In Limbo | Napoleon

In onze rubriek In Limbo duiken we dieper in een filmproject dat bekend staat als een potentieel meesterwerk. Helaas is deze film om uiteenlopende redenen nooit gemaakt. Het is een project dat nooit officieel gecanceld is, maar waaraan het werken gewoon is gestopt en dat dus geen vooruitgang meer kent. Stuk voor stuk ambitieuze projecten, waar ieder filmhart sneller van gaat kloppen. We kennen diverse termen voor deze fase, waaronder ‘development limbo’. Voor onze nieuwe rubriek hebben we dit afgekort tot ‘In Limbo’, wat zoveel betekent als in de vergetelheid geraakt. Voor deze editie van In Limbo verdiepen wij ons in Napoleon, een zeer ambitieus project van de legendarische regisseur Stanley Kubrick.

Vandaag de dag kennen we 2001: A Space Odyssey natuurlijk als een klassieker en misschien wel de beste film van Stanley Kubrick. De film werd opgevolgd met nog zo’n klassieker, namelijk A Clockwork Orange. Toch had Kubrick eind jaren 60 wat anders voor ogen. Zo werkte hij jarenlang aan het meeslepende oorlogsdrama ‘Napoleon’. De film zou chronologisch vertelt worden en episch van omvang zijn. Niet voor niets noemde Kubrick de film zelf ‘de beste film aller tijden’. Ambiteus, maar zeker niet arrogant als je een blik werpt op zijn gehele oeuvre. Napoleon gaf dan ook genoeg voer voor een film, al was hij daarnaast lastig te doorgronden door zijn extreme dualiteit. Zo was hij enerzijds een begenadigd strateeg, maar maakte hij anderzijds ook grote inschattingsfouten. Koren op de molen van Kubrick, die alles deed om de Franse generaal te doorgronden.

We kunnen de regisseur dan ook gerust obsessief noemen op het gebied van research. Hij ging namelijk nog een stapje verder dan gedetailleerd onderzoek doen. Zo had hij een computer om al zijn research te ordenen, erg modern voor die tijd, en had hij een privébibliotheek met 500 titels over de Franse keizer en maar liefst 17.000 gravures en tekeningen over de tijd van Napoleon verzameld. Hij had zelfs al nagedacht over hoe hij op sets kon besparen, namelijk met het ‘front projection effect’. Een cameratechniek die hij ontwikkelde en toepaste bij 2001: A Space Odyssey. Kubricks’ visie richtte zich op het hele leven van Napoleon, met de grootste focus op zijn militaire periode en zijn liefde voor Josephine. Voor de rol van Josephine had hij goede hoop dat hij Audrey Hepburn kon strikken. Zij zou dan schitteren naast David Hemmings die de rol van Napoleon op zich zou nemen.

In 1969 leek alles klaar om te filmen. Het script was er, de contacten met de beoogde hoofdrolspelers waren gelegd en het Roemeense leger zou maar liefst 40.000 militairen leveren om de imposante veldslagen vorm te geven. Helaas kwam het nooit zover. Het project strandde omdat het niet lukte om de benodigde vijf miljoen bij elkaar te krijgen, gelijk aan ongeveer 100 miljoen vandaag de dag. Daarnaast was de filmstudio na het floppen van het soortgelijke Waterloo niet zo happig op het kostbare project. Toch weigerde Kubrick concessies te doen aan zijn visie. Het belandde op de plank, maar ondanks de grote teleurstelling, ging Kubrick niet bij de pakker neer zitten. Nog geen maand later had hij het alweer over andere projecten, waaronder Anthony Burgess’ A Clockwork Orange dat in 1971 wél zijn volgende film werd.

Na het overlijden van Kubrick in 1999 kreeg Alison Castle in 2002 het nalatenschap van de regisseur onder ogen. De archivering was rommelig en overal waar plek was bleek wel iets verzameld. Toch waagde Castle zich eraan alles te schikken en uit te pluizen. Het resulteerde in het boek ‘Stanley Kubrick’s Napoleon: The Greatest Movie Never Made’, waarin we een goede indruk krijgen van de omvang van het project. Daarnaast is er nog het script van 155 bladzijden dat online te vinden is, met daarin ook de nodige gedachten over hoe de film tot stand zou moeten komen. Met het floppen van Waterloo en het oeuvre van Kubrick in het achterhoofd zal het voor veel filmliefhebbers spijtig blijven dat de film er nooit kwam. Of de uiteindelijke film het stempel van ‘de beste film aller tijden’ had waar kunnen maken zullen we nooit weten, maar op basis van alle informatie die voor handen is kunnen we zeker stellen dat Napoleon een van de meest ambitieuze en uitgewerkte filmprojecten zal blijven dat nooit als film is gerealiseerd.

Het script en alles wat er van de research van Kubrick beschikbaar is, maakt het dat Napoleon een goede kans had gehad om weer een meesterwerk te worden van de hand van Kubrick. Of de film ook financieel een succes was geworden blijft altijd een vraag, maar het is zeker interessant dat vriend en collega Steven Spielberg heeft aangegeven met een televisieserie bezig te zijn, gebaseerd op de research van Kubrick. Hoe mooi dit ook klinkt, het zal te allen tijde anders zijn dan wat Kubrick voor ogen had. Uiteindelijk kunnen we stellen dat Napoleon ten onder is gegaan aan de ambitie en grondigheid van Kubrick zelf.

Download het script via deze link.

In de rubriek In Limbo verschenen eerder artikelen over: Megalopolis

2 april, 2017

Meepraten over dit artikel

Eén reactie op “In Limbo | Napoleon”

  1. […] de rubriek In Limbo verschenen eerder artikelen over: Megalopolis | Napoleon | Nostromo | […]

Geef een reactie