Het is 1935 als Thomas Edward Lawrence verongelukt met zijn motorfiets. Op een herdenkingsdienst voor hem probeert men inzicht te krijgen in zijn opvallende persoonlijkheid, maar de meningen lopen uiteen; de een vindt hem laag bij de grond, de ander prijst hem de hemel in. 1916, Caïro ten tijde van de Eerste Wereldoorlog; Lawrence is een luitenant in het Britse leger, waarbij Engeland en Frankrijk vechten tegen Duitsland. Turkije, dat eeuwenlang het Midden-Oosten domineerde, schaart zich aan Duitse zijde. Voor de Britse strategie blijkt het vitaal om de Arabische stammen onder Turks bestuur te verenigen tot één Arabisch leger om daarmee het Turkse Rijk te verslaan. Door zijn kennis over de Bedoeïenen wordt Lawrence wordt naar het kamp van Prins Feisal in Arabië gestuurd om diens geplande opstand tegen de Turken te bespreken.

Deze film is verschenen als onderdeel van Columbia Classics – 4K Ultra HD Collection – volume 1.

Een biografie staat en valt bij een boeiend onderwerp. Wat dat betreft was het een gouden greep van Sam Spiegel toen hij een terughoudende jongste broer van T.E. Lawrence zover wist te krijgen om hem de rechten van Seven Pillars of Wisdom, het autobiografisch schrijven van Lawrence gebaseerd op diens ervaringen als Britse kolonel, van de hand te doen voor een luttele 22.500 pond. Toch kwam de verfilming er niet vanzelf. Pogingen in de jaren 40 om de biografie te verfilmen vielen door financiële problemen in het water. Een eerste versie van het script, dat voornamelijk draaide om historische en politieke aspecten van de Arabische opstand, stemde regisseur David Lean niet tevreden. De opnames van de film begonnen uiteindelijk op 15 mei 1961 en zouden duren tot 20 oktober 1962. Een uitzonderlijk lange periode, wat vooral te verklaren is door het opnemen op locatie en het feit dat het scenario nog niet voltooid was toen de opnames begonnen.

Zoals we vaker zien bij films die op waargebeurde feiten zijn gebaseerd, zijn er ook hier grote twijfels over de historische accuraatheid van de film. Zo hebben de meeste personages echt bestaan en zijn de gebeurtenissen grotendeels ook echt gebeurd, maar hebben de filmmakers hier wel hun eigen draai aan gegeven. Zo is de aanval op Akaba flink aangedikt, zijn de scènes bij de Arabische raad grotendeels onjuist en zijn er meerdere zaken die tijdlijntechnisch gezien flink in twijfel worden getrokken. De meest gehoorde klachten gingen echter over Lawrence zelf. Niet alleen over zijn fysiek, maar vooral ook dat hij wordt neergezet als egoïst. Het is een vrijheid die menig filmmaker zichzelf gunt en de hoofdlijnen van het verhaal zijn zeker correct. Het resulteert in een indrukwekkend verhaal dat vertelt wordt aan de hand van flashbacks, waarbij een scherp beeld geschetst wordt van de complexe persoonlijkheid van Lawrence, afgewisseld met woestijnopnames en actiescènes. De pure kwaliteit wordt nog maar eens onderstreept in deze werkelijk prachtige 4K uitgave.

De oorspronkelijke release van de film duurde ongeveer 222 minuten, waarbij het begin is voorzien van een ouverture en de film is gesplitst in twee delen door een pauze. In de jaren na de première werd de film meermaals ingekort, dit om tegemoet te komen aan de kritiek op de lengte van de film. Al in 1963 werd een versie uitgebracht die 20 minuten was ingekort, maar in 1971 kwam men zelfs tot 187 minuten. Opvallend genoeg werd de cuts naar verluidt gemaakt op aanwijzing van Lean, al legde hij de schuld bij de eerste restauratie van de film in 1989 bij de toen al overleden Spiegel. Om de vijftigste verjaardag van de film te vieren in 2012, werd er een 8K scan gedaan van de film met een digitale restauratie. Deze hoge resolutie was zo hoogstaand, dat men zelfs vingerafdrukken kon waarnemen bovenaan sommige frames, die waren ontstaan die de hitte in de woestijn ten tijde van de opnames. De meest recente restauratie, tevens het uitgangspunt voor deze release, gaat door het leven als de definitieve director’s cut en heeft een speelduur van 227 minuten.

Extra’s: Mede door de toevoeging van de Blu-ray uitgave aan deze release is er het nodige aan bonusmateriaal op de 4K-release te vinden. De beeldkwaliteit verschilt van 4K en HD tot SD archiefmateriaal.
· 4K ONLY: Unused International Prologue (01:00) Een korte introductietekst voorafgaand aan de film.
· Secrets of Arabia: A Picture-in-Graphic Track: Bekijk de film en duik nog dieper in deze mijlpaal in de filmgeschiedenis en het echte leven van T.E. Lawrence.
· Peter O’Toole Revisits Lawrence of Arabia (21:07) De hoofdrolspeler van de film neemt ons mee in zijn gedachten en laat vele elementen van de productie de revue passeren. Denk aan zijn voorbereiding, het leven op de set, het echte leven van T.E. Lawrence, montage en het niet winnen van de Oscar in de categorie Beste Acteur.
· Making of Lawrence of Arabia (1:01:29) Een hoogstaande documentaire, waarin alle facetten van de productie van de film voorbij komen. Waanzinnig interessant om te zien.
· A Conversation with Steven Spielberg (08:49) Steven Spielberg spreekt zijn lof uit over de film. Van de eerste keer dat hij de film zag tot een kijkbeurt samen met David Lean en natuurlijk de invloed van de film op zijn regisseurschap.
· Maan, Jordan: The Camels Are Cast (02:00) Een featurette gericht op de vele kamelen gebruikt in de film.
· In Search of Lawrence (05:00) Een blik op het moeizame proces van het opnemen van een film in een woestijn.
· Romance of Arabia (04:37) Een featurette die zich vooral richt op de historisch interessante locaties die de film aandoet.
· Wind, Sand and Star: The Making of a Classic (1970) (04:32) De cast en crew blikken terug op het grote succes van de film en bespreken het productieproces van de film.
· New York Premiere (01:08) Een kort nieuwsbericht over de première van de film.
· Advertising Campaigns (04:51) Een korte samenvatting van de vele promoties die voor de film zijn gevoerd met de jaren heen, inclusief de verschillende cuts.

Lawrence of Arabia 4K is de film, de ultieme klassieker die in zijn eentje de aanschaf van deze boxset verantwoordt. Niets ten nadele van de overige films, maar deze mag je gerust als bonus zien. De beeldkwaliteit is niet minder dan adembenemend, van een schoonheid die je niet snel weer zal zien en dat voor een film van 58 jaar oud. Datzelfde geldt overigens voor de prachtige Atmos geluidstrack. De film mag met recht episch genoemd worden, iets dat zeker niet alleen terug te voeren is op de monsterlijke speelduur van 227 minuten. Wie de film heeft gezien zal de aanval op Akaba niet snel meer vergeten, of de spanningsopbouw bij de scène bij de waterput, of de geniale overgang met de lucifer. Het zijn enkele hoogtepunten uit een film die als gezien mag worden als een hoogtepunt in de filmgeschiedenis.

Met dank aan Sony Pictures Home Entertainment en Weber Shandwick voor het recensie-exemplaar.