De vogelwachter woont al bijna een halve eeuw moederziel alleen en zielsgelukkig op Benty Island, een afgelegen eiland en vogelreservaat voor de Britse kust. Vanaf zijn post geeft hij iedere donderdag zijn waarnemingen door aan Tom, zijn contact bij het Bird Research Centre. Aan zijn wekelijkse routine komt plots een eind als hij een vrouwenstem hoort aan de andere kant van de lijn. Tom blijkt te zijn weggepromoveerd. Ook blijkt er een officieel schrijven voor hem te liggen, waaruit blijkt dat er een reorganisatie zal plaatsvinden en zijn afgelegen post zal worden afgebroken met zijn vertrek. Aan zijn gelukkige bestaan in en met de natuur dreigt abrupt een einde te komen.

De hoofdrol in de nieuwe film van Threes Schreurs is voor Freek de Jonge, op het eerste gezicht een verrassende keuze voor de dragende rol van een film. Als cabaretier maakte hij furore in de jaren zeventig met Bram Vermeulen als het sociaal geëngageerde Neerlands Hoop, om later solo volle zalen te trekken. Toch lijkt hij de laatste jaren wat op zijn retour, met het verstoren van de opening van het Boekenbal als dieptepunt. Toch is de Jonge zeker geen vreemde in de filmwereld. Zo speelde hij in de jaren 80 hoofdrollen in De kKKomediant en in De illusionist van regisseur Jos Stelling, een ervaring waar vooral de laatste slechte herinneringen aan zal hebben aangezien hij en de Jonge overal vrijwel alle aspecten van de productie in de clinch lagen. Zijn rol hier is niet alleen verrassend, maar ook verrassend sterk te noemen.

Voor een man die liet optekenen liever te laat te stoppen dan te vroeg, geeft De Vogelwachter namelijk nog maar eens aan dat er mensen zijn die de Jonge te vroeg hebben afgeschreven. Met zijn 76 jaar zet hij hier dan ook een prachtige rol neer. Een rol die in schril contrast staat met zijn vaak haast schreeuwerige optredens op de planken. In zijn eerste filmrol sinds 1986 zien we hem hier namelijk van een ingetogen en onverwacht subtiele kant. Zeker de soms ontroerende breekbaarheid die hij zijn personage meegeeft is bijzonder indrukwekkend te noemen. Als de vogelwachter is hij een man van gewoontes, die door zijn lange verblijf op het eiland eigenlijk maar weinig weet heeft van de veranderende wereld van het vasteland. Een uitzondering hierop zijn overigens de Britse Premier League voetbaluitslagen, die hij wekelijks te horen krijgt van Tom als ware een ruil met zijn waarnemingen.

Wat naast de sterke rol van de Jonge opvalt is het natuurschoon dat in de film te zien is. De film werd voor een groot deel opgenomen op Texel, de thuishaven van regisseur Schreurs. Het is jammer dat de film enkel op dvd uitkomt, want juist voor dergelijke prachtige vergezichten en uitgestreken strand is high definition zo’n mooi medium. Toch doet het niet af aan de film. Zo heeft de film op aandacht voor de vervuiling van de zee, wat resulteert in een flinke voorraad aan plastic afval dat de vogelwachter probeert te hergebruiken. Ook komen de klimaatveranderingen aan bod, zonder hierbij met vingers te wijzen of een drammerige boodschap te verkondigen. De film draait dan ook vooral om een man die door zijn lange verblijft vervreemd is van de veranderende wereld. Een onwetendheid waar hij in het slotstuk mee geconfronteerd wordt. Het levert een aandoenlijk portret op.

Extra’s: Naast de film is er geen bonusmateriaal op de dvd-release te vinden.

De Vogelwachter is een sterke film over een man vervreemd van een veranderende wereld. De verbazing was groot toen Freek de Jonge tekende voor de hoofdrol van een film. Als cabaretier lijkt hij de laatste jaren passé, maar hij toont hier dat hij er met zijn 76 jaar nog steeds toe doet. We zien zijn personage op jonge leeftijd verliefd raken op het eiland, om vervolgens een sprong te maken naar het heden. Hij is man die alleen is, maar niet eenzaam. Hij weet zich te vermaken met minimale middelen, wat een soms welhaast vertederend beeld geeft. Al begint hij daarnaar gevraagd wel te mijmeren over het gemis van, voor veel mensen, simpele zaken in het leven. Als de man in het slotakkoord het gevecht aan moet met moeder natuur, lijkt dit welhaast symbool te staan voor de mensen op het vaste land die zijn plek hebben weggereorganiseerd. Juist dat deel haalt iets van de magie weg van de film, die op zijn sterkst als de focus volledig ligt op zijn naamgever.

Met dank aan September Film voor het recensie-exemplaar.