In de nasleep van de moord op de weduwe Jacqueline Wittenberg creëert journalist Bas Haan zijn eigen monster wanneer hij wordt meegezogen in het onderzoek dat bekend zal staan als ‘de Deventer moordzaak’. In eerste instantie is hij overtuigd van de onschuld van de fiscaal-juridisch adviseur Ernest Louwes, die vastzit voor de moord. Maar als hij ziet hoe na een breed uitgemeten media-offensief het leven De Jong, in de media bestempeld tot ‘de klusjesman’, verandert in een ware nachtmerrie als hij als alternatieve schuldige wordt aangewezen, besluit Bas complotten te bestrijden met de feiten. Hierbij gaat hij tot het uiterste om de waarheid boven tafel te krijgen, maar hoe verdedig je je tegen een monster als de media.

Afgelopen oktober was De Veroordeling een van de grote winnaars bij de uitreiking van de Gouden Kalveren. De film won maar liefst vier awards, waaronder die in de twee meest prestigieuze categorieën van beste film en beste hoofdrol, voor acteur Fedja van Huêt. Toch was er veel over de prijzen en de betrokkenen te doen. Zo was het voor van Huêt niet alleen al zijn vierde Kalf, ook was het de eerste keer dat er een genderneutrale Kalf werd uitgereikt in de categorie beste hoofdrol, nadat de aparte prijzen voor acteurs en actrices werden geschrapt. Daarnaast was er de zoete wraak van Yorick van Wageningen, die een Kalf won in de categorie Beste Bijrol nadat hij vijftien jaar nauwelijks had kunnen werken in Nederland, omdat een rancuneuze casting director overal verkondigde dat hij niet kon spelen. Als klap op de vuurpijl nam Michaël C de Jong, ‘de klusjesman’, de prijs in ontvangst namens van Wageningen in een emotionele speech.

De film is gebaseerd op het boek ‘De Deventer moordzaak, Het complot ontrafeld’ uit 2009, dat journalist Bas Haan baseerde op de zaak nadat hij meer dan vijftien reportages maakte over de moordzaak voor actualiteitenrubriek Netwerk. In het boek en de film wordt de stellige overtuiging uitgesproken dat Ernest Louwes de daadwerkelijke moordenaar is geweest en dat er niemand anders bij de moord betrokken was. De film behandelt tevens de manier waarop ‘klusjesman’ De Jong door Maurice de Hond in de media breeduit als verdachte werd aangemerkt en welke impact dit had voor de betrokkenen. Echter, wat nog wel het meest indrukwekkende is aan de film, is dat de werkelijke gebeurtenissen met alle “plotwendingen” dusdanig dramatisch en bizar waren, dat er bij het schrijven van het script bijna geen dramatische elementen toegevoegd hoefden te worden om de entertainmentwaarde te verhogen. En laat dat nou net iets zijn wat we helaas maar vaak genoeg zien bij de verfilming van een waargebeurd verhaal.

Wat de film enorm helpt is dat de film gedragen wordt door uitstekend acteerwerk, met voorop Fedja van Huêt en Yorick van Wageningen. Zij laten nog maar eens zien tot de top van Nederland te behoren in hun vakgebied. Zeker van Huêt is indrukwekkend, al houdt hij wel een soort van gepaste afstand waardoor het onderwerp centraal blijft staan en niet zijn prestatie. Zo is het interessant om te zien dat de film inspeelt op fake news en manipulatie via massamedia, vandaag de dag veel voorkomende zaken. Het verhaal van De Veroordeling laat echter zien dat al vele jaren geleden, ook hier in Nederland, de publieke opinie gevangen kan worden genomen door leugens en hoe de journalistiek daar mee worstelt. Het maakt De Veroordeling niet alleen tot een film waarin ‘de Deventer moordzaak’ centraal staat, maar ook een film die de vinger op de gevoelige plek legt betreffende het verdraaien van feiten en trail by media, waarbij een individu publiekelijk wordt veroordeeld alvorens het gerecht heeft gesproken.

Extra’s: Helaas ontbreekt het de enkel op dvd verschenen film aan bonusmateriaal.

De Veroordeling is een indrukwekkende film die zich niet alleen richt op de Deventer Moordzaak, maar ook op de gevolgen van fake news en trial by media. De film neemt uitgebreid de tijd om de geschiedenis van de zaak uitgebreid en gedetailleerd te behandelen. Zo komen er veel belangrijke details van de moordzaak naar voren. Je krijgt hierdoor een goede indruk van hoe het journalistieke werk eruitziet wat gedaan kan worden voordat men hiermee naar buiten treedt. Wel zit er een kleine maar aan de gehele presentatie van deze film. Zo zien wel geen volledig beeld, maar wordt de film gepresenteerd vanuit het oogpunt van Bas Haan, waarbij we te maken krijgen met zijn ervaringen, zijn mening en de bevindingen die hij heeft gedaan als journalist. Daar is, als je vanuit dat beeld kijkt, natuurlijk helemaal niets op tegen, het betreft een vakkundig gedaan onderzoek, maar onderaan de streep blijft ondanks de ingenomen stelling anno 2022 nog steeds de vraag: “wie heeft het gedaan, Ernest Louwes, ‘de klusjesman’ of misschien wel een nog onbekende”.  

Met dank aan September Film voor het recensie-exemplaar.