Toen Ian Fleming in 1953 met Casino Royale zijn eerste James Bond-roman uitbracht kon hij nooit vermoeden dat dit het begin zou zijn rond een mediafranchise rondom de gelijknamige fictieve geheimagent van de Secret Intelligence Service. Na zijn overlijden in 1964 werden niet alleen de Bondromans voortgezet, ook werden de verhalen bewerkt tot hoorspelen, strips en videospellen. Het allerbelangrijkste zijn natuurlijk de films, die tezamen uitgroeiden tot een van de succesvolste filmreeksen aller tijden. Afgelopen 2 april was de eigenlijke releasedatum van No Time To Die, alweer de 25ste film in de reeks. Het is een jubileum dat uitgesteld diende te worden als gevolg van de uitbraak van het coronavirus (COVID-19). De nieuwe beoogde releasedatum in Nederland is nu 12 november 2020 en dat geeft ons mooi de kans om nog eens terug te blikken naar de eerdere avonturen van onze geliefde geheimagent. We vervolgen de reeks met de film waarbij voor het eerst in de reeks de verhaallijn van de vorige film wordt voortgezet.

Het schrijfproces

In juli 2006, rond de tijd dat Casino Royale de laatste fase van de productie in gaat, maakt Eon Productions bekend dat de volgende film gebaseerd zal worden op een origineel idee van producent Michael G. Wilson. Als releasedatum wordt 2 mei 2008 beoogd en Daniel Craig keert terug als Bond. Toch is het opvallendste nieuws wel dat de film zal dienen als direct vervolg op Casino Royale, waarmee Bonds’ emoties rond de dood van Vesper verder uitgediept worden. Al snel beseft ook Jeff Blake, de vice-voorzitter van Sony Entertainment, dat een productieschema van 18 maanden voor een dergelijke grote productie wat optimistisch is en de releasedatum wordt verschoven naar eind 2008. Voor de positie van regisseur wordt onderhandeld met Roger Michell, die eerder met Craig werkte voor Enduring Love en The Mother, maar hij haakt af omdat er nog geen script is. Hier wordt aan gewerkt door Neal Purvis en Robert Wade. Zij ronden hun eerste versie af in april 2007, waarna Paul Haggis net als bij Casino Royale begint aan het bijschaven.

In juni van dat jaar wordt Marc Forster bevestigd als regisseur, iets waarover hij zelf nog wel het meest verrast is. Hij hapt echter vooral toe omdat men met Casino Royale een wat menselijkere weg ingeslagen was, iets wat hij graag verder wilde uitdiepen. Uiteindelijk herschrijven Haggis, Forster en Wilson het verhaal, maar zo rond de tijd dat Haggis zijn versie van het script inlevert doemt er echter ook een probleem op dat de productie flink parten zal spelen; de staking van de Writers Guild of America. Met een script dat eigenlijk nog niet definitief is en een deadline in het vooruitzicht kan er hierdoor geen schrijver meer worden ingehuurd om verder te schaven aan het script. Wel mogen Forster en Craig aan het script werken. Tijdens de opnames hanteert Forster daarnaast een zogenaamd spec script van Joshua Zetumer, een script dat geschreven is zonder opdracht en dus zonder dat ervoor betaald is. Toen de staking was afgelopen herschreef Zetumer dagelijks het dialoog op basis van ideeën van de cast. Het was een ongewone gang van zaken, maar het zorgde er wel voor dat de gecommuniceerde deadline gehaald wordt.

Een beetje troost

De titel Quantum of Solace werd pas enkele dagen voor de aankondiging ervan gekozen. Het was de naam van een kort verhaal in de bundel For Your Eyes Only van Ian Fleming en kan vrij vertaald worden als “een beetje troost”. Bond vindt troost in het achtervolgen van de mensen die verantwoorlijk zijn voor de dood van Vesper. In zijn kortverhaal beschreef Fleming dat als de ‘quantum of solace’ in je relatie verdwenen is, deze feitelijk voorbij is. In Bonds’ geval werd Vesper vermoord en verdween daarmee die lastig te vatten vonk uit hun relatie. Bond gaat vervolgens op zoek naar wraak, waarbij hij min of meer zijn troost vindt in het achtervolgen van de mensen die verantwoordelijk zijn voor de dood van Vesper. Daarnaast verwijst ‘Quantum’ naar de organisatie waarvoor Mr. White en Greene werken.

Casting

Voor zijn terugkeer als James Bond zorgde Daniel Craig dat hij fitter was dan tijdens Casino Royale, dit om hem de verwondingen te besparen die hij opliep tijdens zijn eerste avontuur als Bond. De voorbereidingen ten spijt, het kon niet voorkomen dat hij een snee opliep in zijn gezicht en zijn vingertop werd afgesneden. Naast hem zien we Olga Kurylenko, die gekozen werd uit de 400 vrouwen die auditie deden voor de rol. Als Bondgirl was ze eigenlijk vooral blij dat ze geen liefdesscène had met Craig, omdat dit in haar ogen zou afleiden van haar rol. Als belangrijkste schurk werd Duitser Bruno Ganz overwogen. Uiteindelijk viel de keus op de Fransman Mathieu Amalric. Hij speelt Dominic Greene, een vooraanstaand lid van Quantum die zich als zakenman bezighoudt met herbebossing en liefdadigheid voor milieuwetenschappen. Doel van Forster was om vooral een schurk te hebben die er niet grotesk uitzag, maar eerder het verborgen kwaad in de samenleving symboliseerde. Daarnaast mochten er een aantal acteurs uit Casino Royale terugkeren, iets wat zo gek nog niet is gezien het een rechtstreeks vervolg is. Zo mocht Giancarlo Giannini terugkeren als René Mathis, een bondgenoot die ten onrecht werd beschouwd als verrader. Daarnaast zien we ook Jeffrey Wright terug als Felix Leiter, evenals Jesper Christensens als Mr. White en natuurlijk Judi Dench als M.

De opnames

Quantum of Solace werd opgenomen in zes landen, waarbij de Second Unit al op 16 augustus 2007 begon met film in Italië tijdens de Palio, een paardenrace gehouden in het centrum van Siena, in de Italiaanse regio Toscane. De Main Unit begon zoals vaker pas veel later, namelijk op 3 januari 2008 in de Pinewood Studios. Hier werden onder andere het gevecht in de kunstgallerij, het MI6 safehouse en de scènes in Bonds’ Boliviaanse hotelkamer gefilmd. In februari verhuisde de productie naar Panama, dat dienst deed als Haïti en Bolivia. In Panama werd ook de bootachtervolging gefilmd in de voormalige United States Army basis Fort Sherman, al was Forster teleurgesteld dat hij de opnames moest beperken tot in de haven omdat hij het nog grootser had willen aanpakken. Men was van plan om vervolgens begin maart de koffers te pakken richting Peru voor tien dagen filmen, maar die opnames werden geschrapt wegens budgetredenen. Eind maart werden er wel opnames gemaakt in Chili. In Antofagasta werden opnames gemaakt in Cobija, het Paranal Observatorium en de Atacama-woestijn, waar de climax van de film plaats vond. Het ESO-hotel van het observatorium deed dienst als eco-hotel in Bolivia, wat uiteindelijk met behulp van miniaturen van het visual effects team werd vernietigd.

Begin april kwam de productie terecht in Italië. Van 4 tot en met 12 april werd er opgenomen op de daken van Siena, iets wat goedkoper bleek dan het nabouwen ervan in Pinewood. De vier weken aansluitend waren gepland voor het filmen van de achtervolging aan het Gardameer en Carrara. Hierbij gebeurde tot tweemaal toe een ongeval, waarna er al snel geruchten de ronde gingen over een ‘vloek’ die zou rusten over de opnames. Uiteindelijk viel dat wel mee, aangezien er enkel een gewonde viel (die overigens volledig herstelde). Een van de meest in het oog springende opnames van de film werden gemaakt bij het drijvende operapodium in Bregenz, de locatie waar in de film de leden van Quantum bij elkaar komen voor een vergadering. Voor de scène werd de hulp ingeroepen van maar liefst 1.500 figuranten. Na nog wat aanvullende opnames met een (gepland) auto-ongeluk in de marmergroeve in Carrara en een scène waarin Bond uit de Fonte Gaia komt, keerde de productie terug naar Pinewood. Daar werden nog vier weken opnames gemaakt met de gebouwde sets van het interieur van het hotel uit de climax, waarna de opnames op 21 juni werden afgerond.

Het verhaal

Bond reist van het Comomeer naar Siena, waar hij samen met M zijn gevangene Mr. White ondervraagt. Deze geeft niet alleen meer inzicht in de situatie waarin Vesper Lynd zich bevond, maar deelt tevens dat zijn organisatie medewerkers heeft rondlopen bij zowel de CIA als de Britse geheime dienst. M’s bodyguard Mitchells voegt meteen de daad bij woordt en valt hen aan. Bond weet hem na een achtervolging te doden, maar Mr. White is ontsnapt. Forensisch onderzoek in Mitchells appartement leidt Bond vervolgens naar Haïti. Daar stuit hij niet alleen op de even mooie als mysterieuze Camille Montes, maar ook op haar minnaar Dominic Greene; een zakenman die aan het hoofd staat van het ecologische Greene Planet. Greene plant een staatsgreep in Bolivia in ruil voor een stuk woestijngrond, dat vermoedelijk olie bevat. Als Bond en Camille het stuk grond onderzoeken, blijken er geen olie- maar waterbronnen onder te liggen.

Leuke feitjes

· De beslissing om de dood van Jill Masterson in Goldfinger over te doen met Fields’ dood, kwam nadat Forster wilde benadrukken dat olie de rol van goud had overgenomen als meest waardevolle materiaal.
· Productieontwerper Peter Lamont ging na zijn medewerking aan 18 Bondfilms met pensioen. Hij werd vervangen door Dennis Gassner, die volgens Craig ‘een vleugje Ken Adam’ (de legendarische productiewerper van de vroege Bondfilms) in zijn werk meenam.
· In de film is te zien hoe Bond uit de Fonte Gaia fontein tevoorschijn komt . Oorspronkelijk zou hij uit de stortbakken van de stad bij de kathedraal van Siena komen, maar dit werd aangepast omdat dit als respectloos werd beschouwd.
· Op 31 oktober 2008 verscheen de videogame 007: Quantum of Solace. Hierin wordt de verhaallijn gevolgd van Casino Royale en Quantum of Solace.
· Met een budget van 230 miljoen dollar was Quantum of Solace destijds de duurste Bondfilm ooit gemaakt. In 2015 werd dit overigens weer overtroffen door Spectre, met een geschat budget van ruim 245 miljoen dollar.
· De opera die te zien is in de film betreft Tosca van Giacomo Puccina, gespeeld tijdens de Bregenzer Festspiele in Bregenz, Oostenrijk.
· Met 106 minuten is Quantum of Solace de kortste Bondfilm tot op heden, opvallend genoeg een direct vervolg op de tot dat moment langste Bondfilm; Casino Royale, met 145 minuten.
· De titelsong van de film wordt vertolkt door Jack White en Alicia Keys. Naar verluidt hadden Mark Ronson en Amy Winehouse ook een demo opgenomen voor de film. De track werd nooit afgemaakt omdat de twee ruzie kregen door de grillen van Winehouse.

Een midlifecrisis

Op 29 oktober 2008 ging de film in première bij de Odeon Leicester Square, onder toeziend oog van Prins William en Harry. Direct bij de opening doet de film het meer dan goed, waarbij in het Verenigd Koninkrijk een record wordt verbroken voor de grootste vrijdagopening. Toch wordt de opbrengst van Casino Royale niet overtroffen, maar wellicht waren dat te grote schoenen om te vullen. Hetzelfde kan namelijk ook worden gezegd van de film zelf. Quantum of Solace levert dan wel flink wat hectische actie, waarbij de actiescènes en het tempo enerzijds veel lof oogsten. Anderzijds is het prominenter dan ooit tevoren en dat in de kortste Bondfilm tot op dat moment. Na de slimme elegantie van Casino Royale is Quantum of Solace voor velen gewoonweg een teleurstellende opvolger. Het is iets wat helemaal opvalt in de vele duo-vertoningen van de films in de veelvuldig aangeboden marathons. Velen zoeken de oorzaak van het teleurstellende resultaat vooral in het script, of eigenlijk meer het gebrek hieraan. Toch deed de film het financieel gewoon goed en wordt Craig bejubeld als drijvende kracht achter de film. Het is dan ook niet zo vreemd dat hij mocht aanblijven voor een derde film. En waar Bond in Quantum of Solace min of meer worstelt met een crisis, blijkt zijn opvolger een wederopstanding. Je leest er alles over in het volgende artikel in deze rubriek.

In de rubriek De weg naar No Time To Die verschenen eerder artikelen over:
#01 Dr. No | #02 From Russia with Love | #03 Goldfinger | #04 Thunderball | #05 You Only Live Twice | #06 On Her Majesty’s Secret Service | #07 Diamonds Are Forever | #08 Live and Let Die | #09 The Man with the Golden Gun | #10 The Spy Who Loved Me | #11 Moonraker | #12 For Your Eyes Only | #13 Octopussy | #14 A View to a Kill | #15 The Living Daylights | #16 Licence to Kill | #17 GoldenEye | #18 Tomorrow Never Dies | #19 The World Is Not Enough | #20 Die Another Day | #21 Casino Royale

Bonusartikelen:
Bond 17