhoop, maar de film is te naarstig, te toornig en te boeiend van opwinding, om aan de wanhoop ten onder te gaan. De bronnen van de opmerkelijk hoge energie in de film, zijn te danken aan de nieuwsgierigheid van Labaki en het charisma van diens jonge ster, Zain al Rafeea. Zijn gelijknamige personage is rond de 12 jaar, hoewel zijn precieze leeftijd niet bekend is bij hem, zijn ouders of de Libanese autoriteiten. In sommige opzichten ziet hij er veel jonger uit, mager met grote ogen en een bepaalde mate van ongerustheid. Maar qua gedrag lijkt hij weer veel ouder. Hardwerkend, veerkrachtig en een ijzersterke trots waar volwassen mannen jaloers van worden.

Wanneer we Zain voor het eerst ontmoeten, zit hij in de gevangenis en vervolgens in de rechtszaal. Hij heeft een rechtszaak aangespannen tegen zijn ouders omdat ze hem op de wereld hebben gebracht en vervolgens onvoldoende voor hem of hun andere kinderen hebben gezorgd. De scènes in de rechtszaal die het verhaal van Zain’s beproeving thuis uitbeelden en zijn avonturen als hij eenmaal van huis wegrent, dienen verschillende doelen. Ze bieden een mate van comfort; een garantie dat ondanks alle verschrikkingen die hij doorstaat, hij deze op zijn minst zal kunnen doorstaan. Tevens bevat het een grote dosis maatschappelijk sociale kritiek. De vriendelijke rechter en de officieuze advocaten die Zain en zijn ouders vertegenwoordigen spreken een taal van beredeneerd onderzoek en burgerlijke beschaving. Hun retorische praalvertoon is bedoeld om de welwillende, probleemoplossende autoriteit van de staat te tonen, die de macht om te disciplineren en haar burgers te beschermen. Echter, alles wat er buiten de rechtbank gebeurt, maakt deze constatering een regelrechte aanfluiting.

Zain is een sluwe en onafhankelijke jongen wiens omzwervingen, de absurditeiten en verschrikkingen van de grote wereld verlichten. Hij is ook een kleine grote held die een metropool bestuurt waar armoede en wreedheid de vriendelijkheid en medegevoel dreigen te bedelven. Dat het niet volledig die kant uit slaat, getuigt van de kracht van Labaki’s humanistische overtuigingen en ook van haar instinct in het vertellen van een verhaal. Haar twee vorige films “Caramel” en “Where Do We Go Now” onderzoeken de wat luchtige aspecten van het Libanese leven in tegenstelling tot Capharnaüm, maar met vergelijkbare scherpzinnige opvattingen van onrechtvaardigheid en tegenstellingen die het land teisteren. Maar ze zitten ook vol warme momenten en humor, waar Capharnaüm lijkt te benadrukken dat deze facetten nooit afwezig zijn, zelfs niet in deze barre omstandigheden. Maar geromantiseerd wordt het zeer zeker niet. Het kopen en verkopen van kinderen (!) wordt aanschouwd met huiveringwekkende feitelijkheid, en de wereld waarin Zain zich begeeft is er één waar menselijke transacties brutaal getoond worden. In de jonge acteur Rafeea, een Syrische vluchteling zonder enige acteer training, heeft Labaki een talent gevonden die zowel authenticiteit als charisma heeft.

Extra’s: Er is geen extra materiaal aanwezig op de DVD.

Capharnaüm is een rauwe en realistische kijk op het armoedige en keiharde leven in Libanon, door de ogen van een 12-jarige jongen. Soms zeer moeilijk om naar te kijken, maar tegelijkertijd hartverwarmend. Het gebruik van niet-professionele acteurs brengt vaak de nodige risico’s met zich mee, maar in Capharnaüm pakt dit uitstekend uit. Zain Al Rafeea is aandoenlijk en charismatisch, en vooral de scènes waarin hij met dreumes Yonas door de meedogenloze straten van Beiroet slentert zijn indrukwekkend. Het zijn visies van onschuld en fragiliteit, met een grote  nadruk op de gevaren van armoede en verwaarlozing. Af en toe haalt regisseuse Nadine Labaki het tempo uit de film, door te switchen naar het proces van Zain in de rechtbank. Deze momenten zijn wat te geforceerd omdat ze het onrecht willen benadrukken, die al voelbaar genoeg is. Capharnaüm is geen eenvoudige kost, maar heeft een duidelijke maatschappelijke boodschap en voldoende warme momenten om de zwaarmoedigheid beperkt te houden. 

Met dank aan Cinéart Nederland voor het recensie-exemplaar.

29 mei, 2019

Beoordeling

Film
Eindcijfer

Bol.com

[bol_product_links block_id="bol_5ce6643b41c09_selected-products" products="9200000103007521,9200000103007515,9200000101582480" name="Bol.com" sub_id="" link_color="003399" subtitle_color="000000" pricetype_color="000000" price_color="CC3300" deliverytime_color="009900" background_color="FFFFFF" border_color="D2D2D2" width="250" cols="1" show_bol_logo="0" show_price="1" show_rating="1" show_deliverytime="1" link_target="1" image_size="1" admin_preview="1"]

Trailer