De Romeinse generaal Maximus wordt ter dood veroordeeld door Commodus, de boosaardige troonopvolger van Marcus Aurelius. Maximus kan op het nippertje ontsnappen, maar zijn vrouw en zoon worden bruut vermoord. Als hij uitgeput hun zielloze lichamen heeft begraven, wordt hij gevonden door slavenhandelaren die hem doorverkopen aan de gladiatorenmeester Proximo. Proximo weet Maximus aan het vechten te krijgen in het Colosseum als gladiator, en al snel begint Maximus te beseffen dat dit wellicht de enige kans is om zich te wreken op de keizer.

Door de jaren heen zijn er veel films over het Romeinse rijk gemaakt, de een beter dan de ander natuurlijk. Zo kregen we in de jaren 60 het grootse spektakel Spartacus van regisseur Stanley Kubrick al te zien, een film die eigenlijk wel erg veel weg heeft van Gladiator qua verhaal en opbouw. Aan het roer staat nu Ridley Scott, een regisseur die zich allang had bewezen toen Gladiator uitkwam met films als Alien (1979), Blade Runner (1982) en natuurlijk Thelma & Louise (1991) waarmee Scott zijn eerste Oscar nominatie kreeg voor Beste Regisseur, maar hem helaas aan zijn neus voorbij zag gaan aan Jonathan Demme voor The Silence of the Lambs. Met Gladiator kreeg Scott wederom een nominatie voor Beste Regisseur, maar voor de tweede keer zag Scott hem aan zijn neus voorbij gaan, want dit keer ging regisseur Steven Soderbergh ermee vandoor voor zijn regie van de film Traffic, die dat jaar zelfs 2 keer genomineerd was in dezelfde categorie. Ditmaal had Scott het beeldje echt verdiend en door de jaren heen zal Gladiator ook meer een belletje doen rinkelen bij mensen dan de film Traffic. Gladiator was groots, episch en eigenlijk was er nog nooit in de gehele film geschiedenis een film dusdanig intens verfilmd als Gladiator. De generaal die alles verloor en die als slaaf een gladiator werd.

In de hoofdrol zien we Russell Crowe als Maximus, een rol die Crowe zijn eerste en enige Oscar beeldje op wist te leveren. Toch was het Joaquin Phoenix die het beeldje meer verdiende maar er toch naast greep. Phoenix speelt de rol van Commodus. Commodus komt erachter dat zijn vader Caesar Marcus Aurelius niet van plan is de macht aan hem over te dragen, maar aan zijn generaal Maximus om zo de macht weer terug te geven aan de mensen van Rome om er weer een republiek van te kunnen maken. Commodus vermoord zijn vader en geeft de opdracht om niet alleen Maximus te doden, maar ook zijn gezin af te slachten. Phoenix ze die rol op zo’n intens hatelijke manier neer, dat je het met heel je hart echt gaat haten. Want naast de tiran is Commodus ook een laffe hond en vooral een huilebalk, die wel weet te genieten van andermans leed om aan zijn eigen gerief te komen. Phoenix was dan ook de enige acteur die op voorhand al de enige keuze was voor Ridley Scott om Commodus te spelen. Het bleek ook echt geen toeval, want als je door de jaren heen gaat kijken naar de prestaties die Phoenix heeft neergezet als acteur, kan je alleen maar concluderen dat Phoenix een zeer begaafd acteur is, die zich mag aansluiten bij een kleine briljante groep.

Hoe goed Gladiator ook is, zitten er wel een aantal flinke blunders in de film en het is best wel bijzonder dat die fouten nog steeds in de huidige film zitten. Er is wel een langere versie van Gladiator uitgebracht, maar zelfs daarin zitten de fouten nog. De meest opvallende en kwalijke fout die de film heeft is in de arena van het Colosseum, waar Maximus met zijn bende gladiatoren het moet opnemen tegen vijanden die met paard en wagen ten strijde trekken in de arena. Als een strijdwagen over de kop slaat en doorglijd, zie je een doek omhoog schieten en daaronder zit er echt extreem duidelijk zichtbaar een gasfles. Maar ook iemand met een zonnebril tussen de toeschouwers, of zichtbaar moderne huizen die door de spleten van de “are you not entertained” scene te zien zijn, zijn best slecht voor een dergelijk dure film van dit formaat en met zo’n grote regisseur aan het roer. Zeker met de 4K release had ik echt wel verwacht dat een regisseur als Scott, net als George Lucas het met Star Wars deed door de jaren heen, deze fouten wel uit de film gesloopt zou hebben. Nou zitten er nog veel meer van dit soort fouten in de film die mij (nog) niet zijn opgevallen, maar elke keer weer als ik de gasfles zie verpest het toch een deel van de film voor mij. Gelukkig niet genoeg om de film voor de rest niet op een voetstuk te zetten.

De meest indrukwekkende scene uit de film blijft toch wel het gevecht dat de Romeinen tegen de Germanen voeren. De voorbereiding, waarbij de soldaten zich opmaken voor een zware strijd en de spanning opbouw die daarbij zit is echt van een ongekend niveau. Dit alles wordt bijgestaan door de briljante soundtrack die gemaakt werd door grootmeester Hans Zimmer. Zimmer combineert groteske klassieke muziek met Spaanse invloeden, zoals de constant terugkerende Spaanse gitaar. Gedurende de slag met de Germanen weet Zimmer met waanzinnige muziek, waarbij de Spaanse gitaar op een gegeven moment bijna een octaaf hoger zit dan de rest van de muziek, de scene naar ongekende hoogte te brengen. Maar ook de openingsmuziek, waarbij Maximus met zijn hand door het korenveld gaat is zowel cinematografisch als muzikaal gewoon briljant gedaan. Gladiator is eigenlijk een samensmelting van beeld en muziek tot in perfectie, iets dat alleen maar beter is gedaan in Interstellar (waar de soundtrack eveneens van Hans Zimmer is) en Once Upon a Time in the West (van Ennio Morricone).

Gladiator is een van de beste, zij het niet dé beste film ooit gemaakt over het Romeinse rijk. De film heeft een perfecte combinatie van cinematografie en muziek, waarbij deze maximaal worden ondersteund door de klanken van niemand minder dan Hans Zimmer. Russell Crowe zet misschien wel een van de allerbeste rollen uit zijn hele carrière neer als Maximus, maar het is echt Joaquin Phoenix die de show steelt als Commodus en het is eigenlijk schandalig dat Phoenix hier geen Oscar voor heeft gekregen. Hoe dan ook, het verhaal steekt goed in elkaar, alleen hadden de makers wel iets beter moeten letten op de vele visuele filmfouten die de film rijk is. Het vreemde is dat door de 23 jaar heen dat de film oud is, de fouten nog steeds niet uit de film zijn gehaald, terwijl er wel een verlengde versie van Gladiator is uitgebracht die meer dan 20 minuten langer duurt dan het origineel. Nu draait Gladiator 2 in de bioscoop, waar we het leven van Lucius verder volgen.