Terwijl de weifelende kreet van de misthoorn door de lucht galmt, zetten de stilzwijgende voormalige houthakker Ephraim Winslow en de grijze vuurtorenwachter Thomas Wake, voet aan wal in een grauw en grijs afgelegen eilandje aan de kust van New England in de 19^e eeuw. Gedurende de aankomende vier weken van zwaar werk en ongunstige omstandigheden, zullen de zwijgende mannen niemand anders als gezelschap hebben dan elkaar. Gedwongen om de irritante eigenaardigheden van de ander te verdragen, begint er opgekropte woede en ontluikende haat tussen de twee te ontstaan. Bezegeld met slechte voortekenen worden de bewakers van de verbleekte vuurtoren geconfronteerd met woeste en eindeloze stormen op de toch al onherbergzame vulkanische rots. Dit maakt de weg vrij voor een aanhoudende periode van wilde honger, ondraaglijke pijn, manische isolatie en drankverslaafde visioenen. Langzamerhand bevinden ze zich in een wurggreep van krankzinnigheid, waarbij geen uitweg meer lijkt te zijn.

“The Lighthouse”, de tweede speelfilm van regisseur Robert Eggers (The VVitch), is een aangrijpend en turbulent drama dat gebruik maakt van diverse kenmerkende invloeden, hoewel het wordt samengevoegd met zijn eigen gothic historische thrilleraspecten. De film speelt zich af eind 19^e eeuw en is doordrenkt met misthoorns, epische windstoten en een ouderwets gevoel van mythe en legende. De film is opgenomen in vlijmscherp maar sobere zwart-wit, met een radicaal ouderwetse 1.19:1 aspect ratio (bijna vierkant), zoals dat van een vroegere geluidsfilm. Dat geeft alles wat er gebeurt een vreemde meeslepende helderheid. De hele film speelt zich af op een verlaten eiland met grillige zwarte rotsen, waar een knoestige oude zeeman, fantastisch gespeeld door Willem Dafoe, als een kapitein waakt over de vuurtoren. Samen met een jonge assistent, eveneens een fantastische rol door Robert Pattinson, zijn ze vier weken aan elkaar overgeleverd.

Dafoe en Pattinson zijn de enige personages in de film (op een bizarre ‘droom’ sequentie met een mythologisch wezen na), maar dit betekent niet dat dit een minimalistisch drama is. Als filmmaker een maximalist, waarbij hij The Lighthouse presenteert als een authentiek verhaal van zware omstandigheden, dronken maaltijden bij alleen kaarslicht en genadeloze fysieke arbeid. De film is gemaakt met buitengewone vaardigheden en bovenal eentje die je niet makkelijk in een specifiek genre kunt plaatsen. Dit maakt deel uit van zijn aantrekkingskracht, al zullen er ook kijkers zijn die de ouderwetse beeldverhouding en het zwartwit aspect als hip of pretentieus af doen. Daarmee doe je de film of eigenlijk de filmmaker Eggers zwaar te kort, want deze keuzes benadrukken de claustrofobische sfeer en penibele setting van The Lighthouse. Zelfs voor wie niet bekend is met voorganger “The VVitch”, wordt al snel duidelijk dat men naar een bovennatuurlijke en abstracte prent zit te kijken.

The Lighthouse is duister en mysterieus en Dafoe en Pattinson zijn fascinerend genoeg om onze aandacht bijna twee uur lang vast te houden. Het is niet alleen hun vreemde en soms onvoorspelbare interactie dat onze aandacht vestigt. Bizarre scenes of gebeurtenissen, zoals een obstructieve meeuw die opteert als levende geest, een glimp van monsterlijke tentakels of Dafoe’s mystieke houding ten opzichte van de glanzende vuurtorencabine. Het is een raadsel wat er daarboven precies is, evenals wat er nou eigenlijk precies gebeurt tussen de twee mannen. Is het een survivalfilm, een bevreemdende horror of kijken we naar afbrokkelende krankzinnigheid?! Beide acteurs zijn sensationeel, al stijgt Dafoe wel echt tot grote hoogten. Eggers schreef het script met zijn broer Max, waarbij ze het excentrieke personage van Dafoe herleiden uit tijdschriften en passages van die tijd, en wat resulteert in een bijna Shakespeareaanse karakter.

The Lighthouse is een uitermate desoriënterende film die je opslokt in een duistere geïsoleerde wereld, waarbij realiteit en fantasie op ongemerkte wijze samenvloeien. In de nieuwste film van Robert Eggens wordt tijd iets onmetelijks en wordt je als kijker getorpedeerd met wankelende en bijna bedwelmende beelden. Dit alles wordt grotendeels gepresenteerd zonder duidelijke narratieve redenen, wat het bij vlagen een hypnotiserende en verwarrende kijkervaring maakt. De 35mm camera van Eggers doet verbazingwekkend goed werk om het 19e eeuwse tijdperk te weergeven, waarbij elke schaduw en contour in vlijmscherp zwart-wit wordt vastgelegd. Zelfs de onwennige vierkante beeldverhouding versterkt de claustrofobische sfeer. Willem Dafoe en Robert Pattinson zijn de enige castleden van de film en zetten misschien wel voor hun carrière definiërende prestaties neer. The Lighthouse is een zenuwslopend volksverhaal dat nauwelijks in een specifiek genre geplaatst kan worden. Regisseur Eggens geeft hier en daar wat hints, maar capituleert nooit voor verhalende eenvoud, waardoor het gebrek aan een duidelijke uitbetaling voor menig filmkijker een ontoegankelijke stap zal zijn.