Hollands Glorie | Soldaat van Oranje

Op 22 september 1977 beleeft een van de meest bijzondere producties uit de Nederlandse geschiedenis zijn première in het Tuchinski theater in Amsterdam. Producent Rob Houwer en regisseur Paul Verhoeven hebben de handen ineen geslagen om Soldaat van Oranje, het verhaal van verzetsstrijder Erik Hazelhoff Roelfzema, grootse wijze naar het witte doek te vertalen. De film betekent de internationale doorbraak voor zowel hoofdrolspeler Rutger Hauer als Verhoeven. Het verhaal gaat over een groep studenten in Leiden die van het leven genieten als de Tweede Wereldoorlog ons land bereikt. De meesten van hen gaan in het studentenverzet, maar ze zijn niet allemaal even succesvol. Erik besluit om samen met zijn vriend Guus via een gevaarlijke boottocht naar Engeland te vluchten, waar ze in opdracht van Hare majesteit koningin Wilhelmina worden terug gezonden naar Nederland voor een levensgevaarlijke opdracht.

Helemaal waarheidsgetrouw is Soldaat van Oranje niet gebleven. Zo wijken de namen af. Zo zien we Erik Lanshof in plaats van Erik Hazelhoff Roelfzema en Guus LeJeune is het resultaat van drie personen uit het boek van Roelfzema die gecombineerd werden. Desondanks is en blijft het nog steeds een geweldige film die behoort tot de beste Nederlandse films ooit gemaakt. Later werd de film ook nog als mini-serie naar het kleine scherm vertaald. De muziek werd verzorgd door componist Rogier van Otterloo, bekend van Turks Fruit, en de beginklanken zullen bij velen herkenning oproepen. Met deze soundtrack overtrof hij zichzelf en bewees hij zich als de Nederlandse tegenhanger van Ennio Morricone.

Hoewel de film technisch perfect is, heeft deze de tand des tijd niet helemaal doorstaan. Zo mankeert er wel het een en ander aan de film. Natuurlijk heeft dit te maken met de techniek van toen, maar ook met het budget dat een groot epos als dit kreeg. Zo zien we maar twee bommenwerper overvliegen als Nederland wordt binnengevallen door de Duitsers. Maar ook de knulligheid van het slachtoffer met een been, waarbij soldaten een schilderij van de Koningin in veiligheid brengen is vandaag de dag gewoon niet om aan te zien. Toch brengt dit ook wel weer enige charme met zich mee. Vele scènes zijn briljant verfilmd en dat is dan ook waar de kracht van deze klassieker ligt.

De meest sublieme scène uit de film is als Jan gevangen is genomen en in de duinen bij de Waalsdorpervlakte wordt geëxecuteerd door de Duitsers. Op de prachtige klanken van van Otterloo’s Waalsdorpervlakte zie je hoe Jan ten neergeslagen voor zich uit staart en een blinddoek weigert. Dit is met zo verschrikkelijk veel gevoel gefilmd en maar een van de vele prachtige scènes die aanhalen. Het geeft maar aan wat voor meesterwerk Soldaat van Oranje tot op de dag van vandaag is gebleven en het mag dan ook een wonder heten dat de film naast de Oscar voor Beste Buitenlandse film greep.

Toch waren de critici in Nederland verdeeld. Zo noemde de krant Het Parool Erik en Guus flapdrolhelden en merkte Trouw op dat dit films waren die men in het buitenland dertien in een dozijn vindt. Toch werd de film in de Verenigde Staten goed ontvangen en bewezen Verhoeven en Houwer hiermee het ongelijk van de critici in eigen land. Dat de film door ex-film criticus en producent Steven Schneider zelfs genoemd wordt als een van de 1.001 films die je gezien moet hebben voor je sterft zegt eigenlijk al genoeg natuurlijk. Het geeft nog maar eens aan hoe minimaal wij deze klassieker in eigen land hebben ontvangen. Gelukkig is die mening in de loop van tijd wel veranderd.

Soldaat van Oranje is tot op heden de beste film die de Nederlandse filmindustrie heeft voortbracht. Dit is te danken aan onder andere het prachtige camerawerk, de sublieme soundtrack en natuurlijk het pakkende verhaal over liefde, vriendschap en verraad. Bijna ieder jaar wordt de film rond 4 mei op televisie herhaald. Ook is er natuurlijk de recordbrekende musical, die al meer dan 6 jaar nog steeds met veel succes te zien is op Vliegbasis Valkenburg. Over de film kunnen we na bijna veertig jaar nog steeds kort en krachtig zijn: aangrijpend en briljant. Volgende keer zullen wij de Nederlandse tekenfilm Als Je Begrijpt wat ik Bedoel onder de loep nemen. Bedankt weer voor het lezen en tot de volgende keer bij Hollands Glorie!

In de rubriek Hollands Glorie verschenen eerder artikelen over: Turks Fruit

25 september, 2016

Meepraten over dit artikel

Geef een reactie