Begin jaren 50 wordt de jonge Sammy door zijn Joodse ouders Mitzi en Burt Fabelman meegenomen naar de bioscoop voor een voorstelling van Cecil B. DeMilles’ The Greatest Show on Earth. Volledig verblind door een scène met een trein, vraagt Sammy een treinmodelset voor Chanoeka die hij midden in de nacht laat crashen. Mitzi begrijpt Sammy zijn bedoelingen en geeft hem de kans om de crashscène uit de film na te bootsen met Burts’ 8mm camera. Sammy begint al snel regelmatig filmpjes te maken en het is het begin van een grote passie voor cinema. Hij wordt hierin volledig gesteund door zijn moeder, een bedreven pianiste, maar zijn meer technisch aangelegde vader is sceptisch en ziet het filmen meer als hobby. De gehele familiedynamiek en een op handen zijn verhuizing blijkt al snel van invloed op de creaties van Sammy.

Steven Spielberg behoeft eigenlijk geen nadere toelichting. Al zes decennia is hij verantwoordelijk voor fantasierijke mainstreamfilms waarin hij vaak een simpel verhaal combineert met special effects, kenmerkende muziek en spektakel. Ook commercieel gezien stond hij vaak garant voor succes en zijn films hadden een enorme invloed op de filmindustrie. Ik spreek in de verleden tijd, want zijn West Side Story liet voor het eerst financiële cijfers zien waarmee de film als flop bestempeld moest worden. Het lijkt een trend die wordt doorgetrokken, want ook The Fabelmans wist in de Verenigde Staten niet uit de kosten te komen. Veelal zijn dit soort cijfers te relateren aan de kwaliteit van de film, maar opvallend genoeg is dat bij Spielberg juist niet het geval. Sterker nog, de critici prezen zijn versie van West Side Story en ook The Fabelmans kreeg veel lovende kritieken, met bijzondere vermeldingen voor de prestaties van de cast, regie, scenario, cinematografie en de score van John Williams.

The Fabelmans is een zeer persoonlijk project voor Spielberg, dat veel moed vergde om te maken. Zo dacht Spielberg lang na over een dergelijk persoonlijk verhaal, maar had lang de angst dat zijn ouders het niet leuk zouden vinden en zijn liefdevolle, maar kritische mening over zijn opgroeien niet zouden delen. Echter, het waren juist zijn ouders die in de jaren voorafgaand aan hun dood hadden ‘gezeurd’ over een dergelijke film. Met hulp van scenarioschrijver Tony Kushner ontstond er een verhaal met een autobiografisch element, maar daarnaast ook een fictief element. En juist die vrijheid doet de film goed. Het maakt dat Sammy Fabelman, de zestienjarige zoon van de familie die filmmaker wil worden, duidelijk is gebaseerd op Spielberg zelf, maar het geen letterlijke vertelling is van zijn levensverhaal. Spielberg had dan ook vooral voor ogen om de bepalende fase in zijn leven te belichten waarin hij zijn vader en moeder niet langer alleen als ouders waardeerde, maar hen ook begon te zien als echte mensen. Om dit zo gedetailleerd mogelijk weer te geven raadpleegde Spielberg ook zijn zussen Sue en Nancy

En juist de keuze door alles te zien vanuit het oogpunt van Sammy pakt goed uit. Het lijkt zelfs wat naar voren te komen in vooral het soms over overdreven acteerwerk van Michelle Williams, al past het ergens ook in het tijdsbeeld dat geschetst wordt. Maar bepaalde details rond de psychische problemen van haar personage blijven bewust vaag. Het past goed bij hoe je als kind naar je ouders kijkt, waarbij je je ouders vaak op een voetstuk plaats, om er vervolgens later in je leven pas achter te komen dat ook je ouders maar mensen zijn. En juist dit omslagpunt zorgt voor een van de sterkste scènes, waarbij Sammy zijn moeder op zijn manier confronteert met haar affaire. Het is een vroeg hoogtepunt halverwege de film. Wat we verder zien is een meer dan aardig coming-of-age verhaal van een jongen die aan de hand van zijn passie voor film opgegroeid, al is het vaak te fragmentarisch om echt indruk te maken. Toch weet Spielberg ons hart nogmaals te veroveren, met een magische eindscène waarin een bekende hedendaagse regisseur in de huid kruipt van een andere legende. Als kers op de taart is er vervolgens een briljant eindshot, waardoor je uiteindelijk toch weer van een meer dan geslaagde film mag spreken.

Extra’s: Naast de film is er helaas geen bonusmateriaal opgenomen op de Blu-ray release van de film.

The Fabelmans is een persoonlijk project van Steven Spielberg, dat met enkele magische scènes op het juiste moment de kijker voor zich weet te winnen. De film kan zich wellicht niet meten met zijn allerbeste werk, maar dat zegt eigenlijk maar weinig over de kwaliteit van deze film. Zo levert John Williams nog maar weer eens een prachtige soundtrack, is het camerawerk van Janusz Kamiński oogstrelend als altijd en levert de ondertussen 76-jarige Spielberg ook gewoon weer de kwaliteit die je mag verwachten. En dan hebben we het nog niet eens gehad over de uitstekende cast. Zo spelen Paul Dano en Michelle Williams sterke rollen als ouders, maar is het toch vooral Gabriel LaBelle die alle aandacht naar zich toetrekt in deze rol die ongetwijfeld zijn doorbraak zal markeren. Het is dan ook op z’n zachts gezegd opvallend dat de film het in zijn thuisland niet zo goed deed aan de box-office. Spielberg levert namelijk nog steeds kwaliteit en het is dan ook vooral te hopen dat zijn volgende film wel weer volle zalen weet te trekken; hij verdient het en dat ondanks dat zijn projecten wellicht inspelen op de nostalgische gevoelens van de meester, zeggen we in dat wat kwaliteit betreft in elk geval zeker niet op basis van nostalgie.