9/11 heeft een flinke invloed gehad op de film en televisiewereld. Zo vormden films waarin iets ontplofte in de buurt van een wolkenkrabber in de periode direct na de aanslagen een probleem. Eigenlijk zijn de films over de dag zelf op een hand te tellen. Op zich niet zo gek, want 9/11 is zelfs 17 jaar na dato nog te schokkend en ontzagwekkend. Wat we wel voorbij hebben zien komen zijn films en series over de nasleep in Afghanistan en Irak en de gevolgen hiervan voor de thuisblijvers. The Looming Tower belicht juist de voorgeschiedenis van 9/11. Aan de basis van de serie staat de gelijknamige roman van Lawrence Wright, waarvoor de auteur een prestigieuze Pulitzer in de wacht wist te slepen. Wright is samen met regisseur Alex Gibney en showrunner Dan Futterman, bekend van Capote, de man achter deze serie.

Op papier is The Looming Tower dan ook een dijk van een serie, zeker als je ook de cast bekijkt. Zo is Jeff Daniels, vooral bekend van het succesvolle The Newsroom, gecast als de overspelige John O’Neill, de baas van de anti-terrorisme tak van de FBI in New York. Waar hij de man van hogerhand is, zien we Tahar Rahim als Ali Soufan zijn protegé en man in het veld. Rahim speelde zich in 2009 in de kijker met het intense Un Propète en is hier volledig op zijn plaats. Onbedoeld tegenover Daniels zien we Peter Sarsgaard als Martin Schmidt, het hoofd van CIA’s ‘Alec Station’. Met verder acteurs als MIchael Stuhlbarg en Alec Baldwin onder de gelederen mag het duidelijk zijn dat er ook betreft de casting hoog wordt ingezet.

Het verhaal van The Looming Tower begint in 1998, terwijl de wereld zich druk maakt om de Lewinski-affaire. Enerzijds zien we hoe Osama Bin Laden de wereld, en vooral de Verenigde Staten, wel degelijk waarschuwde en anderzijds zien we hoe de Amerikaanse ambassades in Kenia en Tanzanië het doelwit worden van een aanslag. Het is deze eerste aflevering, treffend getiteld “Now is begins”, die de kijker gelijk weet te pakken. Niet alleen op emotie, als we de hoofdpersonen over de New Yorkse straten zien lopen met de Twin Tower als welhaast vanzelfsprekend op de achtergrond, maar ook met een boeiend verhaal. Natuurlijk waargebeurd, maar nergens wordt het taaie politieke kost. Het kijkt eerder weg als een thriller als we zien hoe de strijd tussen de FBI en CIA ervoor zorgt dat Al-Qaida  alle ruimte krijgt om steeds verder te groeien.

Het tekent de klasse van de makers dat alles zo authentiek mogelijk aan de kijker wordt gepresenteerd. Wat het besef dat het allemaal waargebeurd is helpt, is dat de makers originele beelden in de serie hebben gebruikt. Zo zien we in de eerste aflevering het interview van ABC-verslaggever John Miller met Osama Bin Laden en zien we ook ‘live’ de gevolgen van de aanslag op de ambassade in Kenia. Toch is het even gewaagd als juist dat The Looming Tower het aandurft om te stellen dat Amerika door interne problemen zelf de weg vrij heeft gemaakt voor de aanslagen van 11 september 2001. Dat dit feit in de nasleep bij de betrokkenen weinig indruk lijkt te maken is daarnaast even schrijnend als veelzeggend.

Extra’s: Naast de tien afleveringen, die verspreid over twee Blu-ray discs te vinden zijn, staan er enkele zeer interessante extra’s op de Blu-ray release.
· The Complexities of Character (11:28) De cast en crew bespreken het opnieuw creëren van de geschiedenis en vertolken van echt bestaande mensen, waarvan velen nog steeds in leven zijn.
· Across Three Continents: Creating The Looming Tower (10:34) Productie ontwerper Lester Cohen, Futterman, Gibney en diverse andere bespreken de uitdagingen die kwamen kijken bij de sets en het vinden van locaties in New York, Morokko en Johannesburg.
· The Looming Tower: Divided We Fall (07:13) Wright, Gibney, Futterman en de voornaamste castleden bespreken de historie van het verhaal achter de serie. Ze worden hierin bijgestaan door de echte Ali Soufan, die tevens een van de producers van de serie is.
· Ali Soufan: In His Own Words (10:05) Dit is evenwel een portret van John O’Neill als van zijn protegé Soufan, waarbij de laatste een mooi inzicht geeft in hun relatie.
· Audiocommentaar: Twee informatieve audiocommentaartracks, een voor aflevering 1 en een voor aflevering 10. De eerste wordt verzorgd door bedenker en schrijver Dan Futterman en regisseur, bedenker en schrijver Alex Gibney. Deze leggen de focus vooral vrij algemeen op het design van de gehele serie. De commentaartrack bij aflevering 10, van Dan Futterman samen met regisseur Daniel Zisk, geeft vooral inzicht in de laatste aflevering.

The Looming Tower is een briljant geschreven en uitmuntend geacteerde miniserie die vooral de Verenigde Staten een spiegel voorhoudt. Waar de focus van veel films vooral ligt op de nasleep van de aanslag van 9/11, een tijd waarin de Verenigde Staten leek te kunnen rekenen op de steun van de gehele wereld, is het treffend om te zien dat het de Verenigde Staten zelf zijn geweest die aan de basis hebben gestaan van de wereld vol terreur waarin we leven. Wat dat betreft is The Looming Tower behoorlijk confronterend, zeker als je bedenkt dat het eigenlijk maar een klein netwerk was wat de machtigste natie van de wereld aan het wankelen heeft gebracht. En dat allemaal vanwege een trots en hebberigheid die ervoor zorgde dat er niet werd samengewerkt. The Looming Tower toont een ondergeschoven stuk geschiedenis dat bulkt van de kwaliteit en gewoonweg gezien moet worden.

Met dank aan Warner Bros. Home Entertainment Benelux voor het recensie-exemplaar.