Lee Chandler werkt als klusjesman voor een management bureau dat verantwoordelijk is voor het algemene onderhoud van een appartementencomplex in Boston. Hij heeft een nogal opvliegerig karakter en leidt een zeer geïsoleerd en terughoudend leven. Lee heeft, vanwege een berucht incident, jaren geleden het vissersdorp Manchester-by-the-Sea de rug toegekeerd en komt er enkel nog om zijn broer Joe en diens zoon Patrick zo nu en dan te bezoeken voor een boottrip. Bij Joe hebben ze een tijd terug congestief hartfalen gediagnosticeerd en wanneer Lee een telefoontje krijgt met de mededeling dat zijn broer opgenomen is in het ziekenhuis, haast hij zich een weg naar Manchester. Joe sterft echter al voordat Lee arriveert waardoor hij zich genoodzaakt voelt om zich te ontfermen over zijn inmiddels 16-jarige neefje Patrick. Tot zijn grote verbazing heeft Joe een testament op laten stellen waarin Lee het beheer krijgt over Joe’s bezittingen zolang Patrick minderjarig is, en hij tevens de volledige voogdij krijgt over Patrick. Niet alleen is Lee incapabel om een tiener te onderhouden, hij is gezien de tragiek uit het verleden, emotioneel niet in staat om terug te keren naar Manchester.

Het voortduren van verdriet en de hoop op verlossing zijn tijdloze thema’s, maar zelden vloeit dit voort in een buitengewone combinatie van liefde, woede, tederheid en broze humor zoals in Manchester by the Sea. Regisseur Kenneth Lonergan’s prachtig verweven en rijkelijk omhullend drama over hoe een sterfgeval in de familie een eenzelvige dwingt om opnieuw de confrontatie aan te gaan met de tragiek uit zijn verleden. Deze nogal summiere beschrijving doet echter weinig eer aan de scherpzinnige en diepgaande wijze waarop Lonergan omgaat met zijn hoofdpersoon, een tot-op-het-bot-diepe prestatie van Casey Affleck, een man wiens ondragelijke verlies leidt tot een teruggetrokken en eenzaam leven. Lonergan verteld het verleden middels flashbacks, die stap voor stap voorbij komen gedurende cruciale scènes die nauwkeurig gekozen zijn. Ieder flashback moment wordt veroorzaakt door de plaats waar de personages zich op dat moment bevinden en welke herinnering daaraan verbonden is.

Het gebruik van flashbacks om emotionele fragmenten te verbinden en details van het verhaal te laten ontvouwen had zeer eenvoudig verkeerd kunnen uitpakken, en het kan enige tijd duren voordat de non-lineaire vertelstructuur de aandacht van het publiek wint. Manchester by the Sea is echter geen film die je direct meesleurt in de wereld van verdriet, maar laat de stukken beetje bij beetje op de plek vallen. Het script is exceptioneel geschreven, maar had wellicht een stuk anders uitgepakt als Casey Affleck niet de hoofdrol zou hebben gehad. Affleck heeft eerder voortreffelijk werk afgeleverd in onder meer Gone Baby Gone en The Assassination of Jesse James by the Coward Robert Ford, maar hier zet hij een prachtige ingetogen Oscar-waardige rol neer. Achter alle woede en haat richting de gehele wereld en vooral tegen zichzelf, schuilt een onherstelbaar groot verdriet. We leren geleidelijk aan dat zijn karakter Lee niet altijd deze persoon is geweest en de ontwikkeling die we als kijker in niet chronologische volgorde te zien krijgen is hartverscheurend en ondoorgrondelijk.

Manchester leunt veelal op de klasse van Affleck, maar hij krijgt ondersteuning van sublieme medespelers. Een van hen, Michelle Williams, speelt de rol van zijn ex-vrouw Randi. Haar aandeel in schermtijd is relatief beperkt maar zowel verhaaltechnisch als qua emotionele lading van essentieel volume. Williams heeft haar krediet al lang en breed opgebouwd, en in Manchester zit ze volledig in haar kwetsbare element, zoals ze eerder in iets mindere mate deed in Blue Valentine. Een andere ijzersterke performance is die van de jonge en nog relatief onbekende Lucas Hedges. Met zijn energieke en onstuimige gedrag oogt hij alsof hij het verlies van zijn vader snel verwerken kan, maar voor de kijker is het vrij helder dat dit slechts onderdeel van zijn rouwproces is. Verder valt vooral de muzikale score op van Leslie Barber, die een reeks indrukwekkende opera variaties gebruikt van componisten Händel en Albinoni uit de barokke stijlperiode. Een zeer gewaagde keuze waarbij de engelachtige stemmen een intense focus leggen op het eenzame verdriet van de hoofdpersoon.

Manchester by the Sea is een rauw en zwaarmoedig meesterwerk waar geen enkele manier voor is om je op voor te bereiden. Dit is een verhaal dat zich door menig filmmaker zou ontpoppen tot een publiek omarmend melodrama, maar schrijver en regisseur Kenneth Lonergan doet alles goed door nooit soft te worden voor zijn karakters maar de harde wereld te tonen zoals deze soms kan zijn. Lonergan heeft zich uitstekend verdiept in de ontwikkeling van verdriet en schuldgevoel, een verdienste die mede op het conto komt van hoofdrolspeler Casey Affleck, in zijn beste en meest krachtige rol tot op heden. Manchester heeft de perfecte balans in ongeforceerd emotioneel drama afwisselend met luchtige humor. De grauwe winterse landschappen dragen bij aan de sombere sfeer van de film, evenals de doordringende soundtrack. Manchester by the Sea zal terecht één van de favorieten worden voor de aankomende Oscars. Een emotionele rit van ongekende schoonheid, fantastisch acteerwerk en met de mooiste en tevens meest hartverscheurende scène van het jaar.