Hoe zou de filmwereld eruit hebben gezien als auteur Roderick Thorpe geen droom had gehad na het zien van The Towering Inferno? Of hoe zou het actiegenre eruit hebben gezien als Arnold Schwarzenegger had toegestemd tot het maken van Commando 2? Het zijn twee vragen waarop we het antwoord nooit zullen weten. Wat we wel weten is dat actieklassieker Die Hard nooit het daglicht had gezien en de filmwereld, en zeker het actiegenre, er vandaag de dag heel anders uit had gezien. Wordt vervolgd is een nieuwe rubriek op Filmdomein, waarbij we ieder artikel een andere filmreeks zullen behandelen en de films in het kort zullen bespreken.

Het is 1975 als Roderick Thorpe na het zien van The Towering Inferno een droom heeft. Daarin ziet hij een man in een wolkenkrabber die wordt achtervolgd door bewapende mannen. Vier jaar later ligt zijn thriller Nothing Lasts Forever in de boekenwinkels. Nog eens negen jaar zou Die Hard het actiegenre een impuls geven als geen enkele film dat ooit eerder deed. Dit ging niet zonder slag of stoot. Zo was het boek van Thorpe geschreven als een vervolg op het in 1968 verfilmde The Detective, met Frank Sinatra in de hoofdrol. Ondanks dat hij destijds al 73 jaar was, kreeg Sinatra de rol van Fox aangeboden, maar hij weigerde. Vervolgens werd het verhaal aangepast zodat het kon dienen als sequel op Commando, maar Schwarzenegger had geen interesse om nogmaals in de huid van John Matrix te kruipen.

Wat volgde was een geleur met een script waar alle grote sterren van toen hun neus voor op leken te halen. Het script kende wat veranderingen ten opzicht van het boek. Zo heette het hoofdpersonage John McClane in het boek nog Joseph Leland en werd niet zijn vrouw, maar zijn dochter gegijzeld in het gebouw van het Amerikaanse Klaxon Oil en dus niet het Japanse Nakatomi Plaza. Leuk weetje tussendoor is overigens dat de flat die dienst doet als Nakatomi Plaza, feitelijk het nog niet compleet opgeleverde hoofdkantoor is van 20th Century Fox. Terug naar het boek, zo was het boek wat donkerder van toon dan de film en ging deze dieper in op schuldgevoel, alcoholisme en waren er vrouwelijk terroristen aanwezig. Toch volgt de film vrij nauwkeurig het verhaal van het boek. Zo komen vele nu klassieke scènes bijna letterlijk uit het boek, denk aan de C4 die in de liftschacht gedumpt wordt. Maar ook de scène waar McClane van het exploderende dak springt, met een brandslang om zijn middel, waarna hij zich via de buitenkant van de flat een weg terug naar binnen schiet. Maar ook het personage van bijvoorbeeld Harry Ellis bleef vrijwel ongewijzigd.

Uiteindelijk stemde de president van 20th Century Fox hoogstpersoonlijk toe dat Bruce Willis werd ingehuurd. Dat hiermee een bedrag van maar liefst 5 miljoen dollar gepaard ging, wierp een hoop discussie op. Zo was Willis zijn grootste wapenfeit tot op dat moment de vijf seizoenen tellende komische detective serie Moonlighting. Tegenover hem werd Alan Rickman gecast. Nu een bekend en vooral veelzijdig acteur, maar anno 1988 alleen bekend als toneelacteur en gezicht in verscheidene BBC producties. Het bleek een gouden greep, want na een beperkte opening in 21 bioscopen op 15 juli 1988, ging de film een week later veel breder draaien en groeide de film binnen de kortste tijd uit tot een kassucces. Toch was niet iedereen positief, zo beoordeelde criticus Roger Ebert de film maar met twee sterren, waarbij hij vo0ral vond dat het personage deputy Dwayne T. Robinson het tweede deel van de film om zeep hielp.

Zoals iedereen nu weet had Ebert het mis, filmgeschiedenis werd geschreven. Wat in de jaren erna volgde was een breed scala aan films die feitelijk een variatie op Die Hard waren. Wie kent niet ‘Die Hard op een bus’ (Speed), ‘Die Hard op een slagschip’ (Under Siege) of ‘Die Hard in een ijshockey stadion’ (Sudden Death). Het is maar een kleine greep, de rij lijkt oneindig. Zelfs vandaag de dag zien we ze nog voorbij komen, denk maar eens aan White House Down. Toch is er maar één origineel, dat is die daverende klassieker uit 1988 die de tand des tijds goed heeft doorstaan. Daarnaast bood de film ruimte voor maar liefst een viertal sequels, welke helaas van wisselende kwaliteit.

Die Hard (1988) ***** |  
De trendsetter, het origineel, de klassieker. Laten we er niet teveel woorden over vuil maken. Bruce Willis bleek een vondst als cynische actieheld en alles viel precies op de juiste plek. Op camera gevangen door onze eigen Jan de Bont bleek deze film een inspiratie voor velen anderen. Zelfs 27 jaar na de release een film die menig filmliefhebber nog geregeld opzet en die voor de huidige en aanstaande generaties een must see is.

Die Hard 2 (1990) *** 1/2 | 
Oftewel Die Hard op een vliegveld. Na het succes van de eerste film kon een vervolg natuurlijk niet uitblijven. Wat de kijker voorgeschoteld krijgt is een zeer vermakelijk, maar wellicht toch wat gemakzuchtig vervolg, die de vertrouwde elementen zorgvuldig herhaalt. Zo speelt de film wederom af op kerstavond en zien we een herhaling van zetten. Zo keert de populaire Twinkie etende Al Powell terug, evenals nieuwsverslaggever Richard Thornburg en is Bonnie Bedelia ditmaal een excuus om op een vliegveld rond te hangen. Toch is de film voor de fans van het origineel zeer vermakelijk en op zichzelf zeker niet slecht te noemen.

Die Hard: with a Vengeance (1995) **** |
Oftewel Die Hard in New York. John McTiernan staat weer aan het roer en de grootste verandering is dat McClane ditmaal niet vast zit op één locatie, maar een gehele stad tot zijn beschikking heeft. Ook staat hij er niet alleen voor. Zo wordt hij door het lot verbonden aan Zeus Carver, gespeeld door Samuel L. Jackson, wat vermakelijke een-tweetjes oplevert. De achtergrond van de zwaar afgetrainde badguy Jeremy Irons lijkt er zelf wat bijgetrokken om de spanning wat verder op scherp te zetten, maar al met al krijgen we een heerlijke film te zien. Richting het einde toe wordt de film wel wat over de top, maar de film is een vooruitgang na het wat repetitieve eerste vervolg.

Live Free or Die Hard (2007) *** 1/2 |
Oftewel Die Hard met cybercriminaliteit. Maar liefst twaalf jaar moesten we erop wachten. Wat we te zien krijgen is een wat standaard verhaaltje, waarin McClane is gedegradeerd tot agent. Gelukkig voor ons weet hij zelfs met een routineklusje de poppen al weer snel aan het dansen te krijgen. Opnieuw zien we een sidekick, ditmaal een computernerd, gespeeld door Justin Long. Wat volgt is een spectaculaire jacht op een cybercrimineel, waarbij McClane hulp krijgt van dochterlief Lucy. Wat we te zien krijgen biedt vooral herkenbaarheid. Helaas leunt de film in de spectaculaire finale iets te veel op het gebruik van CGI, maar toch mag dit de pret niet drukken.

A Good Day to Die Hard (2013) * |
Oftewel Die Hard in Moskou. Vooralsnog het laatste en tevens met afstand het minste deel in de reeks. Er wordt al vroeg in de film afscheid genomen van Lucy, die haar vader op het vliegtuig naar Rusland zet. Daar worden de familiebanden opnieuw aangesproken omdat McClane op zoek gaat naar John, zijn van hem vervreemde zoon. Wat volgt is een spectaculair maar over de top en vreselijk ongeloofwaardig verhaal, waarin de herkenbare oneliners vooral een plichtpleging lijken. Wat we overhouden is een doorsnee actiefilm met een ongeïnspireerde Willis, die de naam Die Hard geen recht aan doen.

Wordt vervolgd? Dat is nog maar de vraag. Zoals jullie zien zit er een neerwaartse lijn in de kwaliteit van de Die Hard reeks. Wie of wat kan deze nog stoppen en zit men nog wel te wachten op een nieuwe film rondom de cynische John McClane? Tijdens de promotietourvoor het vijfde deel in de serie werd door Willis geroepen dat het zesde deel niet lang op zich zou laten wachten. Later werd dit verandert in geschreeuw om een waardig afsluit. De laatste tijd blijft het stil. Heeft regisseur John McTiernan de cola om weer beweging te krijgen in de roestige formule? Voorlopig blijft het koffiedik kijken, want wat ook niet echt helpt is dat Bruce Willis dit jaar alweer 60 jaar werd. Daarbij lijkt hij zich de laatste jaren liever veelvuldig schuldig te willen maken aan het vullen van zijn zakken aan het schmieren in B-films.