In onze rubriek In Limbo duiken we dieper in een filmproject dat bekend staat als een potentieel meesterwerk. Helaas is deze film om uiteenlopende redenen nooit gemaakt. Het is een project dat nooit officieel gecanceld is, maar waaraan het werken gewoon is gestopt en dat dus geen vooruitgang meer kent. Stuk voor stuk ambitieuze projecten, waar ieder filmhart sneller van gaat kloppen. We kennen diverse termen voor deze fase, waaronder ‘development limbo’. Voor deze rubriek hebben we dit afgekort tot ‘In Limbo’, wat zoveel betekent als in de vergetelheid geraakt. Voor deze editie van In Limbo verdiepen wij ons in The English Speaker, een film waaraan Terrence Malick werkte tijdens zijn opvallende periode van afwezigheid.

In de jaren zeventig wist Terrence Malick twee films af te leveren. Na een korte film als student aan het American Film Institute in 1969, brak hij door met Badlands in 1973, met Martin Sheen en Sissy Spacek. De films deden het goed bij zowel critici als het publiek, waarna hij voor lange tijd verdween uit de publiciteit. De regisseur was reeds bekend om het feit dat hij geen interviews gaf of op andere wijze deelnam aan promotionele doeleinden, maar voor een periode van twintig jaar leek niemand enige kennis te hebben van waar hij was en wat hij deed. Een van de meest opwindende nieuwe regisseurs op de wereld leek schijnbaar van de aardbodem te zijn verdwenen.

De waarheid is dat Malick in de jaren na het succes van Days of Heaven meermaals had geprobeerd een project van de grond te krijgen. Hieronder Q, een spirituele voorloper van The Tree of Life. Zo zijn er meerdere titels bekend van projecten die er nooit zijn gekomen, al is het lastig om in te schatten wat deze voor impact hadden kunnen hebben. Malick heeft er namelijk een handje van om zijn scripts ter plekke nog flink aan te passen. Maar waar men aannam dat alle pogingen stamden van eind jaren zeventig tot begin jaren tachtig, is het opvallend dat The English Speaker een niet gerealiseerd project is dat stamt uit begin jaren negentig.

Van alle pogingen om iets van de grond te krijgen, was The English Speaker het project dat het dichtste bij realisatie kwam. Malick liet zijn passieproject enkel lezen aan producent Bobby Geisler en volgens hem was het alsof Malick zijn hart had geopend en het bloed hiervan de werkelijke gevoelens waren die op het papier terecht waren gekomen, als een The Exorcist geschreven door Dostojevski. Het script is gebaseerd op de studies die Josef Breuer en zijn leerling Sigmund Freud beschreven in het boek Studien über Hysterie uit 1895. Hierin beschreven zij de behandeling van patiënte Anna O, een synoniem voor Bertha Pappenheim, volgens de methode van hypnotische suggestie. ‘O’ was een mooie en intelligente jonge vrouw die bij Breuer in behandeling kwam op haar eenentwintigste. Ze vertoonde verschijnselen van hysterie, welke werden versterkt door de terminale ziekte van haar vader.

Tijdens de behandeling haalde Breuer tijdens de hypnose allerlei herinneringen op, hetgeen leidde tot een proces van catharsis (reiniging) en tijdelijke verlichting. Het verhaal van Anna O. geldt als eerste echte voorbeeld van psychoanalyse. De titel die Malick het project gaf is ontleend aan de taalstoornis waar O. mee kampte, waarbij zij Duits verstaat, maar enkel Engels, Frans of Italiaans sprak. De tweede draft van het script, gedateerd 20 oktober 1992, vond in 2010 zijn weg naar Ebay, maar werd snel gekocht, vermoedelijk door het team van Malick. Toch leek 1992 uiteindelijk het jaar te worden van de terugkeer van Terrence Malick naar de filmindustrie, maar zijn besluiteloosheid en stroperige tempo zorgden ervoor dat hij de wereld tot 1998 liet wachten, maar niet met The English Speaker.

Van The English Speaker zou het dan ook niet meer komen. Malick raakte verwikkeld in een rechtenkwestie, waarbij het nog steeds onduidelijk is wie hiervan de eigenaar is. Ook werd het project een pion in het machtsspel tussen Malick en de producenten van zijn The Thin Red Line, welke hij wel besloot te maken. Of hij ooit zijn passieproject nog weet te realiseren zal een vraagteken blijven, al hielp het vast niet dat David Cronenberg een soortgelijk thema gebruikt in zijn A Dangerous Method. Toch is een Malick-project er altijd eentje die zijn gelijke niet kent en mocht hij het project ooit afstoffen, dan zal hij zowel emotioneel als spiritueel gezien ongetwijfeld een totaal ander gebied betreden.

Download het script via deze link.

In de rubriek In Limbo verschenen eerder artikelen over: Megalopolis | Napoleon | Nostromo | Crusade | A Crowded Room.