Toby was ooit een student vol met passie voor film, maar is inmiddels veranderd in een gevierde maar verwaande filmmaker. Het kost hem moeite om een project rondom de legendarische Don Quixote op film te krijgen en het lijkt er dan ook op dat het een kwestie van tijd zal zijn eer hij te kampen krijgt met een artistieke inzinking. Hij ontdekt echter dat opnames in Spanje vlak bij het kleine dorpje zijn waar hij ooit zijn afstudeerproject over Don Quixote filmde en besluit om terug te keren voor een frisse dosis nieuwe inspiratie. Daar ontmoet hij de oude man die in zijn afstudeerfilm de rol van Don Quixote speelde, maar al snel blijkt dat de man zich nog steeds de legendarische Spaanse held waant. Hij ziet in Toby dan ook zijn trouwe volgeling Sancho Panza en samen gaan ze op een bizarre tocht. Toby speelt in eerste instantie het spel mee uit medelijden, maar al snel belandt hij in een wereld waarin de grenzen tussen realiteit en fantasie steeds verder beginnen te vervagen.

Je kunt veel zeggen over filmmaker Terry Gilliam, maar dat de beste man niet van opgeven weet is een understatement. Twintig jaar geleden probeerde de Engelsman al het verhaal van Don Quixote naar het witte doek te brengen, maar het maken van de film was een regelrechte hel. Sets werden door natuurrampen verwoest, acteurs werden ziek, geldproblemen lagen meermaals op de loer en zo kunnen we nog wel even doorgaan. De film kwam er vanzelfsprekend niet, maar leverde wel de vermakelijke documentaire “Lost in La Mancha” op die het hele proces van Gilliam’s nachtmerrie vastlegde. Toch bleef het Gilliam dwarszitten dat hij het verhaal van de Spaande Don Quixote maar niet verfilmd kreeg en dus ondernam hij na jaren weer een nieuwe poging. En met succes dit keer!

Dat er veel kan veranderen in twintig jaar is duidelijk na het zien van Don Quixote. Gilliam heeft de problemen waarmee hij te kampen kreeg bij zijn eerste poging verweven met het verhaal over Don Quixote, waarmee de film zelfs een tikkeltje autobiografisch is geworden. Het is een bijzondere aanpak die wellicht bij de filmmaker zelf vooral voor een hoop opluchting gezorgd zal hebben, maar het maakt de film ook een bijzondere ervaring. Een ervaring die ongetwijfeld niet bij iedereen in de smaak zal vallen. Wat dat betreft is The Man Who Killied Don Quixote namelijk echt film uit de stal van de excentrieke filmmaker en dus drijven de meest bizarre scenes al snel naar de oppervlakte. Voor liefhebbers zeker om te smullen al zullen ook zij moeten toegeven dat het levenswerk van Gilliam niet de beste film uit zijn oeuvre is geworden.

Het is fijn dat Terry Gilliam eindelijk The Man Who Killed Don Quixote heeft kunnen maken, maar echt meeslepend of prikkelend wordt het nergens. Je kunt je bovendien afvragen of de film niet vooral een filmische mythe had moeten blijven en eigenlijk nooit gemaakt het moeten worden. Een beetje vergelijkbaar met de poging die filmmaker Alejandro Jodorowsky ondernam om het boek Dune te verfilmen, maar ook tegen tal van problemen opliep wat vooral een legendarische documentaire opleverde (Jodorowsky’s Dune uit 2013). Het maakt de film er vooral eentje die Gilliam wat rust zal geven in zijn hoofd, maar voor filmliefhebbers niet bijzonder genoeg zal zijn om te beklijven of uit te groeien tot klassieker.

Extra’s: De film heeft een nette Blu-ray transfer gekregen, maar helaas is de release niet voorzien van enige extra’s. Spijtig, want dit was natuurlijk de perfecte gelegenheid geweest om de documentaire “ Lost in La Mancha” toe te voegen, wellicht een idee voor een latere special edition.

The Man Who Killed Don Quixote brengt eindelijk het levenswerk van Terry Gilliam naar het grote scherm, maar echt bevredigend is het niet te noemen. Don Quixote is absoluut een film uit de koker van de excentrieke filmmaker en dus is deze tot de rand gevuld met bizarre scenes die vaker dan de kijker lief is tegen het surrealistische aanschuren. Het maakt van The Man Who Killed Don Quixote er eentje voor de liefhebber van het werk van de Engelse regisseur, maar ook zij zullen moeten toegeven dat de film niet de beoogde klassieker is geworden waar Gilliam al meer dan twintig jaar aan werkt. Misschien was het toch beter geweest om het bij de legendarische documentaire “ Lost in La Mancha” te laten over de eerste poging om de film gemaakt te krijgen dan Don Quixote daadwerkelijk te realiseren.

Met dank aan The Searchers i.s.m. Triple P Entertainment voor het recensie-exemplaar.