De jonge Franz groeit op aan de beginavond van de Tweede Wereldoorlog op het Oostenrijkse platteland waar hij woont met zijn moeder. Nadat de laatste man in het leven van zijn moeder op tragische wijze om het leven komt en ze het nu met weinig inkomen moet doen, stuurt ze Franz naar Wenen. Daar kan hij aan de slag in de tabakswinkel van Otto, een ex-vriendje van haar moeder. Franz is een schuchtere jongen die in de Oostenrijkse hoofdstad leert wat het leven voor hem in petto heeft, maar een relatie aangaan met een meisje is voor hem nog een hele uitdaging. Gelukkig ontmoet hij Sigmund Freud, een vaste klant van de sigarenwinkel, van wie hij wijze levenslessen krijgt en met wie hij een hechte vriendschap opbouwt. De wijze lessen komen goed van pas als hij de bevallige Anezka tegen het lijf loopt. Franz is op slag verliefd, maar Anezka geeft hem wisselende signalen waar hij maar lastig mee om kan gaan. Het wordt er daarnaast niet bepaald makkelijk op als de Duisters op het punt staan om Oostenrijk binnen te vallen en de levens van alledrie een belangrijk punt lijken te bereiken met mogelijk verstrekkende gevolgen.

De aanwezigheid van acteur Bruno Ganz, die wereldberoemd werd met zijn vertolking van Adolf Hitler in Der Untergang uit 2004, prijkt groot op de hoes van de DVD van Tobacconist (ook wel bekend onder zijn eigen titel Der Trafikant). Toch speelt de in 2019 overleden acteur geen hoofdrol in de film van Nikolaus Leytner, maar draait het vooral om de 17-jarige Franz, een rol van Simon Morzé, die Freud ontmoet tijdens zijn verblijf in Wenen. Erg handig natuurlijk om een vriendschap met een psycholoog aan te gaan als je je plek in het leven probeert te ontdekken die tot dan toe nog gevuld is met heel veel vraagtekens. Toch komt ook die vriendschap maar mondjesmaat aanbod en is het meer een kleine katalysator om het echte verhaal, tussen Franz en zijn liefde voor de mooie Anezka, zo nu en dan de juiste richting op te duwen. En dat is hard nodig, want een duidelijke lijn of doel valt in The Tobacconist maar moeilijk te ontdekken.

De korte rol die Ganz speelt als de wereldberoemde Sigmund Freud is natuurlijk een genot om naar te kijken, maar het is te minimaal om de hele film daarmee naar een hoger plan te tillen. De film blijft te lang hangen in een grijs gebied over wat het precies wil zijn of wat het precies wil vertellen. De liefde tussen Franz en Anezka lijkt bovenaan te staan, maar uitdieping blijft uit, want ook die liefde steek te pas en te onpas de kop op zonder een bevredigende opbouw of structuur. Het voelt vooral allemaal een beetje aan als los zand dat er prachtig uitziet, maar van enige diepte lijkt geen sprake. Het is ook lang niet altijd duidelijk wat voor film The Tobacconist precies moet zijn. Echt diepgaand drama wil het niet worden, een romantische film is het ook niet en van een oorlogsfilm is ook weinig sprake. Ze worden allemaal even aangetipt, maar vloeien nergens echt samen tot een bevredigend geheel.

Toch is The Tobacconist door het eerder genoemde spel van acteur Bruno Ganz op zich nog wel de moeite waard. Al is het maar om de acteur nog eenmaal te zien schitteren in één van de laatste rollen die hij speelde in zijn leven. Toch zullen we hem straks ongetwijfeld niet of nauwelijks herinneren als de acteur die psycholoog Sigmund Freud gestalte gaf, daarvoor maakt de film als geheel te weinig indruk, maar vooral als de acteur die Adolf Hitler op meesterlijke wijze speelde op een manier die we nog nooit eerder hadden gezien. Het is jammer dat zijn rol in The Tobacconist te klein is voor een acteur van zijn kaliber, want meer verdieping tussen hem en de jeugdige Franz had de film wellicht net dat beetje meer interessanter kunnen maken.

Extra’s: The Tobacconist verschijnt in Nederland alleen op dvd, zonder toevoeging van enig bonusmateriaal.

The Tobacconist lijkt door zijn omschrijving en marketing vooral te draaien om de wereldberoemde psycholoog Sigmund Freud, een rol van de in 2019 overleden Bruno Ganz, maar helaas is die rol zeer beperkt. In plaats daarvan draait het allemaal om de 17-jarige Franz die met al zijn twijfels naar Wenen vertrekt en aan de vooravond van de Tweede Wereldoorlog kennismaakt met de echt belangrijke dingen in het leven. Hij krijgt daarbij advies van Freud, maar die wisselwerking is helaas te beperkt. In plaats daarvan schiet The Tobacconist een beetje van plotlijn naar plotlijn zonder er echt eentje tussenuit te pikken die de boventoon voert. The Tobacconist is zeker geen slechte film, maar het voel teveel als los zand om echt een diepe indruk achter te laten. Daar kan ook het prima spel van Ganz helaas ook niks aan veranderen.

Met dank aan Just Entertainment voor het recensie-exemplaar.