In de niet zo verre toekomst zijn wetenschappers op zoek naar oplossingen voor problemen als overbevolking en de opwarming van de aarde. Eén van de oplossingen blijkt ‘downsizing’; een proces van inkrimping waarbij een mens verkleint wordt tot een hoogte van amper dertien centimeter. Paul en Audrey Safranek, een getrouwd koppel met de nodige financiële problemen, ontmoeten Dave en Carol Johnson; een koppel dat voor inkrimping heeft gekozen. Waar de uitvinders van het proces vooral roemen vanwege het terugbrengen van verspilling, beweert Dave dat de voordelen nog veel verder reiken en het leven ook daadwerkelijk bevorderd wordt door de waardevermeerdering van hun geld. Enthousiast gemaakt onderzoeken Paul en Audrey de mogelijkheden en overwegen zij te verhuizen naar Leisureland; een van de meest populaire gemeenschappen voor kleine individuen.

In de zeven jaar tijd tussen de release van zijn films Sideways (2004) en The Descendants (2011) werkte Alexander Payne samen met zijn co-schrijver Jim Taylor tweeënhalf jaar aan het script van Downsizing. Het was dan ook de bedoeling om de film al na Sideways te maken, maar Payne besloot om The Descendants en ook Nebraska voorrang te geven. In eerste instantie, toen de productie in 2009 gepland stond,  zou Reese Witherspoon de rol van Audrey Safranak op zich nemen en had Payne Paul Giamatti en Sacha Baron Cohen op het oog voor de mannelijke hoofdrollen. Uiteindelijk ging het filmen pas van start op 1 april 2016, met Kristen Wiig als vervangster voor Witherspoon en met Matt Damon en Christoph Waltz in de mannelijke hoofdrollen. Met bijrollen voor Jason Sudeikis en Udo Kier kan de film rekenen op een cast van naam, maar het is natuurlijk nog maar de vraag of dat voldoende is voor een goede film.

De film gaat in elk geval voortvarend van start en stelt zijn kijker direct wat interessante vragen. Want de problemen die worden geschetst door Payne zijn onze wereld niet vreemd. Zo worstelen ook wij dagelijks met overpopulatie en de opwarming van de aarde. Waar wij echter nog hard op zoek zijn naar oplossingen, is die in Downsizing gevonden; inkrimping. Figuurlijk, maar ook vooral heel erg letterlijk. Het lijkt eigenlijk vrijwel alleen voordelen met zich mee te brengen. Door je leven ingekrompen door te brengen vervuil je minder, verbruik je minder en heb je van alles minder nodig. Het maakt dat je geld ineens miljoenen keer meer waard is. Toch blijft de belangrijkste vraag of jij er wel voor zou kiezen, want je zou toch denken dat er ergens een addertje onder het gras moet zitten? Deze vragen zijn niet minder dan intrigerend en staan tijdens het eerste deel van de film centraal.

Het zorgt voor een uitstekend uitgangspunt en een vliegende start. Als het verkleiningsproces echter achter de rug is lijkt het of de inspiratie ook op was. De film stort als een kaartenhuis in elkaar en dat is een nogal vreemde gewaarwording. Het interessantste uitgangspunt raakt volledig buiten beeld en zorgt ervoor dat de rest van de film amper boven de middelmaat uitstijgt. Als Payne vervolgens ook nog flink met een moralistisch vingers begint te wijzen kunnen we niets anders concluderen dat hier veel meer in had gezeten. Toch maken de vraagstukken uit het eerste deel de film zeker de moeite waard, want: ‘wat zou jij doen? Klein leven als groot mens? Of groots leven als klein mens?’

Extra’s: Mede door de toevoeging van de Blu-ray uitgave aan deze release is er het nodige aan bonusmateriaal op de 4K-release te vinden.
· Working with Alexander (12:22) Cast en crew steken de loftrompet over de samenwerking met Alexander Payne.
· The Cast (11:30) Een vergelijkbare feature als bovenstaande, al ligt hier de nadruk op de cast.
· A Visual Journey (14:02) Een diepere kijk op het productieontwerp van de film.
· A Matter of Perspective (09:06) Het belang van het naadloos invoegen van visuele effecten en hoe deze tot stand kwamen.
· That Smile (06:27) Een feature die zich volledig richt op Matt Damon.
· A Global Concern (06:39) Een interessante discussie over het milieugerelateerde aspect dat de film aanzwengelt.

Downsizing 4K gaat voortvarend van start en roept interessante vragen op, maar stort vervolgens als een kaartenhuis in elkaar. Natuurlijk is het fijn om Matt Damon lekker op dreef en flink in de weer te zien, maar ook hij raakt in het tweede deel van de film verstrikt in de door Payne gepresenteerde chaos. De film gaat van de hak op de tak in een poging om Downsizing de betekenis te geven die het aan het begin zeker had. Het lijkt er bijna op of de film beter was geweest als short die zou eindigen bij het daadwerkelijke proces. Het is tot hier dat we namelijk interessante zaken voorgeschoteld krijgen. De verdere gevolgen na het proces zijn namelijk helemaal niet interessant. We kunnen dan ook niets anders concluderen dan dat deze nieuwe film van Payne, die flinke indruk maakte met zijn vorige films, een tegenvaller is.

Met dank aan Triple P Entertainment en Universal Pictures Home Entertainment voor het recensie-exemplaar.