Het is eind 19e eeuw, rond de eeuwwisseling. Liz, die op jonge leeftijd haar tong op gruwelijke wijze verloor, leidt samen met haar gezin een gelukkig leven op het platte land in Amerika. Aan dit gelukkige leventje komt al snel een eind als een dominee in het dorpje verschijnt die haar leven tot een hel maakt na een mislukte bevalling waar zij aan meehielp. Na de dood van het kindje kijkt de gehele gemeenschap Liz met de nek aan en de dominee is van mening dat Liz gestraft moet worden. Hij besluit om alles te vernietigen wat zij lief heeft. Liz gaat niet bij de pakken neerzitten en toont zich een krachtige en veerkrachtige vrouw, totdat haar verleden roet in het eten gooit en ze moet vechten voor een beter leven voor haarzelf en haar dochter.

Regisseur Martin Koolhoven heeft zich na zijn doorbraak met televisiefilm Suzy Q in razend tempo ontwikkeld. Met een budget dat iedere film steeds een beetje groeide wist hij keer op keer prachtige films te maken waarmee zijn naam steeds bekender voor een groeiend publiek. Zo maakte hij met Het Schnitzelparadijs en ’n Beetje Verliefd de twee meest succesvolle in de bioscoop uitgebrachte Telefilms ooit. Wat vooral ook opvalt aan het oeuvre van Koolhoven is dat hij zich van vele markten thuis toont. Zo is Het Zuiden een prachtig drama, is Het Schnitzelparadijs een onvervalste komedie, is Knetter een heerlijke komische jeugdfilm en Oorlogswinter een avontuurlijke oorlogsfilm.

Toch werd het na het succes van Oorlogswinter lang stil rond Martin Koolhoven. Toch zat hij zeker niet stil. Zo werkte hij maar liefst zeven jaar aan deze duistere western, die met zijn internationale cast en een budget van 12 miljoen met afstand zijn grootste film genoemd mag worden. Deze enorme productie kwam niet bepaald zonder slag of stoot tot stand. Zo verliet zowel Mia Wasikowska als Robert Pattinson de productie op het laatste moment en werd hun plaats ingenomen door Dakota Fanning en Kit Harington. Ook zien we Carice van Houten opnieuw in een film van Koolhoven voorbij komen, dit waar zij in het begin van haar carrière met regelmaat in zijn films speelde en hij hierdoor vaak genoemd wordt als haar ontdekker.

Toch is het Guy Pearce die de meeste indruk weet te maken als duivelse priester. Pearce is een Australisch acteur die met enige regelmaat op duikt in een grote en succesvolle film en heeft het duidelijk moeilijk met het Nederlands accent dat hij moet hebben in de film. Zo pronkt zijn naam op de credits van fenomenale films als L.A. Confidential, Memento, The Count of Monte Christo en The Proposition. De laatste film in dit rijtje laat zien dat Pearce geen onbekende is van het westerngenre, al moet gezegd worden dat Koolhoven met zijn western het genre compleet naar zijn hand weet te zetten. Zo is de film geen standaard rechtlijnige western, met een vertelling die wordt opgedeeld in vier hoofdstukken die kriskras door elkaar heen lopen.

Het eerste hoofdstuk concentreert zich hierbij op het gelukkige maar teruggetrokken leven van Liz en haar familie. Als de dominee in het dorpje arriveert en zijn haat naar Liz laat blijken, wordt je als kijker vervolgens behoorlijk in het ongewisse gelaten over het hoe en waarom. Hier wordt in het tweede hoofdstuk wat duidelijkheid geschept. Toch weet het derde hoofdstuk de meeste indruk te maken. Hierin zien we ook Carice van Houten en we kunnen gerust stellen dat zij hier misschien wel een van de beste rollen uit haar carrière neerzet. Dit is ook het hoofdstuk dat voor veel mensen zeer ongemakkelijk zal aanvoelen. Koolhoven windt er dan ook bepaald geen doekjes om, met onderwerpen als incest, vrouwenmishandeling en kindermishandeling. Uit dat hij deze gevoelig liggende onderwerpen niet schuwt blijkt nog maar eens dat Koolhoven weinig tot geen concessies hoefde te doen voor zijn film.

Wat ook opvalt is het fantastische camerawerk van Rogier Stoffers. Zeker in het mystieke eerste hoofdstuk weet hij te verrassen met ongebruikelijke en prachtig geschoten shots. Dit alles wordt voorzien van een meesterlijke soundtrack van Tom Holkenborg (beter bekend als Junkie XL), die met zijn werk aan The Dark Knight Rises en Man of Steel ondertussen een grote meneer is geworden in de wereld der filmcomponisten. Mede omdat de film niet bepaald lichte kost is, heeft de film echt even tijd nodig om goed op je in te werken. Maar als de credits over het scherm rollen is al wel vrij snel duidelijk dat we hier niets minder dan een meesterwerk te maken hebben. Toch is Brimstone zeker geen film voor iedereen, want de duistere toon en de taboe-onderwerpen die de film behandelt zijn vaak confronterend en vooral erg beklemmend.

Brimstone is een absoluut meesterwerk van de hand van Martin Koolhoven. Met zijn heftige thema’s en donkere toon is deze duistere western duidelijk niet weggelegd voor tere zieltjes. De film is in vier hoofdstukken verdeeld die kriskras door elkaar heenlopen en mede door deze vorm van vertellen krijg je meer dan eens het gevoel dat je naar een Tarantino-film zit te kijken, wat bedoeld is als compliment naar Koolhoven. Naast Guy Pearce, die een memorabele rol neerzet als een duivelse dominee, zet ook Carice van Houten één van de beste prestaties neer uit haar carrière. Met Brimstone heeft Koolhoven zijn eerste internationale film afgeleverd, maar wel eentje van een kwaliteit die we maar zelden zien en waar wij trots op mogen zijn. Het is dan ook wellicht nog wat vroeg, maar Brimstone is zonder twijfel één van de beste films die we in 2017 in de bioscoop te zien gaan krijgen.

Deze recensie was vanaf 19 december 2016 al te lezen als SneakReview.