Brett McBain is een welkomstfeest aan het organiseren voor Jill, de vrouw waarmee hij de maand ervoor trouwde in New Orleans. Wanneer hij en zijn drie kinderen neergeschoten worden door een bende geleid door de gevreesde en mysterieuze Frank, erft Jill de grond van haar man. Er is echter een spoorwegbouwer die een spoorbaan aan het aanleggen is dwars door het land dat Jill geërfd heeft. Maar dan komt er uit een onverwachte hoek een redder met een harmonica in nood. Maar de man met de harmonica lijkt ook nog een appeltje te schillen te hebben met Frank.

C’era una volta il West, of hoe wij de film kennen Once Upon a Time in the West is misschien wel de beste western ooit gemaakt. Onder de leiding van de legendarische Sergio Leone, die in het verleden ook al de sublieme Dollar-trilogie maakte, met Clint Eastwood in de hoofdrol. Sergio Leone bood oorspronkelijk de rol van Harmonica aan Clint Eastwood aan, maar hij wees het af omdat hij niet langer geïnteresseerd was om voor Leone te werken. Bang om getypecast te worden nadat hij de drie spaghettiwesterns op rij had gemaakt met Leone, weigerde Eastwood de kans om in de film te verschijnen. Dit leidde tot een breuk in de relatie tussen Eastwood en Leone, die pas in 1988 werd opgelost, toen Eastwood in Rome was om de film Bird (1988) te promoten. Hij werd daar gebeld door de regisseur en ze hebben elkaar ’s avonds ontmoet voor een diner. Een paar maanden later stierf Leone aan een hartaanval. James Coburn werd ook benaderd voor de rol van Harmonica, maar wilde te veel geld. Charles Bronson had eerder rollen afgewezen in A Fistful of Dollars (1964), For a Few Dollars More (1965) en The Good, the Bad and the Ugly (1966) en grappig genoeg werd juist Bronson gecast voor de rol van Harmonica. In tegenstelling tot de Dollar-trilogie, die allemaal uitsluitend in Spanje zijn opgenomen, reisde Sergio Leone naar de VS af om enkele scènes op te nemen in het iconische Monument Valley, een van de favoriete locaties van John Ford, waarmee het de eerste ‘spaghettiwestern’ werd die in de VS werd opgenomen.

Wat het meest beroemd werd aan de film was de fantastische soundtrack, gemaakt door de legendarische Ennio Morricone. De soundtrack was al opgenomen en Leone koos ervoor om de muziek over de set heen te laten schallen tijdens de opnames om zo de emoties bij de acteurs extra op te wekken. Iets wat erg goed lukte als we naar het eindresultaat kijken. Wat overigens ook bijzonder was, was dat Henri Fonda werd gecast als Frank. Leone had alles op alles gezet om Fonda te kunnen krijgen voor deze rol. Toen Fonda eindelijk toehapte en de rol had aangenomen, verscheen hij op de set van de film. De eerste gedachte van Leone was dat hij een grote fout had gemaakt om een dusdanig oude man te casten voor een van de grootste schurken uit de westerngeschiedenis. Pas toen Fonda in het zwart gehuld als Frank verscheen voor de opnames, verdween dat gevoel en wist Leone dat hij met iets uitzonderlijks bezig was. Neem alleen de eerste scènes al als de bende van Frank McBain en zijn gezin vermoord en Fonda voor het eerst in beeld verschijnt. Meteen dat moment weet je dat Frank een grote klootzak is en dat hij voor niets terugdeinst en zeker niet bang is om op wat voor manier dan ook zijn handen vies te maken.

De film is traag, met veel lange shots en veel dialoog. Dit is wel iets waar je van moet houden, maar eerlijk gezegd vind ik dat daar ook meteen de kracht van de film ligt. Neem alleen al de opening die bijna een kwartier duurt. Waar zit je eigenlijk naar te kijken? Drie cowboys die op een verlaten station in de broeihitte staan te wachten tot de trein arriveert waar Harmonica aan boord zit. De een is met de loop van zijn pistool een vlieg aan het treiteren, de ander staat bij een watertoren druppels op te vangen en de ander staat elders zijn ding te doen. Het klinkt allemaal erg saai, maar dit is het absoluut niet, want Leone bouwt eigenlijk de spanning op, terwijl je als kijker (althans, als je de film voor het eerst ziet) niet weet wat er gaat gebeuren. Daarna verplaatst het verhaal zich naar weduwe Jill McBain, die haar stuk grond moet afstaan en hierbij wordt lastiggevallen door Frank en zijn bende. Bijgestaan door Harmonica en Manuel Gutiérrez, de leider van een gevreesde bende genaamd Cheyenne. Hoe verder het verhaal vordert, des te boeiender het verhaal wordt. En hoewel de film erg traag is, zal je aan het einde niet het gevoel hebben dat je dik twee uur en drie kwartier bent bezig geweest.

C’era una volta il West is voor mij de beste western ooit gemaakt. Het rauwe verhaal, waarbij geweld en zelfs verkrachting niet wordt geschuwd, is fantastisch uitgewerkt. Het eindshot waar Harmonica en Frank elkaar ontmoeten voor de showdown is een stukje cinema-historie en is daarna nooit meer geëvenaard. Uiteindelijk kwamen er nog twee vervolgen op deze film, namelijk A Fistful of Dynamite en Once Upon a Time in America. Voor wie de connectie niet ziet tussen vooral deze film en Once Upon a Time in America: het is ook niet dat het qua verhaal vervolgen op elkaar is, maar meer dat Leone ons meeneemt in een verhaal over het ontstaan van Amerika van de tijd in het wilde westen tot aan de gangsters die jaren ’30 egeerden. Overigens is Once Upon a Time in America voor mij ook de beste gangsterfilm ooit gemaakt, waarbij Leone met West en America perfectie aantikt qua film, muziek en verhaal.