Als Mohamedou Ould Slahi door de Amerikaanse regering wordt opgepakt, wordt hij zonder enige vorm van rechtspraak en zonder aanklacht gevangen gezet in Guantanamo Bay. Daar krijgt hij het stempel dat hij had geholpen bij het organiseren van de aanslagen van 9/11, waardoor hij de nodige verschrikkingen voor zijn kiezen krijgt. De doorgewinterde mensenrechtenadvocate Nancy Hollander besluit om zijn verdediging op haar te nemen, waarbij ze geholpen wordt door haar onervaren assistente Teri Duncan. Samen worden ze geconfonteerd met diverse obstakels in een wanhopige strijd voor gerechtigheid. In de tussentijd wordt militaire aanklager Stuart Couch belast met de formele aanklacht tegen Slahi. Voor de betrokkenen komt alles echter in een nieuw daglicht te staan als zij stuiten op een schokkende en verstrekkende samenzwering.

Guantanamo Bay is een marinebasis van de Verenigde Staten aan de Guantánamobaai op Cuba. Vanaf 2002 echter wordt een gedeelte van de basis gebruikt om verdachte al Qaida- en Talibangevangenen uit onder andere Afghanistan vast te houden. Het zal altijd een zwarte bladzijde blijven voor de Amerikanen. Gedreven door wraakgevoelens na de 9/11-aanslagen worden daar de essentiële beginselen van de rechtsstaat geschonden. Bij gebrek aan bewijs worden gevangenen zonder enige vorm van aanklacht jarenlang vastgehouden en gemarteld. Voor de film baseerde documentairemaker Kevin Macdonald zich op het schrijnende geval van Mohamedou Ould Salahi, wiens memoires “Guantanamo Diary” gebruikt werden als uitgangspunt van de film en wie uiteindelijk veertien jaar lang zonder aanklacht verbleef in het strafkamp.

Voor de film werd een flinke cast bij elkaar verzameld. De hoofdrol is voor Tahar Rahim, die na zijn doorbraak in Un prophète in een flinke verscheidenheid van rollen te zien is geweest. Toch zal geen jaar zo druk zijn als 2021, waarin we hem niet alleen in deze film zien, maar ook in Netflixs’ The Serpent. Rahim wordt letterlijk en figuurlijk bijgestaan door Jodie Foster, die hier te zien is als de idealistische advocaten Nancy Hollander. De laatste jaren heeft zij haar focus verlegd naar een rol achter de schermen, maar hier laat ze zien het acteren zeker nog niet verleerd te zijn. De bijrollen zijn helaas een stuk minder sterk. Zo loopt Shailene Woodley er als Fosters’ assistente maar wat voor spek en bonen bij en lijkt ze puur aanwezig om het personage van Foster te versterken. Toch is Benedict Cumberbatch verrassenderwijs de zwakste schakel, iets wat komt doordat hij vooral bezig lijkt om zijn Amerikaanse accent op orde te houden.

Ondanks dat The Mauritanian allesbehalve een perfecte film is, komt de boodschap uitzonderlijk goed over. De documentaire-achtige stijl van Macdonald komt hierbij bijzonder goed uit de verf. Wel neemt hij wat teveel hooi op zijn vork door steeds meerdere perspectieven te willen belichten. Toch is het sterk hoe hij uiteindelijk de schuldvraag naast zich neerlegt. Het wordt wellicht allemaal wat eenzijdig geschetst, en dat is zeker een puntje van kritiek en ongetwijfeld ten danken aan de Hollywood benadering van dit project, maar het vasthouden aan een belastende verklaring die onder zware druk en zelfs marteling is verkregen mag nooit en te nimmer leidend zijn. Je bent onschuldig tot het tegendeel bewezen is, en niet andersom. En dat is nou precies wat Amerika in dit geval, en vele daarnaast, wel deed. De machteloosheid en het onrecht wat volgt in dit verhaal wordt vervolgens, mede dankzij de sterke Rahim en Foster, goed uitgewerkt.

Extra’s: Naast de film zelf is er geen bonusmateriaal toegevoegd aan de Blu-ray release van de film.

The Mauritanian is een aangrijpende film over een van de zwartste bladzijden uit de recente Amerikaanse geschiedenis. Macdonald levert hier opnieuw een sterke film af, die het onvermijdelijke vernietigende relaas zorgvuldig opbouwt. Rahim en Foster leiden de cast en schitteren in deze openlijke aanklacht tegen de handelswijze van de Verenigde Staten. Het wordt ons wat door de strot geduwd, maar je kan er gewoon niet omheen dat ze altijd handelen uit eigen belang en als je vragen stelt of de waarheid vertelt kom je van een oude kermis thuis. Het is een ondertussen bekende en veelbesproken manier van werken die flink wat stof deed opwaaien. Dat het detentiekamp vandaag de dag nog steeds niet gesloten is mag dan ook ronduit een schandaal genoemd worden. Toch lijkt Biden voornemens de faciliteit te sluiten, maar feit blijft wel dat deze zwarte bladzijde nooit vergeten zal worden. Een film als The Mauritanian is weliswaar soms wat eenzijdig, maar heeft hier zeker zijn aandeel in.

Met dank aan Dutch FilmWorks voor het recensie-exemplaar.