Nadat de kwaadaardige Thanos de controle kreeg over alle zes “Infinity Stones” en met een enkele vingerknip de helft van al het leven in het universum weg vaagde, heerst er verslagenheid en verdriet bij de overgebleven Avengers. Buiten de centrale vier, Iron Man, Captain America, Thor en Hulk, zijn er nog enkele overlevende bondgenoten zoals Black Widow, Hawkeye, Ant-Man, Rocket, War Machine, Captain Marvel en Nebula. Elk van de overlevenden gaat op zijn of haar eigen manier om met de gevolgen van Thanos’ uitroeiing. Het is vijf jaar later wanneer Scott Lang/Ant-Man terugkeert in de bewoonde wereld, nadat hij vast kwam te zitten in de “Quantum Realm”. Als blijkt dat hij in werkelijkheid slechts vijf uur in die magische dimensie heeft gezeten, besluit hij de Avengers op te zoeken. Samen met Tony Stark en Bruce Banner proberen ze een methode te creëren waarmee tijdreizen via de Quantum Realm mogelijk kan zijn. Wanneer zich de gelegenheid voordoet om iedereen terug te halen die verdwenen is, zal iedereen samen moeten komen om Thanos voor eens en altijd te verslaan. 

Na meer dan tien jaar en 22 speelfilms, komt er een einde aan Marvel’s Avengers-reeks. “Endgame” is een drie uur durende apotheose en de ultieme fan service voor alle aanbidders van het Marvel Cinematic Universe (MCU). Waar “Infinity War” chaos zaaide, beloofde Endgame een allesomvattende afsluiting te worden. Met de inmiddels legendarische vingerknip van Thanos, die de helft van het universum wegvaagde, heeft het publiek exact een jaar de tijd gehad om te rouwen om het verlies van geliefde karakters als Spider-Man, Guardians of the Galaxy (Rocket uitgezonderd) en Black Panther, of om theorieën te koesteren over hoe de regisseur broers Anthony en Joe Russo het aan zouden vliegen. Franchise logica dicteert dat, in het afsluitende deel, ten minste enkele van de verdwenen superhelden zullen terugkeren, maar het was aan de Russo’s en hun scenarioschrijvers Christopher Markus en Stephen McFeely om uit te zoeken hoe dit te doen zonder simpelweg op een gigantische resetknop te drukken.

Het verrassingselement en de sensatie van ontdekking is de grootste troef van deze film, omdat er met het einde van Infinity War alles aan gedaan is om kijkers in het duister te laten tasten over het lot van de karakters die verdwenen zijn. Het sentiment en de emotie uit Infinity War werkte zoals nooit eerder in een superheldenfilm, maar er zullen maar weinig kijkers zijn die overtuigd waren dat de ontzielde personages niet terug zouden keren. Endgame is de meest uitgebreide film van Marvel tot op heden, dat de focus zelfs verschuift van het bombastische universum-reddende display naar de meer menselijke kosten van heldendom, wat een groot persoonlijk offer met zich meebrengt. Als Infinity War is betiteld als een must-see voor alle filmliefhebbers, ongeacht of ze eerder een enkele Marvel-film hebben aanschouwen, dan is Endgame het andere uiterste. Endgame is zo volgepakt met het aan elkaar knopen van relaties die in de vorige films werden gevestigd, dat het bijna een vereiste wordt om eerdere films te kijken of herkijken, om het gevoel van afsluiting te waarderen van de populairste karakters van de reeks.

De openingsscène van Endgame keert terug naar het ondraaglijke moment uit Infinity War, vanuit het oogpunt van Clint Barton/Hawkeye (Jeremy Renner), die in de strijd ontbrak omdat hij tijd door wou brengen met zijn vrouw en kinderen. De pijn die hij voelt bij het zien verdampen van zijn familie door de “knip”, moet staan voor wat alle levenden ervaren als ze zien hoe hun vrienden of familie verdwijnen. Ondertussen doolt Tony Stark (Robert Downey Jr.) en Thanos’ dochter Nebula (Karen Gillan) ergens rond in de ruimte wanneer Captain Marvel (Brie Larson) opduikt en hen herenigt met de overgebleven Avengers en Stark’s geliefde Pepper Potts (Gwyneth Paltrow). Endgame heeft ondanks de speelduur van maar liefst drie uur, zo’n gigantische spanwijdte om te dekken, dat het in een sneltreinvaart richting de tuinplaneet van Thanos raced om wederom de confrontatie met hem aan te gaan. Die krachtmeting gaat niet helemaal zoals het publiek wellicht zou verwachten, met als resultaat dat de Infinity Stones vernietigd zijn en er geen mogelijkheid meer is om zijn vingerknip ongedaan te maken. Mits er natuurlijk iemand is die het fenomeen tijdreizen weet uit te vinden..

Doctor Strange (Benedict Cumberbatch) gebruikte in Infinity War de Time Stone en concludeerde dat uit meer dan 14 miljoen alternatieve toekomsten, slechts één zou resulteren in een overwinning op Thanos. Die ene kans biedt voor de Avengers voldoende potentie in de hoop op een goede afloop, zelfs als dat betekent dat je permanent afscheid moet nemen van bepaalde personages. Nu Ant-Man het potentieel voor tijdreizen in het kwantumrijk heeft aangetoond, spreekt de koers van onze superhelden voor zich. De Avengers moeten zich hervormen met de leden die over zijn en door de tijd springen om de Infinity Stones te verzamelen voordat Thanos dat doet, en zo hun eigen handschoen kunnen maken om te gaan vingerknippen. Het grootste probleem en/of nadeel van tijdreizen om bepaalde gedane zaken ongedaan te maken is dat het hypothetisch gezien voor schrijvers en filmmakers een deur opent, wat in toekomstige vervolgen alles uit het verleden weer ongedaan zou kunnen maken.

Er zullen vast en zeker betere en meer creatievere ideeën te bedenken zijn om de gesneuvelde populatie terug te brengen, maar de keus voor tijdreizen lijkt ook te zijn ontworpen voor de verrassende wendingen, vermakelijke confrontaties met het verleden en hechte momenten tussen de karakters. Toch valt niet te ontkennen dat het tijdreizen ook enorm veel kritische vragen oproept bij kijkers die daar wat langer bij stil staan, maar waar zeer waarschijnlijk nooit een antwoord op gegeven gaat worden. Op dit (hoogte)punt in de franchise verwacht het publiek vooral een ervaring als nooit tevoren, met iconische kostuums en sets, verbluffende visuele effecten, spectaculaire veldslagen en emotionele karaktermomenten. Endgame levert deze elementen op een niveau hoger dan welke Marvel film dan ook, maar toch aanzienlijk minder Infinity War. Die film bouwde onverbiddelijk op naar een conclusie die zijn weerga niet kende, mede mogelijk gemaakt door de sterke ontwikkeling en uitdieping van Thanos’ karakter.

Het is erg lastig om Endgame als standalone film te beoordelen, omdat het de epische conclusie is van een 22 films lange franchise waarbij je inmiddels zo gehecht bent aan de enorme diversiteit aan personages dat enige vorm van objectiviteit ver te zoeken lijkt. Als je Infinity War en Endgame afzonderlijk beoordeeld, kan je er bijna niet omheen dat eerstgenoemde een stuk completer is dan het slotstuk. Niet alleen heeft Infinity War een veel hoger tempo, humoristische momenten en een meer lineair narratief (Thanos’ jacht op de Infinity Stones), maar bovenal is de shockerende climax onovertrefbaar. De inzet in Endgame ligt simpelweg een stuk lager. Hoewel Thanos er nog steeds is, is de schade al aangericht. De enige opties zijn dat de helden het tij keren of opnieuw falen, waarbij de laatste optie op voorhand al nagenoeg uitgesloten kan worden. Thanos weet ook in Endgame de inzet nog wel te verhogen, maar zodra het tijdreizen geïntroduceerd wordt, neemt dit onherroepelijk weer af.

De kracht van Endgame ligt zonder meer in de ontwikkeling van de karakters en de emotionele diepgang, omdat je er als kijker zo lang onderdeel van bent geweest. De conclusie na deze tien jaar durende reis is dat heldendom niet wordt bepaald door super krachten, maar door moed,  wilskracht, en opofferingen voor het hogere doel. Er werd vooraf veel gespeculeerd over de enorme hoeveelheid personages die in één film de revue passeren. Dat was in Infinity War al het geval, en daar werd het uitstekend uitgewerkt door de helden op te splitsen in verschillende teams. Deze teams hadden exact de juiste personages met dezelfde sterke punten die het scherm deelden met maximaal resultaat. Endgame focust zich grotendeels op de belangrijkste Avengers, waardoor je nooit het gevoel krijgt dat een karakter onderbelicht wordt. Het eerbetoon, en tevens slotakkoord, aan deze personages is exact wat ze verdienen. Endgame is meer dan bevredigende conclusie van een zeer imposante filmfranchise.

Extra’s: Zoals we ondertussen van releases van Marvel-films gewend zijn, is ook de Blu-ray release van Avengers: Endgame goed gevuld.
• Ter nagedachtenis van Stan Lee (07:15) Een eerbetoon aan het vorig jaar overleden stripicoon die cameo optredens maakte in iedere MCU film. Lee bespreekt zijn geluk, zijn favoriete momenten en de kwaliteiten van de films.
• De stijl van MCU: De casting van Robert Downey Jr (05:25) Een terugblik op de bijdrage van Downey Jr door het MCU.
• Captain America: Een tijdloos personage (12:28) Een blik op de central spil in het MCU, Steve Rogers. Met aandacht voor zijn verschijningen in de franchise, het overgangsontwerp van strip naar film en de uitvoering van Chris Evans.
• Black Widow: Koste wat het kost (07:25) Een verkenning van de achtergrond van het personage, de geschiedenis door de films en het werk van Scarlett Johansson.
• De gebroeders Russo: (05:01) Een korte blik op het werk van de regisseurs in de reeks.
• De vrouwen in het MCU: (04:52) Een kort lovend stuk over de vrouwen die hun opwachting hebben gemaakt in het Marvel-universum.
• De transformatie van Thor: (03:42) Een korte terugblik op de dondergod door de reeks.
• 6 geschrapte scènes (04:51)
• Bloopers (01:58) De welbekende blooper compilatie.

Avengers: Endgame is bij uitstek de meest ambitieuze, emotionele en invloedrijke film in het Marvel Cinematic Universe tot op heden. De gebroeders Russo zijn er op de één of andere manier in geslaagd om meer dan een decennium aan verhalen verspreidt in 22 lange speelfilms, te laten samenvloeien in een coherente zelfverzekerde climax. Een laatste hindernis die overwonnen is, waar menige film- of seriereeksen over tuimelde. Ook al weten we dat het MCU in een andere vorm en samenstelling doorgang vindt, valt niet te ontkennen dat dit het einde van een tijdperk is. Waar voorganger Infinity War de film van Thanos was, is Endgame dat van de oorspronkelijke Avengers. Thanos’ schermtijd is veel meer beperkt, wat enerzijds logisch is omdat hij zijn doel al bereikt heeft, maar zijn dreiging is daardoor ook minder groot. Avengers: Endgame is zeker geen perfecte film en bereikt niet het vlekkeloze meesterschap in verhaalvertelling van Infinity War, maar het is een eerbiedig slot aan imposante reeks. 

Met dank aan The Walt Disney Company Benelux voor het recensie-exemplaar.