Toen Ian Fleming in 1953 met Casino Royale zijn eerste James Bond-roman uitbracht kon hij nooit vermoeden dat dit het begin zou zijn rond een mediafranchise rondom de gelijknamige fictieve geheimagent van de Secret Intelligence Service. Na zijn overlijden in 1964 werden niet alleen de Bondromans voortgezet, ook werden de verhalen bewerkt tot hoorspelen, strips en videospellen. Het allerbelangrijkste zijn natuurlijk de films, die tezamen uitgroeiden tot een van de succesvolste filmreeksen aller tijden. Afgelopen 2 april was de eigenlijke releasedatum van No Time To Die, alweer de 25ste film in de reeks. Het is een jubileum dat uitgesteld diende te worden als gevolg van de uitbraak van het coronavirus (COVID-19). De nieuwe beoogde releasedatum in Nederland is nu 12 november 2020 en dat geeft ons mooi de kans om nog eens terug te blikken naar de eerdere avonturen van onze geliefde geheimagent. We vervolgen de reeks met de eerste Bondfilm geschreven door scenarioschrijvers Neal Purvis en Robert Wade.

Een gepaste motivatie

Al in november 1997, een maand voor de release van Tomorrow Never Dies, kreeg Barbara Broccoli een idee voor de volgende film. Ze zag een verslag in Nightline, een nieuwsprogramma van netwerk ABC, waarin werd vertelt over hoe ’s werelds grootste oliemaatschappijen streden om de controle over de onaangeboorde oliereserves in de Kaspische Zee in de nasleep van de ineenstorting van de Sovjet-Unie. Het leek haar direct een gepaste motivatie voor een potentiële Bond-schurk. Broccoli en Michael G. Wilson huurden scenarioschrijvers Neal Purvis en Robert Wade in om aan de film te werken, iets wat zij vanaf dat moment zouden doen voor iedere Bondfilm inclusief No Time To Die. Broccoli was vooral onder de indruk van hun suggestie van een vrouwelijke schurk, waarover ze zei: “Met Elektra King denkt Bond dat hij Tracy heeft gevonden, maar in werkelijkheid heeft hij Blofeld gevonden”. Uiteindelijk werd ook Bruce Feirstein, die ook werkte aan de eerdere films met Brosnan als Bond, nog gevraagd om aan de rol van Bond te werken.

De opnames

De opnames voor de film begonnen op 11 januari 1999. Voor de opnames kon men weer rekenen op het gebruik van de Pinewood Studios, waaronder het gigantische Albert R. Broccoli’s 007 Stage. Bilboa in Spanje werd gebruikt voor de buitenopnames van de opening van de pre-credit sequentie, waarbij onder andere het Guggenheim Museum te zien is. In eerste instantie was het de bedoeling om de pre-titles te eindigen als Bond uit het raam springt, om pas na de credits het verhaal op te pakken in Londen. Men miste echter de opwinding in vergelijking tot eerdere pre-titles en dus werd dit aangepast. De opnames in Londen werden op locatie gemaakt bij het SIS Building en Vauxhall Cross, waarna er wekenlang werd gefilmd op de Thames richting de Millennium Dome, tegenwoordig bekend als de O2 Arena.

Verder ging Bond weer behoorlijk internationaal voor de opnames van The World Is Not Enough. Zo werden de opnames vervolgd in Schotland bij Eilean Donan Castle, dat dienst deed als tijdelijk onderkomen van MI6. De ski-achtervolging in de Kaukasus werd gefilmd in Chamonix, Frankrijk. Opnames die overigens vertraging opliepen door een lawine, waarbij de crew te hulp schoot bij de reddingsoperatie. Voor de opnames van de Kazachse nucleaire installatie verplaatste de productie zich naar het woestijngebied Bardenas Reales in Navarra, Spanje, terwijl het Motorola gebouw in Groundwell, Swindon dienst deed als buitenkant van een olieraffinaderij. De explosie van de oliepijpleiding werd vervolgens gefilmd in Hankley Common, Elstead, Surrey. Ook belandde de productie in Istanbul, waar de beroemde Maiden’s Tower werd gebruikt voor de schuilplaats van Renard. In buurland Azerbeidzjan werden tenslotte opnames gemaakt voor Elektra King’s villa in Bakoe.

Het verhaal

MI6 stuurt Bond naar Bilbao om een geldkoffer op te halen bij een Zwitserse bankier. Die beweert het geld terug te willen geven dat oliemagnaat Sir Robert King heeft betaald voor een gestolen geheim document van een vermoord MI6-agent, dat een terrorist zou moeten ontmaskeren die zijn nieuwe pijplijn heeft aangevallen. Voordat de bankier de naam van de moordenaar kan onthullen wordt hij zelf vermoord. Bond weet te ontsnappen en brengt de koffer mee naar het MI6-Hoofdkwartier in Londen. Daar ontmoet hij King, een oude vriend van M. De geldkoffer bevat echter een boobytrap en King komt om het leven. MI6 ontdekt dat terrorist en voormalig KGB-agent Viktor “Renard” Zokas achter de aanslag zit. M vreest dat nu ook Elektra King gevaar loopt, de dochter van Sir Robert, die eerder door Renard ontvoerd werd. Als Bond Elektra beschermt ontdekt hij niet alleen dat zij zowel fysiek als psychisch enorm beschadigd is door de ontvoering, ook komt hij erachter dat M Sir Robert destijds adviseerde het losgeld niet te betalen.

Leuke feitjes

· De titel The World Is Not Enough is een Engelse vertaling van de Latijnse uitdrukking Orbis non sufficit; het motto van Sir Thomas Bond. In zowel de roman als de verfilming van On Her Majesty’s Secret Service komt dit ook terug in het wapen van de familie Bond. De zin is afkomstig van het grafschrift van Alexander de Grote .
· De Vlaming Jan Decleir werd overwogen voor de rol van Renard, maar hij weigerde de rol wegens theaterverplichtingen.
· Dit is de laatste Bondfilm met Desmond Llewelyn als Q. Hij overleed op 19 december 1999 aan de gevolgen van een auto-ongeluk. De ironie wil dat Bond en Q in deze film een gesprek voeren over Q’s plannen om met pensioen te gaan en John Cleese wordt geïntroduceerd als zijn beoogde opvolger R.
· Voor de regie werd Peter Jackson overwogen, omdat Barbara Broccoli genoot van zijn Heavenly Creatures. Er werd hierop een vertoning van zijn nieuwste film The Frighteners georganiseerd, waarna de interesse ophield. De keus viel uiteindelijk op Michael Apted, vooral omdat hij sterke vrouwelijke personages in zijn films had.
· The Daily Telegraph berichtte dat Britse regering wilde voorkomen dat er opnames plaats vonden bij het echte MI6 Hoofdkantoor bij Vauxhall Cross, in verband met het veiligheidsrisico. Het bericht werd echter ontkend door een woordvoerder van de Britse politiek, die hun onvrede uitte over het artikel.
· Valentin Zukovsky, gespeeld door Robbie Coltrane, keert terug nadat hij eerder te zien was in GoldenEye. Zijn lot is echter onduidelijk, er werd een scène opgenomen waarin Bond Zukovsky probeert te reanimeren, maar deze sneuvelde op de montagetafel.
· The World Is Not Enough heeft met ruim 14 minuten de langste pre-title scène van alle Bondfilms.

Op zoek naar aansluiting met een jongere generatie

Voor The World Is Not Enough werden er qua marketing wat nieuwe dingen geprobeerd, vooral om de aansluiting weer te vinden met de jeugd die Bond beschouwde als een ouderwetse geheimagent. Zo ging de film op 8 november 1999 in première in het Fox Bruin Theater in Los Angeles, waarna pas op 26 november een première volgde in Bonds’ thuisland. Ook zette MGM een uitgebreide promotiecampagne op in samenwerking met MTV. Het resulteerde in meer dan 100 uur Bondgerelateerde programma’s, waarvan de meeste werden gepresenteerd door Denise Richards. Ook de beslissing om de titelsong te laten vertolken door de alternatieve rock band Garbage paste in deze strategie. Het kon niet voorkomen dat de reacties op de film gemengd waren. De meest gehoorde kritieken betroffen het warrige scenario en de prestaties van Denise Richards, die hiervoor dan ook een Razzie Award voor Slechtste Vrouwelijke Bijrol mocht ophalen. Financieel was de film echter een doorslaand succes. Met 361,8 miljoen dollar was de hoogste omzet voor een James Bond-film uit de twintigste eeuw. Een record dat overigens direct werd gebroken in de 21ste eeuw, met een film die niet alleen de veertigste verjaardag vierde van de Bondfilms, maar ook Brosnans’ vierde en laatste keer als Bond zou betekenen. Je leest er alles over in het volgende artikel in deze rubriek.

In de rubriek De weg naar No Time To Die verschenen eerder artikelen over:
#01 Dr. No | #02 From Russia with Love | #03 Goldfinger | #04 Thunderball | #05 You Only Live Twice | #06 On Her Majesty’s Secret Service | #07 Diamonds Are Forever | #08 Live and Let Die | #09 The Man with the Golden Gun | #10 The Spy Who Loved Me | #11 Moonraker | #12 For Your Eyes Only | #13 Octopussy | #14 A View to a Kill | #15 The Living Daylights | #16 Licence to Kill | #17 GoldenEye | #18 Tomorrow Never Dies

Bonusartikelen:
Bond 17