Filmproducent James Ballard zijn vrouw Catherine hebben een open huwelijk, waarbij hun opwinding vooral wordt versterkt door het delen van intieme details over hun buitenechtelijke perikelen. Als James op een avond laat van zijn werk komt, botst hij met zijn auto frontaal op de auto van Dr. Helen Remington, waarbij haar echtgenoot overlijdt. Terwijl hij herstellende is van zijn verwondingen, ontmoet James een man genaamd Dr. Robert Vaughan, die grote interesse toont in de beugel die James zijn verbrijzelde been bij elkaar houdt. Ook ziet hij Helen weer en de twee beginnen een affaire, voornamelijk gevoed door hun gedeelde ervaring van het auto-ongeluk. Om een idee te krijgen van waarom ze zo opgewonden worden door het ongeluk, sluiten ze zich aan bij een groep auto-fetisjisten, onder leiding van Vaughan.

Opgewonden raken van auto-ongelukken, het klinkt allemaal wat bizar. Toch is er zelfs een medische (verzamel)term voor; parafilie. Het is een allegorie op de moderne mens die sensaties zoekt zonder die nog te kunnen voelen. Daarnaast is het koren op de molen van regisseur David Cronenberg, die hiermee de gelijknamige roman van J.G. Ballard uit 1973 bewerkte. Toch zal het niemand verbazen dat de film, die vol zit met voyeuristische seksscènes te midden van autowrakken, zo controversieel was dat enkele Amerikaanse bioscopen ervan afzagen de film te vertonen. De meningen over de film lopen dan ook behoorlijk uiteen. Aan de ene kant was er hevige kritiek op de combinatie van grafische seksualiteit en geweld, maar anderzijds werd het gewaagde uitgangspunt en originaliteit geprezen. Het zorgde er destijds op het Cannes Filmfestival voor dat de film tegenstand kreeg van juryvoorzitter Francis Ford Coppola, maar andere juryleden garant stonden voor een Speciale Juryprijs. Feit is wel dat de film wordt gerekend tot het beste werk van Cronenberg.

De liefhebbers van de populaire serie The Blacklist zullen een bekend gezicht ontwaren in Crash, namelijk die van hun geliefde Raymond ‘Red’ Reddington, oftewel James Spader. De acteur was midden jaren goed bezig en kende een aantal zeer succesvolle films op het witte doek. Zo had hij in de jaren voor Crash een groot aandeel in Wolf en Stargate. Hier laat hij echter een totaal andere kant van zichzelf zien. Niet dat je hem hier weg mag zetten als geilerd overigens, het is eerder een man die begint aan een zoektocht die hij zelf ook niet voorzien had. Hij krijgt tegenspel van een drietal even mooie als sterke actrices in de vorm van Holly Hunter, Deborah Kara Unger en Rosanne Arquette. Het aandeel van Arquette is overigens beperkt, maar met haar handicap zorgt zij wel voor een van de scènes die je het meeste bij zal blijven. Daarnaast is Elias Koteas hier te zien als leider van het obscure gezelschap fetisjisten.

Tsja en die fetisjisten, die raken dus seksueel opgewonden van auto-ongelukken. Het gezelschap maakte theaterachtige recreaties van de fatale auto-ongelukken van beroemde Hollywoodsterren, bekijkt met zijn alleen opnames van testcrashes en doen het in wisselende samenstellingen met elkaar. Eigenlijk komt het erop neer dat het crash-en uit de titel voor hun geen destructie is, maar juist staat voor een ultieme ontlading. Je moet er voor open staan zullen we maar zeggen. En wie ervoor open staat mag rekenen op een bijzondere kijkervaring, want wat voorgeschoteld wordt plaatst de kijker in de rol van voyeurist. Wat we hier zien is geen platte porno, maar erotiek met klasse, een film met eigenlijk een ziek verhaal waar je toch naar wilt blijven kijken. Of de film anno 2021 een heel nieuw publiek zal bereiken is nog maar zeer de vraag, maar de film verdient stiekem sowieso veel meer dan destijds bij de release in 1996.

Extra’s: Naast de film is er flink wat bonusmateriaal opgenomen op de Blu-ray release, uitzonderlijk voor de Nederlandse markt, maar zeer respectvol naar een fraaie remaster als deze.
∙ Masterclass David Cronenberg (49:15) Een uitgebreid gesprek met David Cronenberg via een videoverbinding tijdens een speciale vertoning van de film. Geleid door regisseur, scenarioschrijver en acteur Fabrice du Welz.
∙ Interviews (24:56) Diverse archiefinterviews gedaan ter promotie van Crash, met David Cronenberg, auteur J.G. Ballard en acteurs James Spader, Holly Hunter, Deborah Kara Unger en Elias Koteas.
∙ Behind the scenes (11:27) Een blik achter de schermen bij de opnames, zonder begeleidende promotiepraat.
∙ Originele trailer (01:31) De originele promotionele trailer van de film.
∙ Trailer 2020 (01:24) Een trailer voor de nieuw gerestaureerde versie van de film.

Crash (New Restored Master) is wellicht lastig om van te houden, maar wel een cultklassieker en een van de beste film van Cronenberg. Ten tijde van de release stuitte de film op onwil en onbegrip en ook 25 jaar later is de film alles behalve een makkelijke zit. Zo komen er uiterst expliciete, maar ook suggestieve, scènes voorbij die voor menig kijker moeilijk te verteren zullen zijn. Achter dit alles zit echter een vreselijk goed gemaakte film. Ook al die jaren na de eerste release weet Crash nog steeds te shockeren, maar aan de andere kant is het een uitdagende, originele en vooral moedige film die het aandurft om de taboe van bepaalde zaken te halen. En behoor jij tot die mensen die hiervoor open staan, dan is deze gerestaureerde versie van de film in elk geval heel erg de moeite waard.

Met dank aan Imagine Filmdistributie Nederland i.s.m. Remain In Light voor het recensie-exemplaar.